„Ulana” to romantyczna powieść obyczajowa autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego, która powstała w roku 1842. Należy też do kategorii powieści ludowych, opowiada bowiem o tragicznej miłości między dziedzicem poleskiej wsi, a podlegającą mu chłopką, Ulaną, czyli żoną miejscowego garncarza. Ich historia pozwoliła Kraszewskiego na poruszenie skomplikowanej i istotnej w czasach współczesnych autorowi problematyki.
Spis treści
Toksyczna i niebezpieczna relacja, jaka nawiązuje się między Ulaną a Tadeuszem Mrozoczyńskim to podstawa powieści Kraszewskiego. Było to uczucie z góry skazane na porażkę, o czym doskonale wiedzieli oboje, a zwłaszcza kobieta, która miała męża i dzieci i pochodziła ze stanu znacznie niższego i podległego jej ukochanego. Początki romansu Ulany i Tadeusza są bardzo płomienne i z czasem przestają się oni kryć ze swym uczuciem, czym narażają się na zemstę ze strony męża Ulany. Tadeusz również z czasem przytomnieje i dostrzega różne wady Ulany, a także to, że ich miłość jest niemożliwa, a on sam nie żywi już do niej równie gorących uczuć. Nie potrafi jednak zrezygnować z jej towarzystwa. Sytuacja rozwiązuje się wraz z wyjazdem Tadeusza do Warszawy, gdzie znajduje sobie żonę. Odrzucona i zrozpaczona z miłości Ulana popełnia samobójstwo.
Tadeusz Mrozoczyński to dziedzic i właściciel wsi, mężczyzna wykształcony i obyty w świecie. Ulana to prosta chłopka i żona garncarza ze wsi należącej do rodziców Mrozoczyńskiego. Pochodzą oni z dwóch zupełnie różnych stanów, na dodatek Ulana, a także jej mąż i rodzina podlegają Mrozoczyńskiemu i jako chłopi pańszczyźniani praktycznie do niego należą. To właśnie te różnice społeczne powodują, że romans Tadeusza i Ulany musi zakończyć się tragedią i popychają Oksenia do zemsty, który inaczej nie może zareagować na to, że pan bierze sobie jego żonę jak własną. Niższe warstwy społeczne muszą się zatem godzić na każdy kaprys dziedzica z obawy przed karą, a nawet utratą własnego życia. Chłopi są traktowani jak własność, a nie jak ludzie, czego odbicie widać w zachowaniu Tadeusza wobec nich. Problematyka ta ukazuje tragiczny los chłopów, a finałem tego jest samobójcza śmierć wykorzystanej i porzuconej Ulany.
Kraszewski poruszył też problematykę wiejskiego życia, pokazującą też codzienne trudy życia chłopa pańszczyźnianego. Dni Ulany i jej bliskich wypełnia ciężka praca, której nie zna Tadeusz. Ich los jest w pełni zależny od kaprysu dziedzica - to on oddala Oksenia do różnych zadań, by móc bez przeszkód romansować z jego żoną. Życie na wsi w przypadku chłopów było zatem niezwykle ciężkie i trudne. Ulana początkowo protestuje przeciwko zalotom Tadeusza, gdyż wie, jak takie sytuacje kończą się dla prostych chłopek. Chłopi w powieści są zatem w pełni zależni od pana, a kiedy próbują wziąć sprawy we własne ręce, jak Okseń, kończą w więzieniu. Chłop pańszczyźniany zatem nie ma znaczenia dla wyższych sfer, co obrazuje też porzucenie Ulany przez Tadeusza.
Aktualizacja: 2025-09-27 12:50:43.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.