Wisława Szymborska, fot: Jurek Holzer, TT News Agency / Alamy
Wiersz „ABC” Wisławy Szymborskiej pochodzi z tomu „Dwukropek” wydanego w 2005 roku. Utwór poetki doskonale wpisuje się w jej twórczość, w której najczęściej występują tematy, takie jak przemijanie, codzienność czy miłość. Noblistka słynie z krótkich ironicznych wierszy o filozoficznym charakterze.
Spis treści
Wiersz „ABC” ma budowę stychiczną, czyli ciągłą, brak mu podziału na strofy. Utwór liczy dwanaście wersów i jest wierszem białym, ponieważ nie ma rymów w klauzulach.
Podmiot liryczny zdradza swoją obecność za pomocą czasownika w pierwszej osobie liczby pojedynczej „byłam” (zatem jest to przykład liryki bezpośredniej). Osoba mówiąca jest kobietą, a ze względu na ilość doświadczeń, rozważań i charakter refleksyjny utworu, możemy domyślać się, że jest osobą dojrzałą, a nawet starszą. Wisława Szymborska w momencie wydania tomu „Dwukropek” miała ponad osiemdziesiąt lat. Możemy więc mniemać, że za podmiotem lirycznym kryje się sama autorka utworu.
Tytuł wiersza „ABC” ma tu ogromne znaczenie – każdy z bohaterów, który pojawia się w życiu osoby mówiącej, przynosił jej pewne doświadczenia, przemyślenia. Postacie pojawiają się w utworze jako alfabetycznie ułożone inicjały, co nadaje im anonimowości. Dziś być może nie ma już znaczenia kim byli, jakie nazwisko nosili, podmiot liryczny skupia się na emocjach i tym co niedopowiedziane. Ich anonimowość jest niezwykle ważna, gdyż możemy dzięki temu identyfikować się z osobą mówiącą, a w miejsca liter alfabetu wstawić imiona poznanych przez nas ludzi.
Utwór jest oszczędny stylistycznie. W wierszu występują środki wyrazu, takie jak: metafora („Czy fakt, że byłam obok miał jakiekolwiek znaczenie dla J. dla K. i reszty alfabetu” – gdzie napotkanych w życiu ludzie nazywa się alfabetem, czyli zbiorem liter) oraz pytania retoryczne.
Utwór przedstawia rozważania osoby mówiącej nad tym, co naprawdę myśleli i czuli ludzie, którzy żyli z nią w jakiejś relacji i których spotkała w swoim życiu. Bohaterowie wiersza są anonimowi i pojawiają się w kontekście ukazania konkretnych ludzkich emocji. Każdy z inicjałów pojawiających się kolejności alfabetycznej niesie za sobą wspomnienia różnych sytuacji, relacji międzyludzkich i w kontekście pewnego rodzaju rozrachunku. Przypomina to sytuację, kiedy w losowym momencie dnia nagle przypominają nam się dawne kłótnie lub upokarzające czy zawstydzające momenty życia.
Rozważania podmiotu przypominają połączenie rachunku sumienia ze sprawozdaniem ze swojego życia. Podmiot liryczny pisze jednak z perspektywy osoby, która nabrała dystansu do świata. Wiersz ma na celu ukazać jak bardzo nieproduktywna jest nadmierna analiza przeżytych zdarzeń.
„ABC” to wiersz, który zwraca szczególną uwagę na temat przemijania. Podmiot liryczny już w pierwszym wersie podkreśla „nigdy już się nie dowiem”. Nie wiemy dlaczego – być może znajomi, których wspomina już nie żyją albo podmiot nie ma z nimi kontaktu. Może te zdarzenia miały miejsca tak dawno, że już nikt dziś do nich nie wraca.
Utwór ma na celu ukazać uniwersalną prawdę na temat świata czy funkcjonowania człowieka w społeczeństwie. Podmiot wiersza mówi, że zostało mu już tylko zastanawianie się „co by było gdyby” i wydaje się dochodzić do wniosku, że nie ma to większego sensu. Wyraźnie widać, że podmiot akceptuje dany stan rzeczy, trudno doszukać się w utworze żalu bądź poczucia bycia zawiedzionym. Przemijanie i ulotność chwili jest naturalnym elementem życia każdego człowieka, dlatego warto korzystać z życia pełnymi garściami – dopytywać i wyrażać swoje uczucia.
Utwór Wisławy Szymborskiej „ABC” przedstawia tok myślenia doświadczonej i być może starszej osoby, która podsumowuje w swojej głowie relacje z innymi ludźmi. Tego, jakie były ich prawdziwe intencje, przemyślenia i uczucia. Wiersz zwraca uwagę na ulotność i wyjątkowość chwil, mówi wręcz o tym, że z różnych względów w życiu niektóre sytuacje, kłótnie, dyskusje i rozmowy nigdy się nie powtórzą. W pewnym sensie widać również pewne osamotnienie osoby mówiącej. Utwór jest niezwykle uniwersalny i doskonale wpisuje się w twórczość noblistki.
Aktualizacja: 2025-04-27 12:38:54.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.