George Orwell w swojej powieści „Folwark zwierzęcy”, wydanej w 1945 roku, stworzył alegorię, która w obrazuje mechanizmy władzy, rewolucji i totalitaryzmu. Historia opowiada o zwierzętach, które w akcie buntu postanowiły przejąć kontrolę nad folwarkiem i samodzielnie zarządzać swoim życiem oraz pracą. Rewolucja, będąca fundamentem nowego porządku, miała na celu wyzwolenie zwierząt spod ucisku ludzi, w szczególności pana Jonesa, którego władza opierała się na wyzysku i przemocy. Początkowo wydawało się, że nowy system przyniesie równość i sprawiedliwość. Zwierzęta same organizowały pracę i dzieliły się jej owocami, a ideały animalizmu miały być podstawą ich wspólnoty. Jednak z czasem folwark stał się miejscem tyranii, gdy władza znalazła się w rękach Napoleona – świni, która stopniowo przekształciła się w dyktatora. Postać Napoleona jest jasnym odniesieniem do Józefa Stalina.
Na początku rewolucja była dziełem wszystkich zwierząt, które wspólnie postanowiły walczyć o swoje prawa i lepsze życie, inspirowane Majorem. Praca na rzecz wspólnego dobra miała być fundamentem nowego systemu. Każde zwierzę miało swój wkład w funkcjonowanie gospodarstwa i wierzyło, że nowy porządek zapewni im równość i sprawiedliwość. Jednakże szybko okazało się, że świnie zajmują szczególną pozycję w społeczności. Ich inteligencja, umiejętność czytania i pisania oraz zdolność do manipulacji pozwoliły im zdobyć przewagę nad resztą zwierząt. To właśnie te cechy sprawiły, że zostały one uznane za najbardziej kompetentne do pilnowania kwestii formalnych i organizacyjnych. W tej grupie wyraźnie wyróżniały się dwie postacie – Napoleon i Snowball – których rywalizacja miała później zaważyć na losach folwarku.
Napoleon początkowo współpracował z innymi zwierzętami Nie był dobrym mówcą ani nie imponował charyzmą. W odróżnieniu od Snowballa, który skupiał się na teoretycznych projektach i idealistycznych planach, Napoleon działał pragmatycznie, często w sposób skryty. Już na początku swojej drogi do władzy przygotowywał grunt pod przyszłą dyktaturę. Przykładem takiego działania było wychowywanie szczeniaków na strychu. Zwierzęta te, odizolowane od reszty, stały się wkrótce jego osobistą gwardią – wojskiem i policją, które służyły do kontrolowania i zastraszania mieszkańców folwarku.
Wkrótce stało się jasne, że Snowball jest głównym rywalem Napoleona. Snowball wyróżniał się kreatywnością, co przejawiało się w projektach mających poprawić życie zwierząt, takich jak budowa wiatraka. Napoleon, pozbawiony podobnych umiejętności i wyobraźni, reagował na propozycje Snowballa populistycznymi hasłami, które przemawiały do prostych potrzeb innych zwierząt, takich jak jedzenie czy bezpieczeństwo. Był mistrzem manipulacji – szybko zyskał poparcie dzięki przekonaniu owiec do powtarzania jego propagandowych sloganów. Te proste hasła pozwoliły Napoleonowi na zdobycie przewagi nad Snowballem i pokazanie się jako obrońca interesów zwierząt.
Napoleon zdecydował się na otwartą konfrontację. Dzięki swojej gwardii, wyeliminował Snowballa jako konkurenta, oskarżając go o zdradę i zmuszając go do ucieczki z folwarku. Pozbawiony rywali, Napoleon ogłosił się prezydentem folwarku, co dało mu pełnię władzy. Wkrótce rozpoczął kampanię propagandową, w której Snowball został przedstawiony jako wróg folwarku odpowiedzialny za wszelkie niepowodzenia i problemy. Napoleon przywłaszczył sobie także pomysły Snowballa, w tym projekt wiatraka, twierdząc, że to on był jego autorem. Tym samym zbudował wizerunek nieomylnego lidera, choć faktyczne zasługi należały do jego rywala.
Jako władca Napoleon stopniowo odsłaniał swoje prawdziwe oblicze. Jego pełen tytuł – „nasz Przywódca, towarzysz Napoleon, Ojciec Wszystkich Zwierząt, Postrach Ludzkości, Dobroczyńca Owczarni, Przyjaciel Kacząt” – ukazuje, jak bardzo urosło jego ego i jak skutecznie manipulował wizerunkiem. Władza Napoleona opierała się na terrorze, propagandzie i cenzurze. Wprowadzał zmiany w zasadach animalizmu, dostosowując je do swoich potrzeb, a przy tym korzystał z luksusów niedostępnych dla innych zwierząt. Wraz z innymi świniami Napoleon zaczął naśladować ludzi, których wcześniej zwierzęta chciały obalić – pił alkohol, lenił się, a nawet chodził na dwóch nogach. Zwierzęta, zastraszone i wyczerpane, nie miały możliwości sprzeciwu, a ich ciężka praca służyła jedynie podtrzymywaniu władzy Napoleona.
Orwell pokazuje, że tyrania rzadko rodzi się nagle – zazwyczaj jest wynikiem długiego i starannie zaplanowanego działania. Napoleon zdobywał władzę stopniowo, w końcu stał się niekwestionowanym przywódcą. Dopiero gdy nikt nie był w stanie się mu przeciwstawić, ujawnił swoje okrutne i despotyczne oblicze. W ten sposób Orwell ukazuje, jak łatwo ideały rewolucji mogą zostać wypaczone, a równość i sprawiedliwość zastąpione przez ucisk i terror.
Aktualizacja: 2025-02-01 13:50:25.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.