Powieść George’a Orwella pt. „Folwark zwierzęcy”, wydana w 1945 roku, do dziś pozostaje jedną z najważniejszych alegorii literackich dotyczących mechanizmów totalitaryzmu. Książka opowiada o zwierzętach, które postanowiły przejąć kontrolę nad gospodarstwem, wypędzając ludzi i zarządzając nim na własnych zasadach. Początkowo wydaje się, że zwierzęta osiągnęły sukces – stworzyły równościowy system dla dobra mieszkańców folwarku. Jednak wraz z upływem czasu władzę przejmują świnie, na czele z Napoleonem, które stopniowo przekształcają folwark w miejsce pełne niesprawiedliwości, wyzysku i terroru. W ten sposób Orwell ukazuje, jak łatwo ideały mogą zostać wypaczone przez żądzę władzy, prowadząc do ustanowienia brutalnej dyktatury. Jednocześnie autor porusza problematykę dotyczącą władzy, rewolucji, nierówności społecznych, prawa oraz propagandy.
Spis treści
Jednym z tematów poruszanych w powieści jest rewolucja, ukazana jako sposób na zmianę niesprawiedliwego porządku społecznego. Na początku rewolucyjne idee pojawiają się w przemowach starego knura Majora, który przedstawia zwierzętom wizję lepszego świata – wolnego od ludzkiego wyzysku i tyranii. Choć sam Major nie dożywa wybuchu rewolucji, jego idee inspirują inne zwierzęta do działania. Początkowo wydaje się, że wyzwolenie folwarku przyniosło same korzyści – zwierzęta zarządzają gospodarstwem i cieszą się nowo zdobytą wolnością. Jednak stopniowo ma się okazać, że rewolucja to jedynie pretekst do przejęcia władzy przez nowe elity – świnie.
Orwell szczegółowo analizuje mechanizmy sprawowania władzy oraz wynikające z niej nierówności społeczne. Początkowo w folwarku panuje demokratyczny ustrój – zwierzęta wspólnie podejmują decyzje i pracują na rzecz wspólnego dobra. Z czasem jednak władza zaczyna się koncentrować w rękach świń, które, wykorzystując swoją inteligencję i zdolność do manipulacji, przejmują kontrolę nad folwarkiem. Stopniowo system przekształca się w autorytarny reżim, przy czym świnie cieszą się licznymi przywilejami, podczas gdy reszta zwierząt zmuszona jest do ciężkiej pracy. Władza jak widać może degenerować, prowadząc do korupcji i nadużyć – nawet jeśli początkowo sprawują ją jednostki wybrane demokratycznie. Proces ten przebiega stopniowo – rządzący wprowadzają zmiany małymi krokami, aż w końcu społeczeństwo traci możliwość oporu.
Wszystkie zwierzęta miały być sobie równe – taki był fundament nowego porządku po wygnaniu ludzi. Wprowadzono nawet zbiór zasad mających zapewnić sprawiedliwość i równość dla wszystkich mieszkańców folwarku. Jednak szybko okazało się, że świnie, jako jedyne potrafiące czytać i pisać, zyskały przewagę nad innymi zwierzętami i zaczęły manipulować owymi zasadami na swoją korzyść. Na początku były to niewielkie zmiany – interpretacja prawa w taki sposób, by świnie miały lżejszą pracę lub lepsze jedzenie. W miarę upływu czasu prawo stało się narzędziem represji. Świnie wprowadzały kolejne poprawki do pierwotnych zasad, a krytycznym momentem było przeredagowanie najważniejszego hasła rewolucji – „Wszystkie zwierzęta są równe” – poprzez dodanie dopisku: „ale niektóre są równiejsze od innych”. To ukazuje, jak prawo może stać się narzędziem w rękach władzy, służącym wyłącznie elitom.
Napoleon i jego poplecznicy doskonale zdają sobie sprawę, że kontrola nad informacją pozwala na manipulowanie rzeczywistością i utrzymywanie zwierząt w posłuszeństwie. Głównym narzędziem propagandy jest Squealer – sprytny i elokwentny prosiak, przekonujący mieszkańców folwarku, że świnie działają w ich najlepszym interesie. Elementem propagandy jest powtarzalność haseł i sloganów – owce, które nie rozumieją skomplikowanych argumentów, są uczone powtarzania prostych fraz, takich jak „Napoleon ma zawsze rację”, co sprawia, że społeczeństwo traci zdolność do samodzielnego myślenia. Kolejną metodą manipulacji jest fałszowanie faktów – świnie zmieniają zapisy w dokumentach, przekłamują raporty dotyczące zbiorów i pracy, a także stosują różne sztuczki, takie jak zasypywanie piaskiem skrzyń i przykrywanie ich ziarnem, by stworzyć iluzję obfitości. W ten sposób Orwell ukazuje, jak totalitarne systemy wykorzystują propagandę do kontrolowania społeczeństwa i utrzymywania swojej władzy.
Aktualizacja: 2025-02-01 07:08:31.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.