„Grażyna” Adama Mickiewicza to powieść poetycka, opublikowana w 1823 roku, osadzona w średniowiecznych realiach litewskich. Ukazuje ona konflikt między Litwą a Krzyżakami, z perspektywy tytułowej bohaterki, odważnej żony księcia Litawora. W utworze znajdziemy wiele odcieni zagadnienia patriotyzmu.
Poeta ukazuje postawy bohaterów, ukonstytuowanych na ich lojalności wobec ojczyzny i gotowości do poświęceń w imię narodowego dobra. Patriotyzm, rozumiany jako miłość do ojczyzny i gotowość do obrony jej wartości, przejawia się zarówno w działaniach, jak i w wewnętrznych dylematach bohaterów. W szczególności motyw ten jest widoczny w postaciach Litawora, Grażyny oraz całej Litwy, której losy są uwikłane w walki o niepodległość. Patriotyzm tutaj jest rozumiany jako najwyższy obowiązek, wymagający działania nie tylko w imię rodziny czy własnego szczęścia, ale także w imię dobra całego narodu. Grażyna, główna bohaterka i żona księcia Litawora, jest doskonałym przykładem postaci łączącej miłość do ojczyzny z miłością do męża. Jej postawa jest pełna poświęcenia. Choć pragnie, by Litawor zrezygnował z wojny i pozostał przy niej, wie, że jego obowiązkiem jest walka w obronie Litwy. Z tego powodu, choć osobiste uczucia i obawy są dla niej istotne, ostatecznie podporządkowuje się wyższemu celowi – walce o ojczyznę. Jej patriotyzm nie jest związany jedynie z werbalnym deklarowaniem miłości do kraju, ale z gotowością do działania.
Litawor, mąż Grażyny, także jest bohaterem, którego postawa patriotyczna decyduje o akcji. To on, jako władca Litwy, podejmuje decyzje o wybuchu wojny z Krzyżakami, widząc to jako konieczność w obliczu zagrożenia ze strony zakonu. Litawor, choć świadomy ryzyka, które wiąże się z wojną, nie waha się wypełniać swego obowiązku wobec narodu. Jego patriotyzm jest często ukazywany jako poświęcenie dla większego dobra – choć ryzykuje życie swoje i swoich poddanych, czyni to z przekonania, że walka o niepodległość Litwy jest absolutnie niezbędna.
Motyw patriotyzmu w „Grażynie” nie ogranicza się tylko do postaw głównych bohaterów. Mickiewicz szerzej ukazuje również kontekst społeczny i narodowy, ponieważ w literaturze jego epoki patriotyzm często pojmowany jest jako walka z najeźdźcą, w obronie tożsamości narodowej i kulturowej. Autor ukazuje obraz Litwy jako kraju, który zmaga się z brutalnymi atakami z zewnątrz, ze strony Krzyżaków. Dawne walki zapisane w świadomości zbiorowej Polaków są symbolem nie tylko walki o niepodległość, ale także o zachowanie wolności, tradycji i narodowej tożsamości, co było bardzo cenne w okresie zaboru carskiego współczesnemu poecie.
Patriotyzm w „Grażynie” ma również wymiar osobisty, związany z poczuciem odpowiedzialności wobec ojczyzny. Postacie Grażyny i Litawora są przykładami bohaterów romantycznych, którzy swoje osobiste życie i szczęście oddają w służbie narodu. Grażyna nie sprzeciwia się decyzjom męża. Mimo tego, że jej serce pragnie pokoju, akceptuje ona i przyłącza się do realizacji jego planów. Taka postawa pokazuje, że patriotyzm może być także przejawiać się jako gotowość do wyrzeczeń. Grażyna nie tylko akceptuje poświęcenie męża, ale sama staje się częścią narodowej walki.
W końcu, Mickiewicz przedstawia patriotyzm w „Grażynie” jako element tragicznego wymiaru romantyzmu. Poświęcenie bohaterów, ich cierpienie i śmierć stanowią część idei walki narodowej. Grażyna, pomimo tragicznego końca, pozostaje symbolem ofiary i patriotyzmu. To, co w innych kontekstach mogłoby być postrzegane jako osobista tragedia, w literaturze romantycznej jest traktowane jako heroiczny czyn, wart naśladowania.
Aktualizacja: 2025-01-05 22:44:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.