„Grażyna” Adama Mickiewicza to powieść poetycka opublikowana w 1823 roku. Jest osadzona w średniowiecznych realiach litewskich i ukazuje konflikt między Litwą a Krzyżakami. Utwór przedstawia historię tytułowej bohaterki, odważnej żony księcia Litawora, która przebrana za męża staje na czele wojsk, by bronić ojczyzny przed armią krzyżacką.
Grażyna, główna bohaterka poematu, to postać wyjątkowa. Jej cechy charakteru i decyzje odgrywają zasadniczą rolę w ukazanym przez poetę konflikcie narodowym oraz w dynamice relacji między nią a mężem. To kobieta niezwykle silna i odważna, która z szacunkiem przyjmuje decyzje męża, lecz jednocześnie samodzielnie manifestuje swoją postawę patriotyczną. Już w pierwszych scenach utworu ukazana jest jako osoba, która nie waha się działać, nawet w trudnych, wymagających momentach. Jest także rozważna, co udowadnia, kiedy próbuje powstrzymać Litawora od pochopnego działania. Chociaż początkowo wydaje się być postacią delikatną, pełną troski o rodzinę, szybko okazuje się, że jest osobą kierującą się poczuciem obowiązku wobec ojczyzny. Grażyna kocha swojego męża i pragnie dla niego jak najlepiej, jednak wie, że jego decyzje dotyczące wojny są ostateczne. Jest w niej coś sprzecznego, co nie pozwala jej biernie przyglądać się napaści Krzyżaków na jej ojczyznę. To skłania ją do „zdrady” wobec męża, postępując wbrew jego decyzjom, co było odstępstwem od norm i oczekiwań stawianym kobietom tamtego czasu.
Jako żona Litawora bohaterka staje w obliczu trudnego wyboru: czy powinna sprzeciwić się mężowi i jego postanowieniom dotyczącym wojny, czy powinna go wspierać? Grażyna jest pełni świadoma niebezpieczeństw mogących ją spotkać, mimo to decyduje się na działanie. Jej poświęcenie jest ogromne, zarówno wobec męża, jak i ojczyzny. Dla nich gotowa jest nawet oddać własne życie. Grażyna reprezentuje model romantycznej bohaterki, której siła wewnętrzna objawia się w bezkompromisowej walce o dobro narodu. To także wyjątek w twórczości Mickiewicza, który najczęściej ukazywał kobiety jako bierne, eteryczne lub ustawione podlegle wobec mężczyzn, jako obiekt ich westchnień. W tym wypadku to Grażyna staje się protagonistką historii.
Grażyna to postać pełna kontrastów – z jednej strony wrażliwa, oddana rodzinie, z drugiej zaś odważna, gotowa na największe poświęcenie. W jej postaci połączone są cechy zarówno opiekunki, która troszczy się o najbliższych, jak i wojowniczki, niebojącej się podjąć trudnych decyzji w imię wyższych celów. To właśnie te sprzeczności nadają bohaterce głębię i pozwalają jej zyskać miano bohaterki tragicznej, której losy pozostają w pamięci czytelnika na długo po zakończeniu lektury.
W całym utworze Grażyna przedstawiona jest jako symbol nie tylko poświęcenia, ale również bezkompromisowej wierności wobec wspólnoty. Jej tragiczna śmierć stanowi kulminacyjny punkt, nadający poematowi charakter heroicznej, a zarazem tragicznej opowieści o miłości, wojnie i oddaniu.
W kontekście społecznym i literackim Grażyna jest przykładem bohaterki, która w romantycznej tradycji zaczyna przełamywać tradycyjne role społeczne przypisane kobietom. Choć jej działania związane są z wojną, Grażyna nigdy nie staje się bezduszna ani brutalna – jej determinacja wynika z miłości i oddania zarówno mężowi, jak i narodowi. To sprawia, że jest to postać niezwykle złożona i niejednoznaczna.
Aktualizacja: 2025-08-26 12:22:42.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.