„Faraon” autorstwa Bolesława Prusa określany jest jako powieść historyczna, której akcja rozgrywa się w czasach starożytnego Egiptu pod rządami dynastii faraonów. Takie osadzenie wydarzeń pozwoliło autorowi sięgnąć po kostium historyczny, potrzebny także do opowiedzenia historii uniwersalnej, wykraczającej poza ramy konkretnej epoki. Egipt Prusa staje się scenerią dla refleksji nad mechanizmami władzy, społecznymi powiązaniami i dylematami moralnymi, pozostającymi w aktualności jako tzw. figury długiego trwania. Prus, znany z realistycznego odwzorowania rzeczywistości w swoich powieściach takich jak „Lalka” czy „Emancypantki”, zaskakuje decyzją o sięgnięciu po formę powieści historycznej. W odróżnieniu od jego innych dzieł, tu przenosi czytelnika do odległej epoki i kultury, co wymagało od autora nie tylko literackiej precyzji, ale również rzetelności w oddaniu realiów starożytności.
Powieść historyczna to gatunek, wedle którego akcja toczy się w czasach znacznie oddalonych od współczesności autora. Dla Bolesława Prusa, żyjącego w epoce pozytywizmu, stworzenie fabuły osadzonej w starożytnym Egipcie wiązało się z koniecznością poszanowania historycznych faktów oraz wiernego oddania realiów epoki. Gatunek ten łączy w sobie elementy rzeczywiste i fikcyjne, tworząc spójny świat przedstawiony, w którym bohaterowie historyczni współistnieją z postaciami literackimi. Prus w „Faraonie” sprostał temu wyzwaniu, tworząc dzieło, które nie tylko fascynuje szczegółami dotyczącymi kultury i polityki Egiptu, ale również porusza problemy, takie jak trudności wprowadzania reform czy zmagania jednostki z systemem.
Prus zaprezentował nowatorski model realizowania powieści historycznej. W jego ujęciu historia nie stanowi wyłącznie wiernego odwzorowania przeszłości, ale staje się tłem dla rozważań nad problemami ponadczasowymi. Starannie odtworzone realia starożytnego Egiptu stanowią dekorację dla ukazania mechanizmów władzy, konfliktów społecznych i moralnych wyborów. Tym samym „Faraon” wykracza poza ramy klasycznej powieści historycznej. Problematyka poruszona przez Prusa pozostaje aktualna i przemawia do współczesnych odbiorców, niezależnie od ich kulturowych czy historycznych uwarunkowań. W porównaniu do innych pozytywistycznych pisarzy, takich jak Kraszewski czy Sienkiewicz, Prus obrał zupełnie inną drogę. Nie wybierał momentów historycznych pełnych chwały, mających na celu podtrzymywanie narodowej dumy. Nie tworzył bohaterów heroicznych ani nie idealizował ich czynów. Zamiast tego osadził akcję w egzotycznym świecie starożytnego Egiptu, odległym zarówno geograficznie, jak i kulturowo od swojej ojczyzny. Główna postać, Ramzes XIII, to bohater tragiczny, którego losy nie są historią sukcesu, lecz porażki. Nie udaje mu się zrealizować zamierzonych reform, a jego śmierć podkreśla dramatyzm całego dzieła. Tym samym Prus stworzył powieść łączącą cechy realizmu i naturalizmu, nadając „Faraonowi” unikalny charakter i odróżniając go na tle innych dzieł pozytywizmu.
Autor wykorzystał również luki w wiedzy historycznej o starożytnym Egipcie, aby stworzyć fabułę nawiązującą do współczesnych mu problemów. W czasach zaborów, kiedy cenzura ograniczała możliwość swobodnego wyrażania myśli, kostium historyczny stał się skutecznym narzędziem literackim. Upadające państwo egipskie w „Faraonie” można odczytać jako alegorię sytuacji Polski, która, aby odzyskać dawną świetność, musiała przejść zmianę. Dzięki temu Prus przemycił w swojej powieści uwagi zrozumiałe dla współczesnego odbiorcy, unikając jednocześnie konfliktu z cenzurą. „Faraon” to dzieło ponadczasowe, które oferuje cenną lekcję na temat mechanizmów władzy, społecznych zależności i uniwersalnych zasad rządzących historią oraz ludzką naturą. Jego przesłanie, aktualne zarówno w XIX wieku, jak i współcześnie, uczyniło tę powieść jednym z najważniejszych dzieł literatury polskiej.
Aktualizacja: 2024-12-20 16:09:06.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.