Sztuka Gabrieli Zapolskiej „Moralność pani Dulskiej” po raz pierwszy została opublikowana w 1907 roku. Autorka koncentruje się na rodzinie Dulskich, szczególnie na matce, Anieli, której moralność i zachowanie powinny być przedmiotem ostrej krytyki. W książce opisano sytuację, w której służąca Hanka zachodzi w ciążę z synem Dulskich, Zbyszkiem. To wydarzenie ujawnia najgorsze cechy Anieli Dulskiej, której zakłamanie i hipokryzja stają się widoczne. Zapolska przedstawia krytykę mieszczaństwa i jego wad, które obserwowała i zgrabnie wplotła w akcję.
Aniela Dulska jest postacią zakłamaną, chciwą i dwulicową. Jej zachowanie charakteryzuje hipokryzja i kołtuństwo, co ilustruje cytat: „Na to mamy cztery ściany i sufit, aby brudy swoje prać w domu i aby nikt o nich nie wiedział”. Dulska dba jedynie o to, jak jest postrzegana przez innych, mimo że w domu toleruje romans Zbyszka z Hanką, który staje się problemem dopiero, gdy dziewczyna zachodzi w ciążę. Jest gotowa wyrzucić z kamienicy kobietę, która chciała popełnić samobójstwo po śmierci męża, ale nie przeszkadza jej obecność kokoty płacącej wysoki czynsz. Zapolska dostarcza wiele przykładów zakłamania Dulskiej i jej podwójnej moralności.
Krytyka Dulskiej jest jednocześnie krytyką całego mieszczaństwa. Zapolska, jako bystra obserwatorka, dostrzegała wszystkie grzechy tej grupy społecznej. Nie jest to więc problem tylko Dulskiej, ale szerzej – problem mieszczaństwa, którego cechy wciąż można spotkać wśród współczesnych ludzi. Hipokryzja, kołtuństwo, zepsucie i skąpstwo to cechy, które ludzkość nie wypleniła, co widać w literaturze powstałej po „Moralności pani Dulskiej”. Na przykład w powieści „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza, wydanej trzydzieści lat później, także pojawiają się wątki mieszczańskiego kołtuństwa.
Stwierdzenie, że Dulska jest wśród nas, pozostaje aktualne. Takie postawy można łatwo zaobserwować wśród współczesnych ludzi, niezależnie od czasów, w których żyją. Zapewne kolejne pokolenia również będą się zgadzać z tym, że cechy opisane przez Zapolską wciąż istnieją.
Aktualizacja: 2024-08-01 06:17:48.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.