Postacie i wydarzenia historyczne w Krzyżakach

Autor opracowania: Piotr Kostrzewski. Redakcja: Aleksandra Sędłakowska.

Jako powieść historyczna, „Krzyżacy” przeplatają wątek wydarzeń fikcyjnych z realnymi. Pośród bohaterów dzieła znajdują się zarówno ci wykreowani przez Sienkiewicza, jak i jego interpretacje postaci znanych z kart historii.

Spis treści

Postacie historyczne w Krzyżakach

Polacy i Litwini

Król Władysław Jagiełło

Wielki książę litewski i król Polski w latach 1386-1434. Założyciel dynastii Jagiellonów. Odniósł zwycięstwo nad Krzyżakami w bitwie pod Grunwaldem 1410 roku.

W powieści przedstawiony jako idealny władca. Jest znakomitym wodzem oraz sprawiedliwym królem. Jagiełłę wyróżnia ponadto jego zapalczywość, niekiedy wręcz dziki gniew. Jedynie wielka pobożność hamuje wzbudzające grozę zapędy króla Polski.

Królowa Jadwiga Andewageńska

Żona Władysława Jagiełły, apostołka Litwy i święta Kościoła katolickiego. Koronowana na króla Polski. Sienkiewicz przedstawia ją jako niezwykle skromną, pobożną niewiastę. Wiodła życie pokutnicze — mimo swojego statutu nosiła skromny ubiór, przyrównywany do szaty mniszki. Kochała swoich poddanych z wzajemnością. Zmarła w 1399 roku, wkrótce po urodzeniu i śmierci jedynej córki Elżbiety Bonifacji. 

Książę Janusz Mazowiecki

Książę mazowiecki, mąż Anny Danuty. W powieści przedstawiony jako sprawiedliwy, sprzyjający Polsce. Wrogo nastawiony do Krzyżaków, często wypomina im łamanie postanowień pokojowych.

Księżna Anna Danuta 

Żona księcia Janusza, córka księcia litewskiego Kiejstuna. W powieści przedstawiona jako kobieta w średnim wieku, energiczna i wesoło usposobiona. Opiekunka Danusi Jurandówny.

Zawisza Czarny z Grabowa

Najsłynniejszy polski rycerz w historii. Uczestnik wielu wojen przeciwko Turkom, doskonały dyplomata i zaufany króla Jagiełły. Uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem.

Przez Sienkiewicza przedstawiony jako ideał rycerza — honorowy, doskonale znający sztukę wojenną i postępujący zgodnie z kodeksem rycerskim.

Powała z Taczewa

Polski rycerz, słynący z niezwykłej siły i ogromnej postury. Powała udaremnia atak Zbyszka na krzyżackiego posła, łamiąc jego kopię. Zwija również w trąbkę krzyżacki topór podczas uczty na malborskim zamku.

Paszko Złodziej z Biskupic

Rycerz polski, walczący pod Grunwaldem w Chorągwi Wielkiej Ziemi Krakowskiej. Zabił w czasie bitwy słynnego rycerza śląskiego Kunca Adelsbacha.

Zyndram z Maszkowic

Miecznik krakowski, słynący z siły, odwagi i honoru. W czasie bitwy pod Grunwaldem rozstawiał chorągwie na skrzydle polskim. Piastował również rolę oboźnego polskiego i dowódcy chorągwi krakowskiej.

Wielki książę litewski Witold Kiejstunowicz

Stryjeczny brat Władysława Jagiełły. Od 1401 roku Wielki Książę Litewski. Znany ze swojego sprytu, o którym Sienkiewicz wspomina na kanwie „Krzyżaków” ustami Maćka z Bogdańca. Brał udział w bitwie pod Grunwaldem.

Zakon Krzyżacki

Wielki Mistrz Konrad von Jungingen

Piastował urząd w latach 1393-1407. Zwolennik pokoju z Polską.

W „Krzyżakach” ukazany jako zmęczony życiem starzec. Choć pragnął przywrócić dyscyplinę w Zakonie, nie posiadał do tego wystarczającej siły i autorytetu. Umierając, ostrzega braci przed wojną z Jagiełłą.

Wielki Mistrz Ulrich von Jungingen

Następca Konrada von Jungingena z lat 1407-1410. Zwolennik ostrzejszej polityki wobec Polski i Litwy. Zginął podczas Bitwy pod Grunwaldem.

W powieści przedstawiony jako honorowy, szlachetny, ale też zapalczywy i kierujący się emocjami. 

Kuno von Lichtenstein

Zakonny rycerz, przybywa jako poseł do króla Władysława Jagiełły i zostaje omyłkowo zaatakowany przez Zbyszka z Bogdańca. Nie ujmuje się za nim w czasie sądu, za co Maćko z Bogdańca poprzysięga zemstę. Zostaje zabity przez polskiego rycerza na polach Grunwaldu.

Kreacja Kuno von Lichtensteina oparta jest o postać autentycznego rycerza zakonnego, który zginął w bitwie pod Grunwaldem.

Wydarzenia historyczne w Krzyżakach

Śmierć królowej Jadwigi

Ukochana przez lud Jadwiga urodziła swoje jedyne dziecko 22 czerwca 1399 roku. Niestety jej córeczka zmarła już 13 lipca. Sama królowa również odeszła z tego świata cztery dni później. Polska pogrążyła się wtedy w żałobie.

Powstania na Żmudzi

W wyniku krwawych prób podporządkowania Żmudzi przez Krzyżaków, miejscowa ludność wzniecała kolejne powstania. Zbyszko z Bogdańca uczestniczył w walkach roku 1404, zakończonych pokojem w Raciążku.

Pertraktacje w Raciążku

Pertraktacje między Krzyżakami a sojuszem polsko-litewskim z 1404 roku, dotyczące praw Zakonu do Żmudzi oraz wykupu przez Polskę ziemi dobrzyńskiej i zamku w Złotorii. Według Sienkiewicza nie było to owocne spotkanie obu potęg.

Nominacja Ulricha von Jungingena na Wielkiego Mistrza

W 1407 roku umiera Wielki Mistrz Konrad von Jungingen. Jego miejsce zajmuje młodszy brat Ulrich. Jego śmierć oraz złamanie potęgi Zakonu pod Grunwaldem uznawane jest za punkt zwrotny w historii konfliktu polsko-krzyżackiego.

Zajęcie polskich okrętów ze zbożem przez Krzyżaków

W 1409 roku Krzyżacy zajęli płynące na głodującą Litwę polskie okręty ze zbożem, pod pretekstem przemytu broni na Żmudź. Ten bezprecedensowy akt był jednym z powodów wybuchu konfliktu polsko-krzyżackiego.

Bitwa pod Grunwaldem

Największa i jedna z najważniejszych bitew w historii średniowiecza. W dniu 15 lipca 1410 roku siły polsko-litewskie zmierzyły się z Zakonem Krzyżackim, odnosząc nad nim zwycięstwo. Pod Grunwaldem siła militarna Krzyżaków została złamana, a sama bitwa uznawana jest za jeden z największych dni chwały oręża polskiego.


Przeczytaj także: Czy Listy z podróży mogą zachęcić do odwiedzenia Nowego Jorku?

Aktualizacja: 2024-07-25 13:32:38.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.