Platońska wizja państwa idealnego mogłaby nie znaleźć dzisiaj zwolenników. Zakładała system klasowy, ze ścisłą kontrolą państwa w wielu dziedzinach życia. Nauczanie, sztuka, a nawet dobór partnera podlegały odgórnym obostrzeniom. Można by wręcz odnieść wrażenie, że Platon postuluje stworzenie systemu totalitarnego. Wszystko to w celu stworzenia państwa jak najbardziej sprawiedliwego.
Podstawą systemu Platona jest podział społeczeństwa na klasy, wywiedzione z jego rozumienia sprawiedliwości. Według filozofa sprawiedliwy człowiek to taki, którego elementy natury współpracują harmonijnie. Możliwe jest to tylko poprzez wydzielenie im odpowiednich zadań. Tak samo społeczeństwo powinno być podzielone wedle predyspozycji jego członków. Zdaniem Platona w państwie należy podzielić ludzi na trzy klasy, zależne od ich talentów. Są to: Zarobnicy, Strażnicy i Pomocnicy. Pierwsi to wszelkiej maści ludzie pracy, żyjący z dzieł własnych rąk. Strażnicy pełnią w państwie funkcje militarne, pomocnicy to z kolei klasa urzędników-filozofów.
Każda z grup, odpowiadająca kolejno ludzkiej pożądliwości rzeczy materialnych, temperamentowi i rozumowi, ma nie tylko różne funkcje. Platon wyznacza im również odmienne sposoby wychowania oraz życia. Grupy te nie są jednak hierarchiczne i stałe. Państwo kontroluje dobieranie się w pary i sankcjonuje małżeństwa w obrębie każdej klasy. Zarazem jednak dzieci przejawiające inne talenty niż ich rodzice przenoszone są do odpowiadającej im grupy. Co ważne, płeć również nie gra dużej roli - w państwie Platona kobiety i mężczyźni w danej klasie są traktowani tak samo.
Zarobnicy, którym poświęca najmniej miejsca, jako jedyni mogą posiadać własny majątek. Filozof o wiele obszerniej opisuje klasę Strażników, która wyrasta u niego na podstawę systemu. Werbowani spośród najbardziej temperamentnych dzieci, od maleńkości uczeni są kochać swoich współobywateli. Wpaja się im szlachetne ideały, ucząc przy tym umiłowania mądrości i sztuki wojennej. Strażnicy jedzą, mieszkają i trenują wspólnie. Nie posiadają żadnego majątku, nawet własnych domów. Wszystkie potrzebne rzeczy zapewnia im państwo. Jeżeli zaś któryś młody Strażnicy wykaże się odpowiednią inteligencją, zostanie poddany indywidualnemu tokowi nauczania. Poprzez matematykę, a potem filozofię człowiek taki będzie wdrażany do kasty Pomocników. Za jedynych zdolnych dzierżyć władzę Platon uważał bowiem podobnych sobie miłośników mądrości. Swoje miejsce w państwie zajmie po ukończeniu odpowiedniego wieku, który da mu szacunek otoczenia.
Nauka w państwie Platona oparta była o poezję. Filozof słusznie zakładał, że jest to najlepszy środek do wpływania na ludzi. Z tego samego powodu uważał, że musi ona podlegać ścisłej kontroli państwa. Odrzucał więc pewne formy i tematykę poezji jako nacechowane negatywnie. Podobnie z mitami religijnymi, które jego zdaniem często przekazywały ludziom nieprawdę co do bogów lub wręcz utrwalały demoralizujące treści. Platon posunął się nawet do zakazania w swoim idealnym państwie sztuki mimetycznej, czyli naśladującej rzeczywistość. Wynikało to z jego filozofii idei. Sztuka mimetyczna była w jej rozumieniu „kopią kopii” doskonałych i wiecznych form idei, a więc kłamstwem do kwadratu. Kłamstwo zaś filozof odrzucał w swoim systemie z przyczyn moralnych.
Jeżeli chodzi o sam organizm państwowy, z założenia miał on być niewielki. Ograniczał się do niespełna pięciu tysięcy mieszkańców. Co może szokować, Platon zakładał niewielkie znaczenie służby zdrowia i sądownictwa w tak małej populacji. Ludzi przewlekle chorych nie należało jego zdaniem leczyć. Sądy były zaś potrzebne w państwie, gdzie panował kryzys sprawiedliwości. Jego idealne polis nie miało tego problemu, więc prawo pisane również ograniczało się do minimum.
Z dzisiejszej perspektywy łatwo jest określić platoński system jako totalitarny. Wynika on jednak z założeń filozofii autora oraz jego niewiedzy w wielu dziedzinach życia. Dzisiaj, mądrzejsi o doświadczenia minionych pokoleń, możemy zweryfikować pomysły wielkiego filozofa.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.