Jednym z kontrowersyjnych postulatów w „Państwie” Platona było ograniczenie roli poetów. Może to dziwić, zważywszy na szacunek, jakim starożytni darzyli literaturę. Krytyczne podejście Platona do poetów wynikało ze rozumienia, że kształtują oni ludzkie myślenie. Muszą więc podlegać cenzurze i głosić jedynie słuszne idee. Według Platona od tego jak poezja urobi obywateli zależała stabilność państwa.
Poezja kształtuje człowieka tak samo, jak religia i wychowanie przez rodziców. Poeta swoją twórczością może wpływać na sposób pojmowania świata przez odbiorców. Poprzez przekazywanie im wartości, a nawet formę swojej sztuki zaszczepia je w ich umysłach i przez to kształtuje ducha. Widzimy to choćby współcześnie we wpływie filmów czy muzyki na naszą wrażliwość. Platon rozumiał, że poezja, teatr, a nawet proste piosenki ludowe tak samo oddziałują na człowieka.
Człowiek nie żyje według filozofa w próżni, a jest częścią państwa. To najmniejsza, a zarazem najważniejsza składowa polis. Jego podejście do świata i wyznawane wartości oddziałują na stabilność całego systemu. Działania poety muszą więc być kontrolowane przez władzę i kierowane w myśl dobra wspólnoty.
Rolą poezji w idealnym państwie Platona staje się tym samym wychowanie obywatelskie. Ma ona opiewać wszystkie cnoty wyznawane przez wspólnotę i pomijać szkodliwe zachowania. Dlatego właśnie Sokrates dokonuje w utworze krytycznej oceny utworów Homera, wytykając mu opisywanie czy wręcz opiewanie niemoralnych zachowań herosów. Filozof idzie nawet dalej, cenzurując pewne formy poezji i muzyki jako wzbudzające niepotrzebne emocje w słuchaczu. Ograniczenie sztuki do uznawanych przez państwo za szlachetne elementów jest konieczne. Poezja stanowi najlepszy środek wychowawczy i tym samym musi przekazywać jedynie słuszne idee dobra. Narzucone dla poetów restrykcje stają się w taki sposób moralnie usprawiedliwione, jako służące dobru obywateli.
W „Państwie” zostaje przy tym całkowicie zanegowana jedna konkretna forma sztuki. Jest nią mimesis - odzwierciedlenie rzeczywistości. Wynikało to z idealistycznych poglądów Platona. Jeżeli świat realny jest jedynie odbiciem prawdziwego świata idei, to sztuka mimetyczna stanowi odbicie odbicia. Zniekształcała więc i zubożała rzeczywistość. Tym samym powinna podlegać cenzurze, podobnie jak kłamstwo.
Chociaż postulat kontroli sztuki dla uszlachetniania obywateli wydaje się zasadny, jest zarazem ograniczaniem wolności słowa. Pomysły Platona słusznie kojarzą się z cenzurą i propagandą. Filozof miał jednak dobre intencje. Widział rozrywające Ateny konflikty i szukał na nie rozwiązania. Nie rozumiał przy tym, że kompletna kontrola ludzkiej myśli przynosi równie złe skutki, co ideologiczna anarchia. Nam jednak łatwo oceniać Platona. Jesteśmy od niego mądrzejsi o wiele historycznych doświadczeń.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.