Pani Bovary autorstwa Gustawa Flauberta to jedna z najpopularniejszych i najważniejszych francuskich powieści realistycznych drugiej połowy XIX wieku. Postać głównej bohaterki na stałe weszła do kanonu słynnych postaci literackich i pozostaje tam do dzisiaj. Bohaterowie Flauberta doskonale oddają pewne charakterystyczne postawy psychologiczne związane z rozmaitymi odmianami miłości. Są to postawy, o których nie zawsze chcemy pamiętać, a na pewno nie chcemy myśleć, że sami moglibyśmy je przyjmować. Autor Pani Bovary pokazuje nam prawdziwe życie z rozbrajającą szczerością, nieraz wręcz bolesną. Każe nam przyglądać się miłości, którą odziera z romantycznych ornamentów i dekoracji i którą opisuje z biologiczną, wręcz fizjologiczną dokładnością. Wszystkie te elementy Pani Bovary sprawiają, że powieść od wielu pokoleń gromadzi wokół siebie wciąż nowe grono zarówno wielbicieli, jak i tych czytelników, którzy nie są w stanie się zgodzić z taką wizją uczuć.
Powieść zaczyna się od opisu młodości Karola Bovary, chłopca pochodzącego ze wsi, który postanowił być lekarzem, jak jego ojciec. Dopiął swego po latach, chociaż nie był wcale wybitnym uczniem. Był człowiekiem naiwnym, uległym, którym łatwo było manipulować. Wstąpił w związek małżeński z Heloizą Dubuc, bogatą wdową, ponieważ nakłoniła go do tego matka. Rozpoczął własną praktykę medyczną, a w trakcie jednej z interwencji lekarskich poznał piękną Emmę córkę jednego ze swoich pacjentów, w której się zakochał. Niedługo potem zmarła jego żona, więc niedługo ożenił się z Emmą.
Emma Bovary była nieco pretensjonalną osobą, wychowaną na podstawie wydumanych romansów i powieści obyczajowych. Bardzo szybko zaczęła ją nudzić monotonia codziennego życia małżeńskiego. Na arystokratycznym balu odkryła, że chce żyć w wyższych sferach i popadła w depresję w związku z tym, że jest to dla niej niedostępne. Nie pomogło nawet przeniesienie się do innej miejscowości i urodzenie córki, Berty. Emma wdawała się w znajomości, choćby z notariuszem Leonem, czy w romanse, z arystokratą Rudolfem, a także zaciągała kolejne pożyczki, byle tylko stworzyć wokół siebie iluzję bogactwa i luksusów.
Kolejne romanse jednak kończą się fiaskiem, a z każdą porażką kobieta zapada się coraz głębiej w chandrę i rozpacz. Próbuje jeszcze wzbudzić w sobie pożądanie wobec łatwowiernego męża, lecz kończy się to jedynie tragiczną w skutkach operacją chłopaka stajennego. Emma zaczyna wyjeżdżać do Rouen, by kontynuować romans z Leonem, lecz i on szybko wygasa. Do kobiety zgłaszają się wierzyciele, a wszyscy się od niej odwracają. Gdy rozumie już, że znalazła się na krawędzi i jest sama, chcąc uniknąć ostatecznej hańby, odbiera sobie życie, zażywając arszenik.
Karol nie jest w stanie pogodzić się ze stratą żony, jednak po jakimś czasie odnajduje jej korespondencję z kochankami, z której dowiaduje się o podwójnych życiu Emmy, o jej wielu zdradach, oszustwach, manipulacjach i długach. O całym drugim życiu, o którym nie mógł mieć pojęcia. To ostatecznie go dobija i Karol umiera na zawał serca. Jego córka, Berta, zostaje przygarnięta przez ciotkę.
Karol Bovary jest nastolatkiem, który nie wyróżnia się absolutnie niczym z tłumu swoich rówieśników. Pochodzi ze wsi, jego ojcem jest lekarz wojskowy. Karol nauki pobiera u księdza, a w wieku piętnastu lat zostaje wysłany do szkoły w miejscowości Rouen. Nie radzi tam sobie jednak w nauce, a także nie potrafi odnaleźć się wśród rówieśników, ba - staje się dla nich pośmiewiskiem i odludkiem. Rodzice postanawiają wysłać go do szkoły medycznej, lecz Karol dostaje się do niej dopiero za drugim podejściem, gdyż zaczynają pociągać go bardzo niskie rozrywki. Jakimś cudem młodzieniec ostatecznie kończy szkołę i zostaje lekarzem. Matka Karola aranżuje w tym czasie jego małżeństwo z niejaką Heloizą Dubuc, wdową, co prawda mało urodziwą, ale dysponującą sporym majątkiem. Małżeństwo zostaje zrealizowane, a młodzi przenoszą się do małej miejscowości Tostes, gdzie wiodą spokojne życie, a Karol próbuje prowadzić swoją pierwszą praktykę lekarską.
Pewnego dnia Karol zostaje wezwany do wypadku na jedną z okolicznych farm. Okazuje się, że niejaki pan Ronault złamał nieszczęśliwie nogę. Ta interwencja powoduje jednak to, że Karol zakochuje się w pięknej córce właściciela farmy, Emmie. Nie potrafi ukryć swojego uczucia, więc dowiaduje się o nim jego żona, Heloiza. Na jaw wychodzi jej skrywany przez lata dług hipotetyczny, a cała sytuacja doprowadza ją do wylewu, w wyniku którego traci życie. Po krótkiej żałobie, Karol oświadcza się Emmie, która zgadza się za niego wyjść. Odbywa się huczne wesele, a młodzi mieszkają w Tostes.
Po krótkim czasie okazuje się, że pożycie małżeńskie nie układa się po myśli Emmy. Jej wyobraźnia zawładnięta jest przez historię romansów z książek, pełnych uniesień, emocji, ekstazy i łez. Codzienne monotonne życie na prowincji szybko ją nudzi i wprawia a bardzo zły nastrój psychiczny. Nudzi ją również mąż Karol, któy nie jest tak atrakcyjny jak bohaterowie książek i Emma staje się coraz bardziej nieszczęśliwa. Przełomem w jej życiu okazuje się bal wydany przez jednego z okolicznych arystokratów. Emma trafia tam i rozmach, elegancja oraz szykowność przyjęcia sprawiają, że odtąd robi wszystko, by jej życie przypominało życie wyższych sfer, do których jednak nigdy nie należała. Emma dowiaduje się również, że jest w ciążu. Popada z tego powodu w marazm, z którego jej niczego nieświadomy mąż pragnie ją wyciągnąć zmianą miejsca zamieszkania. Tak państwo Bovary trafiają do Yonville.
W nowym miejscu Emma rodzi córeczkę, Berta, która jednak od początku staje się źródłem rozczarowań, gdyż kobieta marzyła o chłopcu. Emma nie odnajduje w sobie zbyt wielu macierzyńskich odruchów i uczuć. Dziewczynką zajmuje się guwernantka, a Emma znowu popada w marazm, gdyż nowa miejscowość nie okazje się w niczym lepsza od poprzedniej. Tu też panuje bezruch, a rozbuchana natura kobiety nie znajduje nigdzie ujścia. Kobieta nawiązuje intensywną znajomość z lokalnym młodym notariuszem, Leonem Dupuisem. Relacja nie przemienia się jednak w romans, dwójkę ludzi łączy raczej pokrewieństwo duchowe i emocjonalne. Lubią swoje towarzystwo i spotykają się często, spędzają czas na rozmowach i dywagacjach, a także wspólnych spacerach i posiłkach.
By w jakikolwiek sposób osłodzić swoje życie, Emma zaczyna kompulsywnie wydawać pieniądze, najpierw trwoni majątek męża, a później zapożycza się u bankierów, m.in. u pana Lheureuxa. Emma otacza się luksusowymi dobrami, by podtrzymać iluzję przynależności do wyższych sfer. Jest to jednak tylko pretensjonalny pozór próżności. Po jakimś czasie Leon wyjeżdża do Paryża, a Emma doświadcza w związku z tym uczucia pustki i nudy. Niejako wraca do punktu wyjścia, w którym znalazła się tuż po przeprowadzce do Yonville.
Kobieta szybko angażuje się w nowy romans, tym razem z arystokratą Rudolfem Boulangerem, jednym z wielu pacjentów swojego męża, człowiekiem zblazowanym, bogatym i traktującym kobiety przedmiotowo i instrumentalnie. Romans jest płomienny, namiętny i bardzo intensywny, kochankowie spotykają się niemal każdego dnia, by zatapiać się w otchłaniach rozkoszy miłosnej pod okiem znowu niczego nie spodziewającego się Karola. Po jakimś czasie jednak Rudolf zaczyna tracić zainteresowanie kobietą, co wprawia ją w desperację. Postanawia uciec wraz z Rudolfem, lecz ten widząc jak chwiejną emocjonalnie osobą jest Emma, kończy romans zaledwie jednym listem i wyjeżdża.
Emma jest niezwykle zrozpaczona, ponieważ czuje, że traci ostatecznie szansę na lepsze życie. Mimo to stara się jeszcze naprawić relację z Karolem, próbuje nakłonić go do zaimponowania jej i wznowienia w niej pożądania. Niestety robi to w bardzo zły sposób i zmusza męża do przeprowadzenia eksperymentalnego zabiegu na nodze stajennego, Hipolita. Umiejętności Karola nie sięgają jednak takich wyżyn i operacja nie udaje się do tego stopnia, że nogę trzeba amputować. Emma wpada w depresję, zaczyna gardzić swoim mężem, którego uważa za nieudacznika. Po zakończeniu trzyletniego romansu z Rudolfem, przez kilka miesięcy nie jest w stanie wyjść z łóżka. Przewiduje, że już nigdy nie będzie w stanie wrócić w pełni do równowagi psychicznej po wydarzeniach ostatnich tygodni i miesięcy.
Karol, widząc co się dzieje i nie mogąc tego w żaden sposób zrozumieć, próbuje poprawić Emmie nastrój i zabiera ją do teatru w Rouen. Tam kobieta spotyka swojego byłego ulubieńca, Leona. Pod byle pretekstem decyduje się pozostać w mieście na kolejną noc i od razu wdaje się z mężczyzną w płomienny romans. By móc spotykać się z Leonem regularnie, kłamie, że rozpoczyna naukę gry na fortepianie w mieście. Ciągłe wyjazdy rujnują do reszty finanse rodziny, a dług u pana Lheureuxa zaczyna domagać się spłaty. Jest to już jednak kwota, która przekracza możliwości spłaty. Emma wpada w panikę. Romans z Leonem zaczyna tracić na intensywności. Kobieta zapożycza się u coraz to nowych ludzi, a wręcz zaczyna rozważać zajęcie się prostytucją.
Finansista w końcu zaczyna grozić Emmie że jeśli nie doczeka się spłaty długu, sprawą zajmie się sąd, a wówczas o wszystkim dowie się także jej mąż, Karol Bovary. Zrozpaczona Emma szuka pomocy u kochanków, lecz ostatecznie wszyscy się od niej odwracają. Kobieta nie jest w stanie unieść ciężaru kompromitacji i hańby, jakie na siebie ściągnęła. Nie jest w stanie sobie wyobrazić gniewu męża, który mógłby dowiedzieć się o jej poczynaniach w ciągu ostatnich lat. Wszystko to pcha ją nieodwracalnie w kierunku utraty zdrowia psychicznego, już przecież i tak bardzo mocno nadszarpniętego. Emma bardzo dynamicznie popada w coraz większy obłęd. Ostatecznie zaś kobieta decyduje się na to, by sięgnąć po najbardziej drastyczne i tragiczne rozwiązanie swoich problemów - postanawia odebrać sobie życie, nie mogąc już dłużej poradzić sobie z nieszczęściem, depresją, ciągłym przygnębieniem oraz niemożnością poradzenia sobie z długami. Pewnego dnia zażywa arszenik i po prostu umiera.
Po śmierci Emmy, Karol zupełnie rozsypuje się psychicznie i przez bardzo długi czas nie jest w ogóle w stanie do siebie dojść. W swojej rozpaczy - wszak mimo wszystko mężczyzna wciąż bardzo kochał swoją żonę i był do niej bardzo mocno przywiązany - bardzo silne pretensje kieruje wobec instancji najwyższej - Boga. Zarzuca Stwórcy, że ten bez żadnej przyczyny postanowił odebrać mu ukochaną osobę, kobietę, przy której spędził życie, która dała mu córkę i którą po prostu bardzo kochał.
Otrzeźwienie przynosi mężczyźnie dopiero nieszczęśliwy przypadek. Karol Bovary odnajduje w pewnym momencie dawną korespondencję swojej żony z byłymi kochankami - z Leonem oraz z Rudolfem. Dopiero z tych listów dowiaduje się, że Emma od wielu, wielu lat żyła podwójnym życiem, że nie tylko oszukiwała go i zdradzała, a także wpędzała w długi, lecz po prostu nigdy nie darzyła go ani szczerym uczuciem, ani nawet najmniejszym szacunkiem. W jednej chwili cały jego świat runął, ponieważ okazał się być oparty na zupełnej iluzji.
Emma, którą kochał, okazała się nie istnieć, była oszustką, manipulatorką, atencjuszką i wiecznie nienasyconym wampirem, wciąż spragnionym nowych doznań życiowych, emocjonalnych i erotycznych, których jednak nigdy nie było jej wystarczająco. Wstrząs, jakiego doświadcza Karol Bovary po poznaniu prawdy z dawnej korespondencji swojej niedawno zmarłej żony, jest dla niego rzeczą absolutnie niemożliwą do zniesienia. Karol Bovary w końcu również traci życie w wyniku rozległego zawału serca. Osieroconą w ten sposób Bertę przygarnia jej ciotka, jednak, jak można się domyślać, osieroconej dziewczynki nie czeka wcale pod jej opieką sielski los.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.