Psalm to liryczny utwór modlitewny, którego adresatem zazwyczaj jest Bóg. Jednym z utworów, które znajdziemy w biblijnej Księdze Psalmów, jest Psalm 130. Należy on do psalmów pokutnych, w których człowiek uznaje swoją słabość i grzeszność, prosząc Boga o wybaczenie.
Psalm jest wołaniem grzesznego człowieka do Boga, należy do liryki zwrotu do adresata. Pojawiają się apostrofy (Z głębokości wołam do Ciebie, Panie, o Panie, słuchaj głosu mego!), właściwie cały psalm ma formę rozbudowanego zwrotu do Pana. Umownie można podzielić psalm na cztery strofy, w których podmiot liryczny, czyli człowiek, wzywa Boga, wyznaje mu swoje grzechy i dopatruje się w stwórcy odkupienia.
W psalmie, oprócz apostrof, pojawiają się epitety (głośnemu błaganiu) oraz powtórzenia (Panu pokładam nadzieję, nadzieję żywi moja dusza, Panie, Panie, któż się ostoi?). Wypowiedź podmiotu lirycznego ma emocjonalny charakter, obecne są wykrzyknienia (O Panie, słuchaj głosu mego!, Nakłoń swoich uszu ku głośnemu błaganiu mojemu!). Osoba mówiąca wyraża swoje wartości, w psalmie znajdziemy pytanie retoryczne (Jeśli zachowasz pamięć o grzechach, Panie, Panie, któż się ostoi?). W psalmie pojawiają się też metafory (Z głębokości wołam do Ciebie, Panie) oraz personifikacje (nadzieję żywi moja dusza, Niech Izrael wygląda Pana, On odkupi Izraela ze wszystkich jego grzechów).
Psalm 130 nazywany jest również Pieśnią stopni, co podkreśla kontrast między znajdującym się na wysokości Bogiem a tkwiącym w otchłani grzechu człowiekiem. Otwiera się przed nami metaforyczna przestrzeń, osoba mówiąca woła z głębokości, ponieważ podkreśla to jej słabość i upadek. Ma jednak odwagę modlić się do miłosiernego Boga.
W psalmie jasno określona jest granica między sacrum i profanum, człowiek może tylko liczyć, że Pan odpuści mu grzechy. Kontrast jest wyraźny, gdyż dusza, tonąc w grzechu, wzywa Boga, aby wydobył ją z mroku. Głębokość staje się symbolicznym miejscem upadku moralnego. Bóg znajduje się na wysokości, a wierni wznoszą do niego modły, ponieważ tylko on jest w stanie ich ocalić.
Podmiot liryczny jest uniesiony, przeżywa silne emocje, co oddają wykrzyknienia i pytania retoryczne. Symbolem Boga staje się światło, dusza czeka na Pana w ciemnościach, mając nadzieję, że kiedyś znajdzie się w boskim blasku. Strażnicy świtu stają się synonimem nadziei i oczekiwania na oświecenie. W tej chwili, gdy dusza wciąż znajduje się w otchłani, wierzy, że Boże światło rozjaśni jej ciemności. Język psalmu jest barwny, moralność oraz różnica między sacrum a profanum są przedstawione na podstawie kontrastu między ciemnością i światłem. Nawet dla grzesznego człowieka wciąż istnieje jednak nadzieja na miłosierdzie, zbawienie i odpuszczenie grzechów.
Psalm 130 możemy podzielić na cztery strofy, każda z nich ma inną tematykę oraz skłania do refleksji na temat relacji między Bogiem i człowiekiem. W pierwszej strofie psalmista wznosi lament, wołając z głębokości swojego grzechu i słabości. Być może dopuścił się poważnych przewinień, górę wzięła jego słaba, ludzka natura lub po prostu trudny los sprawił, że oddalił się od Boga. Niezależnie od przyczyny upadku, podmiot liryczny szuka pomocy u Boga.
Drugą strofę charakteryzuje wyznanie grzechów poprzez pytanie retoryczne, które podkreśla powszechność ludzkiej słabości. Odpowiedzią jest jedynie zaprzeczenie, co ukazuje, że nikt nie jest pozbawiony grzechu. Psalmista jest przekonany, że jeśli Bóg nie będzie wybaczał grzechów, nikt nie zostanie zbawiony. W końcu błędy są nieodłączną częścią ludzkiej natury, a uznanie, że ktoś z nas jest wolny od grzechów, byłoby przejawem pychy. Nawet święci pokutowali i umartwiali się, aby odkupić winy.
W trzeciej strofie psalmista przekazuje przesłanie o ufności jako jedynym zbawieniu dla tych, którzy się boją Boga. Ufność ta jest porównywana do pewności strażników oczekujących świtu, co podkreśla jej niezłomność. Tak jak nocny strażnik wie, że kiedyś nadejdzie świt, tak osoba mówiąca wierzy, że zostanie zbawiona i uwolniona z otchłani grzechu.
Ostatnia strofa zawiera wezwanie psalmisty do całego Izraela, aby razem oczekiwali pomocy od Boga. W całym Psalmie 130 przewija się nauka o powszechności grzechu, ale także o przebaczeniu Boga oraz konieczności bojaźni Bożej jako postawy prowadzącej do odpuszczenia grzechów. Kościół katolicki używa tego psalmu w modlitwach za zmarłych i podczas obrzędów pogrzebowych, co podkreśla uniwersalność jego przesłania. Każda osoba wierząca powinna być świadoma swoich przewinień i szukać przebaczenia u Boga.
Psalm oddaje grzeszność ludzkiej natury, ale też nadzieję. Osoby wierzące są przekonane, że Bóg jest miłosierny i odpuści im grzechy, jeśli będą ich żałować. Psalm daje więc nadzieję na odkupienie i zbawienie nieśmiertelnej duszy.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.