W ponad tysiącletniej historii Polski niezwykle ważnym z punktu widzenia społecznego, politycznego i kulturowego okazało się zagadnienie patriotyzmu. Miłość do ojczyzny, choć definiowana na różne sposoby, pozostaje we świadomości wielu Polaków rzeczą chwalebną. Rodzi się jednak pytanie, czy jest przy tym też czymś łatwym? Wielu szumnie określa się patriotami, ale czy przyszłoby im bez wahania udowodnić to w godzinie próby? W poniższej rozprawce postaram się odpowiedzieć na to pytanie przy pomocy dwóch ważnych z punktu widzenia tego zagadnienia utworów literackich. Pierwszym będzie „Hymn do miłości ojczyzny” Ignacego Krasickiego. Drugim zaś „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego.
Ignacy Krasicki w swoim „Hymnie do miłości ojczyzny” potrafił zawrzeć całe sedno problemu niniejszej rozprawki. W dobitnych, poetyckich słowach przekazał odbiorcy, jak wiele cierpienia może nieść za sobą patriotyzm. Rzecz jasna za jego czasów takiej postawy nie nazywano jeszcze w ten sposób, jednak sens jest taki sam — z miłości do ojczyzny trzeba się poświęcać. Co więcej, Krasicki dokonuje wręcz wyliczenia wszelkich niedogodności płynących z takiej postawy. Możemy więc przeczytać o okaleczeniu, śmierci i życiu w nędzy. Ewidentnie więc los patrioty nie jest łatwy.
W takim razie, dlaczego zdaniem autora dobrze jest pielęgnować miłość do ojczyzny? Krasicki widzi w takiej postawie coś niezwykle szlachetnego, wzniosłego. Blizny zadane na polu walki o dobro Polski nazywa chwalebnymi, a ofiara materialna dla ojczyzny nie wzbudza dla niego żalu po stracie majątku. Najpełniej wyraża to poprzez nazwanie umysłu przepełnionego ideą patriotyczną „poczciwym”, czyli dobrym i pożytecznym dla ogółu. Dzieło Krasickiego jest więc bardzo idealistyczne — nie wskazuje wymiernych korzyści z cierpienia dla swojego kraju.
Powyższy utwór, choć cenny ze względów artystycznych, jest tylko wizją poety. Tym samym nie można go oprzeć na empirycznym dowodzie, a przez to można podważyć każdy wysnuty na jego podstawie argument. Trzeba więc szukać przykładów wziętych z życia, potwierdzonych przez historyczne wydarzenia. Niestety dla naszego narodu, w jego dziejach możemy odnaleźć wiele dramatycznych momentów. Jednym z nich jest bez wątpienia II wojna światowa. To właśnie ją możemy nazwać prawdziwym sprawdzianem patriotyzmu, ukazaniem tej idei w praktyce. Aleksander Kamiński pisząc swoje „Kamienie na szaniec”, chciał właśnie pokazać prawdziwy obraz miłości ojczyzny, wcielonej przez czyny realnie żyjących młodych mężczyzn.
Książka ukazuje jak szlachetni byli Zośka, Alek i Rudy oraz co potrafili zrobić dla swojej ojczyzny. Zarazem jednak wszyscy oni zapłacili najwyższą cenę, ciężko przed tym pracując i cierpiąc. Los patrioty nie jest więc łatwy, ale chłopcom przyświecała idea zawarta w „Testamencie moim” Juliusza słowackiego. Polskę widzieli jako rzecz wspólną, miejsce realizowania sprawiedliwości społecznej i suwerenności narodu. Tym samym odpowiadali na pytanie o powód i korzyść płynącą z cierpienia patrioty — to dbanie o przyszłość wspólnoty. Tym samym ich cierpienie stało się ofiarą, nabrało również iście chrześcijańskiego sensu.
Reasumując, możemy stwierdzić, że czasami Polska „krwawi, boli”. Romantyczna wizja patriotyzmu wymusza wręcz na nas ofiarny mesjanizm w myśleniu o idei narodowej. Wszak już Konrad nazywał się „Milijon”, cierpiąc za naród. Niemniej, analizując wyżej przytoczone teksty literackie, możemy dojść do ciekawego wniosku. Otóż opłaca się cierpieć za ojczyznę. Jest ona bowiem ideą szlachetną, godną zachowania. Tym samym nasze oddanie dla zachowania ojczyzny pozwala przekroczyć idee jednostki, stać się częścią czegoś wielkiego i transcendentnego. Zarazem, idąc w kierunku rozumowania republikańskiego, ojczyzna to Rzeczpospolita — wspólnota. Pozwala wiec na realizowanie siebie jako wolnego człowieka, Polaka. Dlatego, chociaż patriotyzm to w gruncie rzeczy zdolność do poświęceń dla kraju, jest opłacalny i dobry.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.