Jak w kontekście treści utworu można interpretować motto Dziadów cz. II: "Są dziwy na niebie i na ziemi o których ani śniło się waszym filozofom"

Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

Część druga dramatu romantycznego „Dziady” została opatrzona przez jej autora, Adama Mickiewicza, mottem zaczerpniętym z dzieła „Hamlet” autorstwa Williama Szekspira. Brzmi ono następująco: „Są dziwy na niebie i na ziemi o których ani śniło się waszym filozofom”. Druga część „Dziadów” opowiada historię starego obrzędu, w trakcie których żywi spotykają się ze zmarłymi, starając się zapewnić spokój ich duszom. Duchy zaś pouczają żywych odnośnie tego, jakich zasad i wartości powinni przestrzegać żywi i popełniania jakich błędów muszą unikać, by po śmierci nie powielić ich losu i nie błąkać się w oczekiwaniu na ludzką pomoc. Zawartość tej części dramatu znacznie wpływa na sposób, w jaki można odczytywać zamieszczone na jej początku motto. 

Zacząć należy od zrozumienia tego, w jaki sposób romantycy, tacy jak Mickiewicz, postrzegali świat. Odrzucali oni podejście, w myśl którego ograniczał się on tylko do rzeczy, które można zbadać i poznać przy pomocy zmysłów. Stawiali na postrzeganie świata przy pomocy serca i intuicji, co właściwie ujął w program romantyzmu Adam Mickiewicz w dziele „Romantyczność”.

Czerpali też silną inspirację ludowością i folklorem, pełnym niesamowitych opowieści, często pełnych grozy, zjaw i upiorów. Efektem tego jest między innymi opis dawnego, ludowego obrzędu Dziadów, jaki Mickiewicz zamieścił w swoim dramacie. Autor także silnie podkreślał znaczenie uczuć, intuicji i rzeczy, których nie da się zmierzyć i objąć rozumem. To właśnie różniło romantyków od poprzedniego pokolenia klasycystów, którzy stawiali na rozum, naukę i racjonalizm. W tym czasie romantycy kierowali swoją uwagę nie na umysł, ale na ducha człowieczego i jemu poświęcali swoją uwagę. 

Jest to ważny kontekst dla zrozumienia, czemu Mickiewicz wybrał takie motto. Można je bowiem interpretować właśnie jako odniesienie do romantycznego ducha i do wiary w to, że na świecie istnieje coś więcej od tego, co człowiek jest w stanie dojrzeć gołym okiem. Rzeczy, o których nie śniło się filozofom - to mogą być na przykład duchy pojawiające się w trakcie obrzędu Dziadów lub duch zmarłego kochanka, który wraca do swojej ukochanej, wyczuwającej jego obecność. Motto to ma uświadomić czytelnikowi, że musi zawiesić swoją niewiarę i wraz z autorem przyjąć założenie, że na świecie istnieje wiele tajemnic, których człowiek nie zbada, ale nie sprawia to, że stają się one mniej prawdziwe.

Mickiewicz sygnalizuje więc, że w trakcie lektury należy otworzyć się na wszystkie możliwości i chłonąć świat przedstawiony z otwartym umysłem, zgodnie z założeniami polskiego romantyzmu. W ten sposób motto zaczerpnięte od Szekspira staje się kluczem interpretacyjnym do drugiej części „Dziadów” Mickiewicza. Pokazuje ono odbiorcy, w jaki sposób powinien on odczytywać przedstawione wydarzenia i nie zamykać się na niesamowite sytuacje, których będzie świadkiem w czasie lektury dramatu.


Przeczytaj także: Dobro własne czy dobro ogółu – bohater literacki w sytuacji wyboru. Omów zagadnienie na podstawie Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.