Trudne doświadczenia są czymś, z czym spotyka się każdy człowiek w swoim życiu, niektórzy wcześniej, inni później. Dotyczyć mogą one różnych aspektów, czasami odnoszą się do życia rodzinnego, innym razem do problemów zawodowych, czasami zaś przybierają większy rozmiar i oznaczają na przykład trudną sytuację polityczną czy gospodarczą kraju, w którym dana osoba żyje. Trudne doświadczenia wpływają często na charakter człowieka, jego perspektywę i podejście do życia. Czasami sprawiają, że człowiek staje się silniejszy, bardziej doświadczony, lecz równie dobrze może to spowodować jego załamanie, zniszczenie jego życia i spowodować straty, po których dana osoba nigdy nie będzie w stanie się już podnieść. Często jednak zdarza się tak, że trudne doświadczenia mobilizują człowieka do działania i przeciwdziałania im, co zaobserwować można w wielu dziełach literackich, na przykład w „Kamieniach na szaniec” Aleksandra Kamińskiego, „Dziadach” Adama Mickiewicza czy w „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego.
W powieści „Kamienie na szaniec” bardzo młodzi bohaterowie - Rudy, Alek i Zośka - mierzą się z jedną z najtrudniejszych sytuacji w życiu człowieka, czyli z wojną. To wydarzenie graniczne, potrafiące zmienić i złamać na zawsze życie człowieka, który ją przeżył. Rudy, Alek i Zośka dodatkowo dopiero wchodzą w dorosłość w momencie, w którym w Europie wybucha II wojna światowa.
W jednej chwili wszystkie ich plany i marzenia na przyszłość znikają, muszą się za to zmierzyć z utratą wolności i nieustannym zagrożeniem, że oni lub ktoś z ich bliskich umrze. Jednak to trudne doświadczenie nie sprawiło, że młodzi bohaterowie poddali się, a nawet wręcz przeciwnie - zmotywowało ich ono do działania i do podejmowania akcji, których celem była walka o wolność ich kraju i uprzykrzenie życia okupantowi. Fakt, że nie odnosili oni natychmiastowego, spektakularnego zwycięstwa także ich nie załamywał, raczej mobilizował do podejmowania coraz odważniejszych, bardziej niebezpiecznych działań.
Rudy, Alek i Zośka nie przeżyli wojny, jednak z całą pewnością powiedzieć można, że to najtrudniejsze możliwe doświadczenie nie złamało ich, raczej zmobilizowało do planowania i podejmowania akcji i działań, które były wyrazem ich sprzeciwu wobec otaczającej ich rzeczywistości i trudnej sytuacji, w jakiej się nie ze swojej winy znaleźli praktycznie z dnia na dzień.
Innym przykładem reakcji na trudne doświadczenia jest ta, którą znaleźć można w romantycznym dramacie „Dziady” autorstwa Adama Mickiewicza. Poeta umieścił bowiem jego akcję w czasach zaborów, na terenie rosyjskiej okupacji. Jego bohaterowie mierzą się więc z utratą wolności przez ich ojczyznę oraz licznymi represjami, jakich sami doświadczali w związku z rusyfikacją.
Sytuacja ta jednak nie złamała ich charakterów i biorą oni aktywnie udział w spiskach przeciwko caratowi, mimo że grożą im za to różne konsekwencje. Bohaterowie „Dziadów” są więzieni w klasztorze, przetrzymywani tam wbrew swojej woli, przesłuchiwani, torturowani, a w skrajnych przypadkach wywożeni na Syberię, wbrew swojej woli, daleko od rodzin. Jednak nawet wizja takich konsekwencji nie jest w stanie zniechęcić ich do walki o niepodległość ich ojczyzny. W tej próbie okazuje się, że ich charaktery są silniejsze od przeciwności losu, z jakimi muszą się na co dzień zmagać.
Nie poddaje się także główny bohater dramatu, Konrad, który gotów poświęcić jest całe swoje życie, by przyjąć na swoje barki odpowiedzialność za cały naród i jego cierpienie, ponieważ wierzy, że w ten sposób zdoła uwolnić swoją ojczyznę i przywrócić jej niepodległość. Trudne doświadczenia widocznie wpływają na Konrada, zmuszając go do działania i do porzucenia własnego życia na rzecz ratowania rodzinnego kraju.
Fiodor Dostojewski w powieści „Zbrodnia i kara” również opisał, co trudne doświadczenia potrafią zrobić z ludzkim życiem. Doświadczają ich wszyscy mieszkańcy rosyjskiego Petersburga, żyjący w skrajnej nędzy, doświadczający chorób, przemocy i śmierci. Jest to krąg, z którego nie można się wyrwać.
Głównego bohatera, Rodiona Raskolnikowa, trudne doświadczenia w życiu pchają do strasznych czynów. Raskolnikow jest młodym studentem, który nie jest w stanie zdobyć wykształcenia, ale bez niego nie jest też w stanie wyrwać się z nędzy. Doprowadzony do ostateczności Raskolnikow morduje starą lichwiarkę, łudząc się, że zmieni to otaczający go świat na lepsze. Okazuje się, że to doświadczenie jest tylko kolejnym nieszczęściem, z którym Raskolnikow musi sobie radzić w życiu.
Trudne doświadczenia są więc czymś, co spotyka każdego człowieka i na każdego ma inny wpływ. Mogą więc one złamać daną osobę, doprowadzić ją na skraj desperacji i stan, w którym zacznie ona podejmować niewłaściwe decyzje, jak zrobił to Raskolnikow. Z drugiej strony mogą one także zmobilizować człowieka do działania, sprawić, że stanie się bardziej odporny na załamania i wytrzymały na różnego rodzaju przeciwności oraz zdobędzie on cenne, życiowe doświadczenie.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.