„Król Edyp” to jedna z zachowanych do współczesnych czasów tragedii antycznych autorstwa Sofoklesa. Opowiada w niej o losach tytułowego bohatera, Edypa, który włada Tebami i pochodzi z rodu obłożonego klątwą, co sprawia, że wszyscy jego członkowie zmagają się z kolejnymi nieszczęściami. Sam Edyp zostaje ojcobójcą i dopuszcza się kazirodztwa w związku z własną matką. „Król Edyp” to dzieło wypełniające założenia, jakimi kierowali się twórcy teatru greckiego, dlatego pojawia się w nim funkcja katharsis.
Katharsis w teatrze antycznym służyło „oczyszczeniu”, czyli wywołaniu u odbiorcy emocjonalnego wstrząsu, rozładowującego nagromadzone w trakcie oglądania tragedii emocje i napięcie. Po tym przeżyciu widz ma uporządkować swoje wewnętrzne przeżycia i oddać się refleksji, jaką wywołuje w nim właśnie poznana historia. Emocje, na których najbardziej zależało antycznym twórcom, to litość i trwoga. W „Poetyce” Arystotelesa znaleźć można nawet praktyczne wskazówki, dotyczące konstruowania postaci w taki sposób, by wywarły one odpowiednie wrażenie na widzu. Bohater nie może więc być ani przesadnie zły, ani nazbyt dobry, wówczas może on wywoływać litość. Trwogę osiąga się z kolei poprzez opis wydarzeń, które są dla odbiorcy realistyczne.
Sofokles w trakcie tworzenia „Króla Edypa” wyraźnie kierował się wskazaniami Arystotelesa, dzięki czemu jego dzieło wywoływało pożądane reakcje wśród widzów. Edyp nie jest ani łotrem, ani idealna postacią - to dobry władca, ale zdarza mu się być popędliwym i gniewnym człowiekiem. Jego postać może więc wzbudzać litość. W trakcie opowiadania historii widz nie domyśla się, że życie Edypa skrywa w sobie tak mroczne sekrety, jak kazirodztwo. Stopniowe odkrywanie ich przez głównego bohatera, a co za tym idzie także przez odbiorców, buduje napięcie, które uwalnia się w chwili, w której Edyp zaczyna rozumieć, że mi swoim rozpaczliwym próbom wciąż wypełnia wyroki fatum oraz przepowiedni, jaką usłyszał od wyroczni delfickiej. Jest to moment, w którym bohater zdaje sobie sprawę, że nie uda mu się uciec przed własnym losem. Edyp oślepia się więc i udaje na dobrowolne wygnanie. To także chwila, w której widzowie mogą go żałować i zastanawiać się nad tym, czy ktokolwiek ma tak naprawdę kontrolę nad własnym losem.
Edyp jest postacią, z którą łatwo się utożsamiać, ponieważ widz poznaje go zarówno jako porywczego awanturnika, jak i jako sprawiedliwego władcę Teb. Jego losy są przerażające i realistyczne, każdy bowiem może wpaść w spiralę nieszczęść, które nie wynikają z jego winy. Dlatego w tragedii Sofoklesa katharsis spełnia swoją funkcję.
Aktualizacja: 2022-10-04 09:44:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.