Antoni Paluszkiewicz, przezywany "Kawką" ze względu na wieczny kaszel gruźlika, to nauczyciel młodych paniczów z Pajęczyna Dolnego. Niegdysiejszy student, wiecznie przedrzeźniany przez kilkuletniego Andrzeja Radka i własnych podopiecznych, nie okazywał nikomu złośliwości. Ostatecznie poświęcił resztkę swojego majątku oraz czasu życia na edukację Radka, pozwalając mu tym samym na zostanie uczniem gimnazjum w Klerykowie.
Paluszkiewicz zawdzięczał swoje przezwisko "Kawka" straszliwemu kaszlowi, który ciągle prześladował. Chorował bowiem na suchoty, ostatecznie powód jego wczesnej śmierci. Nosił niezgrabne palto, znoszone buty i okulary. Wiadomo też, że dużo palił.
O przeszłości Paluszkiewicza autor wspomina niewiele. Niegdyś mężczyzna uczęszczał na uniwersytet, gdzie zaraził się wolnomyślicielstwem. Nieskutecznie próbował przekonywać do niego miejscowe duchowieństwo oraz szlachtę, która nic nie rozumiała z jego gorączkowych wywodów. W Pajęczynach Dolnych zajmował się uczeniem młodych paniczów, którzy jednak niezbyt przykładali się do nauki. Mieszkał tam w przystawionej do dworku baszcie. Często znosił drwiny mieszkańców wsi i dworu ze swojej osoby, w tym dworowaniu przodował Andrzej Radek.
Pewnego dnia Paluszkiewicz schwytał pastuszka i zabrał do swojego pokoju. Tam pokazał mu książki, rozbudzając głód wiedzy chłopaka. Uczył go pisać oraz czytać, a następnie postanowił umieścić w progimnazjum. Porzucił więc pracę guwernera i wynajął stancję w Pyrzogłowach. Kiedy Radek uczył się w progimnazjum w Pyrzogłowach, "Kawka" żył z nagromadzonych pieniędzy, coraz bardziej upadając na zdrowiu.
Paluszkiewicz ostatnie miesiące swojego życia poświęcił na naukę rzeczy potrzebnych mu do studiowania psychologii. Chciał również dokończyć i opublikować swoje życiowe dzieło, trzymane w całym pokoju na luźnych kartkach. Nie zdążył jednak tego zrobić. Śmierć bowiem zastała go przy przepisywaniu publikacji, pewnej jesiennej nocy.
Paluszkiewiczowi nie poświęcono wiele miejsca w Syzyfowych pracach, mimo tego wyrasta on na postać doniosłą. Ten niepozorny człowiek szerzył ideały wolnomyślicieli, nawet wobec ciągłych drwin i niezrozumienia. Zdołał przy tym zmienić życie syna fornala, otwierając mu drogę do edukacji. Mimo skromnej roli, cichej śmierci i niewielkiego majątku, osiągnął wiele. Zaszczepił w Andrzeju Radku chęć do nauki i pokazał mu perspektywy na zmianę jego życia. Dzięki "Kawce" prosty syn fornala mógł zyskać wykształcenie.
Aktualizacja: 2022-09-06 14:18:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.