Gdy twórcy epoki romantyzmu rozpoczęli swoją twórczą działalność, spotkali się z krytyką poprzedniego pokolenia klasycystów. Romantycy podjęli więc polemikę z nimi, efektem czego były między innymi dwa utwory Adama Mickiewicza, które obecnie uważane są za manifesty polskich romantyków. Pierwszym z nich jest „Romantyczność” wydana w zbiorze „Ballady i romanse” z roku 1822, a drugim „Oda do młodości” napisana w roku 1820. O ile „Oda do młodości” była dopiero swoistą zapowiedzią nowej epoki, tak „Romantyczność” jest już dziełem w pełni ukształtowanym przez romantyzm. Oba utwory ukazują nowe idee i wartości, jakie nadeszły wraz z kolejną krytyka i zawierają w sobie krytykę poprzednich pokoleń.
W „Odzie do młodości” Mickiewicz właściwie zapowiedział nadejście nowej epoki, jaką był romantyzm. Utwór był apoteozą młodości, a co za tym idzie tego co nowe, inne i świeże. Poeta docenił w dziele młodych ludzi, którzy mogą zmienić świat, poruszyć zastany porządek i sprawić, że rzeczywistość zacznie wyglądać inaczej. W odzie tej młodość została ukazana jako potęga, która kreować może świat.
Młodość została także ukazana jako sfera, w której najbardziej liczy się czucie i wychodzenie poza znane horyzonty. Mickiewicz pisał bowiem w niej, by sięgać, gdzie wzrok nie sięga. Łączy się to z programowymi założeniami romantyzmu, według których to nie rozum i nauka były najważniejszymi narzędziami poznawania rzeczywistości, tylko uczucia i wiara. Według Mickiewicza poprzednie pokolenie nie jest zdolne do uniesień i podążania za wiarą, co jest właściwe dla ludzi młodych. To właśnie oni kreować będą nowy świat, podczas gdy idee ludzi starszych odejdą ostatecznie w zapomnienie. Są oni bowiem zbyt zamknięci na nowe myśli i nurty, nie są w stanie poddać się romantycznym uniesieniom, które zawładnęły wówczas światem.
Z kolei ballada „Romantyczność” jest już w pełni ukształtowanym manifestem swojej epoki i wydana została w zbiorze, którego data publikacji jest umowną terminem rozpoczęcia się romantyzmu w Polsce. W dziele tym Mickiewicz zestawił ze sobą dwa różne światopoglądy. Jednym z nich są idee, według których świat widzieli klasycyści. Nie popierali oni romantyzmu, cenili wyłącznie racjonalizm, rozum i naukę. Nie dostrzegali, że poza ich szkiełkiem i okiem jest w świecie coś więcej, coś, czego nie da się zmierzyć i zbadać.
Tym właśnie poglądom przeciwstawiał się Mickiewicz, pisząc w „Romantyczności” słynny cytat, który brzmi: „Miej serce i patrzaj w serce”. W tym jednym zdaniu zawarł właściwie cały romantyczny światopogląd. W balladzie Mickiewicz przedstawił bowiem historię Karusi - dziewczyny, której ukochany zmarł, ale wciąż do niej powracał.
Mieszkańcom miasteczka wydaje się, że Karusia straciła zmysły, zaś starzec - uosabiający poprzednie pokolenie - uważa, że nie ma możliwości, by widziała ona swego zmarłego ukochanego. Przeciwstawia mu się młody człowiek - romantyk, który także ceni i poważa naukę, ale wie, że oprócz niej są także inne prawdy na tym świecie. Człowiek powinien wierzyć swoim uczuciom i sercu, one bowiem odkrywają przed nim nowe horyzonty.
„Oda do młodości” i „Romantyczność” są więc utworami, z których można wyciągnąć programowe założenia romantyzmu. Mówi się o nich jako o jego manifestach, ponieważ zawierają one najważniejsze myśli, którymi kierowała się ta epoka.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.