Gdy Adam Mickiewicz tworzył dzieło tak ważne dla polskiego romantyzmu, jakim były jego wydane w 1822 roku „Ballady i romanse”, czerpał wiele swoich inspiracji między innymi z ludowych opowieści i podań, ze znanego mu folkloru i towarzyszących mu obyczajów. Inspiracje te powiązane były ściśle z fascynacją romantyków ludowością, jego moralnością, opowieściami i mądrościami. Dlatego też w utworach Mickiewicza odnaleźć można wiele elementów ludowości, dzięki czemu można obserwować ich bohaterów w specyficznym, świeżym ujęciu. W związku z ludowością ważnym elementem dzieł romantyków stała się także natura, powszechnie w ich utworach występująca. Teksty i opowieści ludowe dla romantyków miały ogromną wartość, zdawały im się bowiem bardzo autentyczne i szczere.
Inspiracja ludowością dla Mickiewicza oznaczała czerpanie pełnymi garściami z fantastycznych opowieści, które w opowieściach ludowych funkcjonowały na takich samych prawach, jak realne historie. W „Balladach i romansach” można więc odnaleźć wiele fantastycznych elementów - pojawiają się w nich nimfy i rusałki, zmarli powracają z zaświatów i kontaktują się z żywymi, udzielając im nauk, a świat przedstawiony pełen jest magicznych, zaklętych miejsc, takich jak na przykład jezioro Świteź czy stara nawiedzona cerkiew.
W balladach Mickiewicza realizm przeplata się z fantastyką, oba te światy funkcjonują na równorzędnych zasadach, co charakterystyczne jest także dla ludowych opowieści, którymi poeta inspirował się w trakcie tworzenia ballad. Ważnym, ludowym wątkiem, który do swoich utworów przeniósł Mickiewicz, jest wiara w to, że świat umarłych może komunikować się ze światem żywych. Był to tak istotny element, że autor umieścił go w kilku dziełach ze zbioru (na przykład w „Romantyczności” czy w „To lubię”).
Kolejnym elementem ludowości, który inspirował Mickiewicza, była problematyka winy i kary, która pojawia się w wielu jego utworach. Za swoje przewinienia cierpi młody strzelec z ballady „Świtezianka”, kara dosięgła także niewierną żonę, której historię czytelnik poznaje w „Lilijach”. Było to zobrazowanie powszechnej wśród ludu wiary, że każdy grzech powinien zostać ukarany, a sprawiedliwość odnajdzie każdego.
Dlatego więc bohaterowie Mickiewicza, którzy mają coś na sumieniu, mogą się spodziewać osądzenia i ukarania ich w sposób surowy, a czasami nawet nie do końca adekwatny w stosunku do ich czynów. Ukarani bohaterowie często po śmierci odwiedzają też żywych, przestrzegając ich przed popełnianiem czynów, które były ich udziałem - jak miało to miejsce w balladzie „To lubię”, gdzie bohater został ostrzeżony przez pokutującą duszę, nawiedzającą okolice cerkwi.
Ludowość przejawia się także w sposobie rozumienia i poznawania świata. Lud nie kieruje się bowiem nauką, racjonalnością czy wiedzą. Działaniami ludzi wywodzących się z tej grupy kierują raczej emocje, porywy serca i ich uczucia. Był to aspekt bardzo doceniany i eksploatowany przez romantyków, do tego stopnia, że Mickiewicz uczynił to jednym z punktów romantycznego światopoglądu, wyrażonego w balladzie „Romantyczność”. To właśnie ta ludowa perspektywa postrzegania świata stała się także kością niezgody między romantykami a przedstawicielami poprzedniego pokolenia klasycystów.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.