Literatura często porusza tematykę, jaką są relacje danego bohatera z siłą wyższą, najczęściej reprezentowaną jako Bóg z wiary chrześcijańskiej. Zgodnie z jej założeniami człowiek jest istotą zależną od Boga, stworzoną przez niego i będącą obiektem jego miłości i troski. Naturalna jest więc dla ludzkości potrzeba komunikacji ze Stwórcą, wyrażania wobec niego swoich pragnień i obaw, a także szukanie w nim odpowiedzi na pytania dotyczące tego, w jaki sposób świat otaczający człowieka funkcjonuje i dlaczego. W literaturze często pojawia się obraz wzajemnych stosunków, jakie łączą człowieka z Bogiem i w jaki sposób działa ich relacja. Wątek ten pojawia się między innymi w „Dziadach” Adama Mickiewicza oraz w hymnie „Smutno mi, Boże” autorstwa Juliusza Słowackiego.
W „Dziadach” opisana jest relacja Boga z Konradem oraz z księdzem Piotrem. Relacja Konrada ze Stwórcą jest trudna i skomplikowana. Wynika to z przekonania Konrada o własnej wyjątkowości, geniuszu oraz o niezwykłym talencie, dzięki któremu może tworzyć swoje nieśmiertelne pieśni. Konrad uważa, że wszystko to sprawia, że jest on równy Bogu i może traktować go nie jak kogoś większego od siebie, ale raczej siłę równą sobie i kogoś, od kogo można żądać odpowiedzi i wytłumaczenia.
Konrad buntuje się przeciwko Bogu, przestaje uznawać jego zwierzchnictwo i posuwa się do stawiania mu żądań. Konrad wychodzi ponad swój stan, zapomina o swoim miejscu we wszechświecie i w porządku rzeczy, w wyniku czego narażony jest na gniew Boga. W pewnym momencie, gdy na bunt Konrada Stwórca wciąż reaguje milczeniem, bohater posuwa się wręcz do bluźnierstwa - wyrzuca Bogu, że przestał być miłością, a została w nim już tylko mądrość. W ten sposób Konrad naraża się na potępienie swojej nieśmiertelnej duszy, którą w ostatniej chwili ratuje jego miłość i zdolność do poświęcenia się dla innych.
Relacja Konrada ze Stwórcą jest więc pełna gniewu, buntu, złości i żalu. Bohater wysuwa wobec swojego stworzyciela wiele żądań, chce nawet na nim wymóc przekazanie sobie władzy. Jest też jednostronna, ponieważ Bóg decyduje się nie odpowiedzieć na żądania Konrada. Wybiera za to swojego innego sługę - księdza Piotra - by to jemu wyjaśnić rzeczywistość, w jakiej znalazła się jego ojczyzna i zesłać na niego widzenia, w których ksiądz Piotr ma szansę poznać dalsze losy Polski. Relacja zakonnika z Bogiem jest przeciwieństwem tego, co reprezentuje sobą Konrad. Zakonnik jest posłusznym, skromnym sługą, który niczego od Boga nie żąda, ufa mu bezgranicznie i pokłada wiarę w jego decyzjach. Właśnie dlatego to jemu Bóg decyduje się zesłać widzenia i ukazać nadchodzące wydarzenia. To właśnie pokora i zaufanie księdza Piotra okazują się być kluczem, do zaskarbienia sobie bożej łaski i wyróżnienia.
W hymnu Juliusza Słowackiego pod tytułem „Smutno mi, Boże” podmiot liryczny także ukazuje specyficzną relację podmiotu lirycznego z Bogiem. Cały utwór jest smutną skargą podmiotu wobec porządku świata stworzonego przez Boga. Ma on świadomość, że wszystko wokół dzieje się za sprawą woli Boga, dlatego to właśnie do niego kieruje swoje żale. Podmiot ufa bowiem w to, że zostanie wysłuchany, a jego problemy będą dostrzeżone. Skarży się na świat, w którym nie może wrócić do swojej ojczyzny z powodów politycznych.
Podmiot liryczny czuje się samotny i opuszczony, więc chce otworzyć swoje serce przed Bogiem, opowiedzieć mu o swych zmartwieniach. Stawia się więc w tej relacji niejako jako dziecko zwierzające się rodzicowi z problemów. Podmiot liryczny ma wrażenie, że Bóg jest jedynym istnieniem, jakie nigdy go nie opuści i zawsze będzie przy nim. Ufa mu i pomimo swojej niezgody na świat wierzy, że Stwórca pomoże mu to wszystko uporządkować. Podmiot liryczny w pewien sposób buntuje się jednak wobec Boga i jego zamiarów. Nie do końca potrafi wskazać w ich cel, nie rozumie wszystkich bożych zamysłów. Ma także świadomość jak marne i krótkie jest jego życie w porównaniu do boskich dzieł, jakie ma okazję oglądać na co dzień.
Relacja podmiotu z Bogiem ma więc niejako dwojaki charakter - z jednej strony kieruje się on do Stwórcy z żałosną skargą na swój los, oczekując od niego pomocy i odpowiedzi, z drugiej zaś neguje porządek świata ustanowiony przez Boga i nie rozumie jego zamiarów. Mimo to podmiot cały czas rozumie, że Bóg jest istotą większą od niego, on sam zaś jest prochem w porównaniu do wszechświata.
Relacje bohaterów literackich z Bogiem potrafią być zróżnicowane i pełne sprzecznych emocji. W „Dziadach” zaprezentowane są dwa jej rodzaje. Jedna dotyczy Konrada pełnego buntu i pychy, żądającego od Boga odpowiedzi, druga zaś ukazuje skromnego, pokornego sługę, który zostaje przez Stwórcę wynagrodzony - jest nim ksiądz Piotr. Z kolei Słowacki prezentuje w swoim hymnie postawę bardziej zrównoważoną - jego podmiot liryczny ma wiele zastrzeżeń do świata, w którym żyje i skarży się Bogu na niego, ale z drugiej strony polega na Stwórcy, ufa mu i to właśnie do niego zwraca się w chwilach samotności. Relacja z Bogiem raczej nie pozostawia postaci obojętnymi i zawsze wywołuje wiele różnych reakcji.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.