Sen Senatora - streszczenie i interpretacja

Autorka streszczenia: Marta Grandke.

Sen senatora jest jednym z kluczowych i przesiÄ…kniÄ™tych symbolizmem momentów w dramacie „Dziady” autorstwa Adama Mickiewicza. Opowiada ona o koszmarze, którego doÅ›wiadczyÅ‚ senator Nowosilcow - wysÅ‚annik cara, próbujÄ…cy zaprowadzić rosyjskie porzÄ…dki w Polsce i w Litwie. Sen senatora pojawia siÄ™ w VI scenie III części „Dziadów”. Sen jest zobrazowaniem jego podÅ›wiadomoÅ›ci, ukrytych pragnieÅ„ i lÄ™ków, a sam Nowosilcow jest opisywany jako okrutny i bezwzglÄ™dny tyran. Jest on jednÄ… z najważniejszych negatywnych postaci w utworze Mickiewicza.

Spis treści

Sen senatora - streszczenie

Gdy Nowosilcow zapada w sen, nad jego gÅ‚owÄ… pojawiajÄ… siÄ™ dwa diabÅ‚y, których zamiarem jest pochwycenie duszy mężczyzny i ukazanie mu straszliwych mar i koszmarów, jakie czekajÄ… go w piekle. ChcÄ… go w ten sposób ukarać za popeÅ‚nione przez niego zbrodnie. Jednak nie udaje im siÄ™ to - w sypialni pojawia siÄ™ Belzebub i zabrania diabÅ‚om drÄ™czenia duszy senatora. TÅ‚umaczy to tym, że niegodziwiec przerażony mÄ™kami piekielnymi mógÅ‚by jeszcze odmienić swoje postÄ™powanie i nawrócić siÄ™. DiabÅ‚y odpowiadajÄ…, że poprawa senatora jest wedÅ‚ug nich niemożliwa, na co rozzÅ‚oszczony Belzebub ujawnia, że przybywa tu dziÄ™ki zwierzchnictwu samego cara, ma wiÄ™c prawo rozkazywać swoim pobratymcom piekielnym. DiabÅ‚y ostatecznie mogÄ… drÄ™czyć sny senatora, nie mogÄ… mu jednak ukazać czekajÄ…cej na niego w piekle kary.

W zwiÄ…zku z tym Nowosilcow Å›ni o tym, że odbiera pismo od samego cara, w którym otrzymuje od niego zaszczyty, odznaczenia i znacznÄ… sumÄ™ pieniÄ™dzy. OtaczajÄ…cy go czÅ‚onkowie dworu carskiego przypatrujÄ… siÄ™ Nowosilcowowi z zazdroÅ›ciÄ…, a może nawet i z nienawiÅ›ciÄ…, gdy staje on przed obliczem samego cara. WokóÅ‚ roztacza siÄ™ szept, mówiÄ…cy o tym, że senator jest teraz w Å‚asce. Nowosilcowa ogarnia takie szczęście, że mógÅ‚by w tym momencie nawet umrzeć - speÅ‚niÅ‚y siÄ™ wszystkie jego marzenia. 

Sen jednak szybko zmienia siÄ™, gdy pojawia siÄ™ w nim sam car. Nie spoglÄ…da on nawet na Nowosilcowa, swojego wiernego i uniżonego sÅ‚ugÄ™. Car odwraca siÄ™, a senator już czuje nagÅ‚Ä… zmianÄ™ w otaczajÄ…cym go tÅ‚umie ludzi. Dwór już wie, że Nowosilcow popadÅ‚ w nieÅ‚askÄ™. Tym samym speÅ‚nia siÄ™ najgorszy koszmar senatora, który żyje dla uwielbienia innych i pragnie być doceniony przez swojego wÅ‚adcÄ™. Tymczasem traci on swojÄ… pozycjÄ™ po jednym, krzywym spojrzeniu cara.

Nowosilcow w tym momencie zaczyna odczuwać to wÅ‚aÅ›ciwie jak fizycznÄ… Å›mierć, czuje, że toczÄ… go robaki, sÅ‚yszy żarciki i kpiny. Jest to moment, w którym urzÄ™dnik spada z Å‚óżka. WidzÄ…c to, jego duszÄ™ na wpóÅ‚ wyrywajÄ… z ciaÅ‚a oczekujÄ…ce tylko na to diabÅ‚y. ZabierajÄ… duszÄ™ na koniec Å›wiata, przed wejÅ›cie do piekÅ‚a, gdzie zaczynajÄ… chÅ‚ostać jÄ… batami aż rozlegnie siÄ™ trzecie pianie koguta. Potem dusza ponownie wraca i jest przykuta do zmysÅ‚ów Nowosilcowa niczym w „brudnej psiarni”.

Sen senatora - interpretacja

Sen Nowosilcowa jest przede wszystkim zobrazowaniem jego najwiÄ™kszych marzeÅ„ i najgorszych lÄ™ków, które tkwiÄ… w podÅ›wiadomoÅ›ci senatora. Widoczne jest to, że najbardziej obawia siÄ™ on utraty pozycji na dworze i w towarzystwie wyższych sfer, jest też caÅ‚kowicie zależny od decyzji cara. Najważniejsze jest zaÅ› dla niego uznanie i aprobata tych samych ludzi, nawet jeÅ›li jest ona przez nich tylko pozorowana. 

Sen ukazuje także, jak nietrwaÅ‚e sÄ… fundamenty, na których Nowosilcow zbudowaÅ‚ swoje życie i reputacjÄ™. Jego nienawiść, okrucieÅ„stwo i brak empatii sprawiajÄ…, że jego istnienie oparte jest na cudzym cierpieniu i nienawiÅ›ci, co jest bardzo niepewnÄ… konstrukcjÄ…, która w każdej chwili może runąć, tak jak rzÄ…dy każdego tyrana. Nowosilcow jest Å›wiadom niepewnoÅ›ci wÅ‚asnej wÅ‚adzy i przyszÅ‚oÅ›ci, dlatego nie może pozwolić sobie na chwilÄ™ sÅ‚aboÅ›ci. Musi pozostawać okrutnym wysÅ‚annikiem cara, inaczej czeka go straszny koniec. Wie też, że tylko jeden kaprys czy spojrzenie cara dzielÄ… go od zapomnienia i utraty pozycji, którÄ… od lat stara siÄ™ utrzymać.

JednoczeÅ›nie Nowosilcow żyjÄ…c w ten sposób, niszczy swojÄ… nieÅ›miertelnÄ… duszÄ™ i traci szansÄ™ na zbawienie po Å›mierci. Zaplanowane sÄ… już dla niego piekielne mÄ™ki. Cierpienie Nowosilcowa z kolei jest tylko zabawÄ…, igraszkÄ…, dla wysÅ‚anników piekieÅ‚, którzy drÄ™czÄ… go z prawdziwÄ… przyjemnoÅ›ciÄ….

Sen Nowosilcowa jest także zobrazowaniem faÅ‚szu i hipokryzji, toczÄ…cych rosyjski dwór i jego urzÄ™dników. Ukazuje także okrutnÄ… wÅ‚adzÄ™ cara, który w każdej chwili może kogoÅ› wynieść na piedestaÅ‚ lub strÄ…cić w otchÅ‚aÅ„ zapomnienia, a wszystko to jest dla niego jedynie przelotnym kaprysem. Mickiewicz w ten sposób ukazaÅ‚ okrucieÅ„stwo i niemoralny system, wedÅ‚ug którego żyje rosyjski zaborca.


Przeczytaj także: Mała improwizacja - interpretacja, streszczenie

Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:02.

Staramy siÄ™ by nasze opracowania byÅ‚y wolne od bÅ‚Ä™dów, te jednak siÄ™ zdarzajÄ…. JeÅ›li widzisz bÅ‚Ä…d w tekÅ›cie, zgÅ‚oÅ› go nam wraz z linkiem lub wyÅ›lij maila: [email protected]. Bardzo dziÄ™kujemy.