Jednym z bohaterów powieści „Hobbit, czyli tam i z powrotem” J. R. R. Tolkiena jest czarodziej Gandalf. Od niego rozpoczyna się cała przygoda tytułowego hobbita, ponieważ to czarodziej uznał, że Bilbo Baggins będzie najlepszym kompanem dla grupy krasnoludów.
Gandalf, a dokładnie Gandalf szary, to szczupły i starszy mężczyzna. Nosi wysoki, szpiczasty kapelusz w niebieskim kolorze. Ubrany jest w długi, szary płaszcz, który przeplata srebrna szarfa. Jego broda sięga aż do pasa, a stopy przyozdabia wielkie, czarne obuwie. Potrafi się doskonale maskować, do tego stopnia, że Bilbo ma czasem problem z rozpoznaniem go. Jego atrybutem jest różdżka, dzięki której może czarować. Uwielbia magię związaną z ogniem.
Gandalf jest potężnym magiem, który raczej nie pokazuje swoich zdolności. Woli pozostać w ukryciu, ponieważ czuje się w ten sposób pewniej i bezpieczniej. Jest spokojnie usposobiony, każda jego decyzja jest przemyślana. Chętnie dzieli się mądrością i doświadczeniem. Nigdy nie pozwala ponieść się emocjom i zawsze zachowuje zimną krew, bez względu na to, jak tragiczna jest sytuacja.
Czarodziej zainicjował wyprawę po skarb, namawiając Thorina Dębową Tarczę i wręczając mu mapę, która prowadziła do Samotnej Góry. Kiedy krasnolud zgodził się na propozycję Gandalfa i zebrał drużynę, czarodziej odwiedził Bilbo Bagginsa, przekonując go do dołączenia do grupy. Nigdy nie wyjawił jednak swoich intencji i powodów, dlaczego zdecydował się na pomoc Thorinowi i krasnoludom oraz czemu uważał, że akurat Bilbo będzie idealnym kandydatem do roli włamywacza.
Gandalf nie był kompletnie obcą osobą dla Bilbo, ponieważ hobbit wiele słyszał o czarodzieju od swojej matki, Belladonny Tuk. Gandalf przyjaźnił się z rodziną Tuków, w szczególności ze Starym Tukiem. Po jego śmierci przestał odwiedzać rodzinę hobbitów, toteż spora część rodu zapomniała o jego istnieniu. Matka Bilbo opowiadała synowi jedynie o prostych, drobnych sztuczkach, którymi Gandalf zabawiał przyjaciół.
Gandalf jednak potrafił użyć całej swojej magii, kiedy drużyna wpadała w tarapaty, z których nie miała szans się wydostać. Czarodziej nie towarzyszył im przez cały czas, jednak w najtrudniejszych sytuacjach pojawiał się i pomagał grupie krasnoludów. Pomógł im w starciu z goblinami, kiedy drużyna nie miała szans na uratowanie się z opresji. Gandalf wystrzelił snopem iskier w stronę goblinów, które przerażone zaczęły uciekać, pozwalając wydostać się grupie. Ocalił im w ten sposób życie.
Czarodziej bardzo lubił Bilbo i uważał go za sympatycznego hobbita. Początkowo jednak był dla niego miły i życzliwy ze względu na pochodzenie Bagginsa i jego przodków z rodu matki. Lubił rozmawiać z Bilbo, dobrze bawiąc się przy wymianie mądrości. Z czasem jednak zaczął szczerze szanować Bagginsa za jego dobre serce i umiejętność poświęcenia się dla przyjaciół. Hobbit zyskał w oczach czarodzieja do tego stopnia, że po wyprawie ten zaczął nazywać Bagginsa swoim przyjacielem.
Gandalf nie lubił jednak, kiedy ktoś mu się sprzeciwiał lub nie wykonywał jego poleceń. Wtedy stawał się groźny i srogi. Był wściekły na krasnoludy, którym nie spodobała się decyzja o wyborze Bilbo na kolejnego uczestnika wyprawy. Podważył wtedy mądrość krasnoludów i polecił im wyruszenie samym lub powrót do domu, jeśli nie zgadzają się z jego decyzją. Krasnoludy nie miały innego wyboru, jak zgodzić się tym, co proponuje im Gandalf.
Najważniejszą cechą Gandalfa była jego mądrość, której nikt nie śmiał podważać. Czarodziej potrafił rozwiązać każdy problem i udzielić dobrej rady w każdej sytuacji. Znał się na plemionach i rasach, potrafił mówić w wielu językach i doskonale znał Śródziemie, które w całości zwiedził. Potrafił też przewidywać przyszłość, chociaż początkowo niewiele osób wierzyło, że jego przepowiednie się sprawdzą. Te cechy sprawiły, że krasnoludy i Bilbo ufają mu w pełni.
Razem z mądrością wiąże się odpowiedzialność za życie innych, o której Gandalf doskonale wiedział. Nie czuł się nieomylny i nie uważał się za lepszego od innych. Jest skromny, potrafi przyznać się do błędu. Pozwala innym na pokazanie pełni swoich umiejętności, a sam pojawia się tylko wtedy, kiedy jest to potrzebne.
Chętnie pomagał wszystkim rasom krainy Śródziemia i nikomu nie odmawiał pomocy. Przyjaźnił się z elfami i orłami, hobbitami, krasnoludami i ludźmi. Potrafił rozmawiać także z wargami, które nienawidziły wszystkich dookoła. Zawsze najważniejsze było dla niego dobro wszystkich, a nie jego samego czy bliskich mu osób. Dlatego, zamiast brać udział w wyprawie po skarb, woli uczestniczyć w naradzie czarodziejów, którzy przepędzili Czarnoksiężnika z Mrocznej Puszczy i w ten sposób uratował las.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.