Akademia pana Kleksa - motywy literackie

Autorka listy motywów literackich: Adrianna Strużyńska.
Autor Jan Brzechwa

Akademia pana Kleksa to książka Jana Brzechwy opublikowana w 1946 roku. Wpisała się w kanon literatury dziecięcej, nie tylko dzięki postaci pana Kleksa, ale też licznym motywom literackim.

Spis treści

Motyw szkoły

Motyw szkoły stanowi kluczowy wątek przewodni całej książki. Jednakże ta niezwykła placówka edukacyjna nie przypomina tradycyjnej szkoły, z jaką jesteśmy przyzwyczajeni się spotykać. W akademii pana Kleksa nauczanie odbywa się w zupełnie inny sposób, gdzie nagrodami nie są oceny, lecz piegi, które profesor przykleja uczniom za ich zaangażowanie i bohaterskie czyny. Przedmioty szkolne również odbiegają od standardowych, uczniowie nie uczą się typowych przedmiotów jak język polski czy historia, lecz przędzenia liter, kleksografii czy leczenia chorych sprzętów. Edukacja opiera się na zasadach dobrego wychowania, dbałości o przyrodę oraz nauczeniu się poprzez zabawę. W akademii panuje atmosfera przyjaźni i bezpieczeństwa, gdzie każdy dzień jest nową przygodą, a nauka stanowi przyjemność, a nie obowiązek. 

Motyw nauczyciela

Motyw nauczyciela w powieści Brzechwy łączy się z motywem szkoły. Pan Kleks nie tylko przekazuje swoim uczniom wiedzę, ale także kształtuje ich charaktery i staje się dla nich ważną postacią w ich życiu. Jego podejście do nauczania jest nietypowe, selekcjonuje wiedzę i wprowadza do programu nauki przedmioty, które mogą wydawać się dziwne, jak np. kleksografia. Jednakże nie ogranicza się tylko do roli nauczyciela - staje się dla nich autorytetem, przewodnikiem i przybranym ojcem. Uczniowie nie tylko uczą się od niego, ale także zwracają się do niego ze swoimi problemami, radzą się i proszą o pomoc. 

Motyw przygody

Motyw przygody stanowi istotny element opowieści o akademii pana Kleksa, gdzie nauka i zabawa łączą się w całość. Pan Kleks kieruje się przekonaniem, że nauka powinna być przyjemna i prowadzona w sposób, który jest zarówno pouczający, jak i angażujący dla uczniów. Dzięki temu podejściu, lekcje stają się pełne eksperymentów, a nauka geografii może szybko przerodzić się w grę w piłkę. Brzechwa pokazuje, że każdy element życia szkolnego można przekształcić w przygodę czy zabawę, co sprawia, że rzeczywistość staje się o wiele ciekawsza i weselsza dla uczniów. 

Motyw przyjaźni

Motyw przyjaźni stanowi istotny wątek w opowieści o akademii pana Kleksa. Uczniowie spędzają całe dnie razem, nie tylko się ucząc, ale też mieszkając we wspólnych sypialniach, jedząc wspólnie posiłki i przeżywając ciekawe przygody. Wspólne doświadczenia sprawiają, że chłopcy szybko się zaprzyjaźniają, a w ich relacjach nie ma miejsca na złość, za­zdrość czy kłótnie. Konflikty rozwiązywane są poprzez dialog i współpracę, a każdy z uczniów stara się wnieść coś od siebie, by życie w akademii było prostsze i przyjemniejsze. Wspierają się nawzajem w codziennych obowiązkach i pracach domowych, troszcząc się o siebie wzajemnie i wspierając się w trudnych chwilach. Świadomość, że mogą liczyć na siebie nawzajem, sprawia, że chłopcy tworzą zgrany zespół, gotowy bronić się nawzajem w każdej sytuacji.

Motyw podstępu

Motyw podstępu ukazany w powieści Jana Brzechwy stanowi kluczowy element baśniowej fabuły, gdzie dobro i zło toczą ze sobą walkę. Ambroży Kleks oraz uczniowie Akademii reprezentują stronę dobra, stojącą w opozycji do golarza Filipa i jego podstępnego planu. Filip, kierowany nienawiścią i żądzą zemsty, snuje intrygi mające na celu zniszczenie Akademii i pokonanie Kleksa. Początkowo nasyła na akademię plagę much, grozi panu Kleksowi, że przestanie dostarczać mu piegi. W końcu posuwa się do umieszczenia w akademii lalki Alojzego, która po ożywieniu przez pana Kleksa zaczyna niszczyć akademię od środka. Mimo zakończenia bajki o akademii pana Kleksa nie można powiedzieć, że opowieść kończy się źle: Adaś Niezgódka dowiaduje się, że to wszystko było tylko wytworem wyobraźni autora.

Motyw zwierząt

Ważną rolę w życiu bohaterów odgrywały również zwierzęta. Opowieść poucza młodych czytelników, że zwierzątka trzeba szanować. Adaś odwiedza psi raj, gdzie pieski żyją w spokoju i zgodzie, a chłopcy pokutują za znęcanie się nad zwierzętami. Pouczająca jest również historia szpaka Mateusza, który zabił króla wilków i poniósł za to surową karę.


Przeczytaj także: Czy chciałbyś być uczniem Akademii Pana Kleksa? Wypracowanie

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.