„Lilla Weneda”, dramat Juliusza Słowackiego, powstała w 1840 roku. Opowiada o wojnie między ludem Wenedów i Lechitów, którzy pragnęli przejąć ziemie oponentów. Główną bohaterką jest Lilla Weneda, córka króla Derwida, władcy Wenedów.
Pisząc historię ludu Wenedów, Juliusz Słowacki inspirował się mitologiami celtyckimi, słowiańskimi i nordyckimi. Za sprawą swojego przyjaciela, Fryderyka Henryka Lewestam, autor zainteresował się podaniami i motywami z literatury irlandzkiej, które wplótł w wersy swojego dramatu. Lewestman uważał, że Polacy częściowo pochodzą od Celtów, co również stanowiło inspirację dla Słowackiego. Sami Wenedowie są historycznie ludem italo-celtyckim.
Historia walki Wenedów i Lechitów dzieje się w baśniowym okresie dziejów Polski, a miejscem akcji jest Jezioro Gopło – mocno zakorzenione w twórczości Słowackiego. To miejsce przewijało się między innymi w „Balladynie”.
Słowacki inspirował się także twórczością Szekspira, wplatając w „Lillę Wenedę” postać Ślaza. Jest ona związana z szekspirowską postacią błazna i tchórza. Ślaz, sługa świętego Gwalberta, jest głupim, kłamliwym i bezwstydnym człowiekiem, który oszukuje innych i jest w stanie zdradzić najbliższe sobie osoby, byle tylko na tym zyskać.
Wielki wpływ na dramat miała także literatura starożytna. Słowacki zbudował „Lillę Wenedę”, opierając się na antycznej budowie dramatu, chociaż nie zachowując jej zupełnie. Można powiedzieć, że poeta po swojemu zinterpretował zasadę trzech jedności. Akcja dzieje się w okolicach Jeziora Gopło, a cała oś fabuły związana jest z wojną Lechitów i Wenedów. Nie zachowana została jedynie jedność czasu, ponieważ akcja utworu rozciąga się na kilka dni.
Wpływ antycznego dramatu można zauważyć także w postaciach Lilli i Rozy oraz roli Dwunastu Harfiarzy. Lilla jest zbudowana na wzór starożytnych bohaterek i bardzo często porównywana do Antygony. Roza to antyczna wieszczka, druidka, w utworze nazywana wróżką. Jej zadaniem było przepowiadanie przyszłości swojego narodu. Dwunastu Harfiarzy to z kolei Chór, który komentował bieżące wydarzenia dramatu, podobnie, jak to miało miejsce w utworach starożytnych.
Ważnym motywem dzieła Słowackiego jest też motyw harfy króla Derwida. Tylko ona jest w stanie zbawić naród Wenedów, jednak zostaje skradziona przez Lechitów i Lilli nie udaje się jej odzyskać. Badacze literatury i poezji Słowackiego uważają, że harfa związana jest z poezją tyrtejską, która nawołuje do walki w obronie ojczyzny i jej niepodległości oraz nienawidzenia i pokonania wroga. Harfa Derwida to nie tylko instrument, ale symbol zwycięstwa i zmiany duchowej ze słabego ludu, na ten, który idzie po zwycięstwo.
Najważniejszym jednak motywem, jest motyw fatum. Każdy z bohaterów prowadzi walkę z przeznaczeniem, którego nie da się oszukać. Siostra Lilli, Roza, jest wróżką, która zna przyszłość i przepowiada ją na początku utworu. Według jej słów ojczyzna Wenedów skazana jest na klęskę i kona, umiera.
Wenedowie nie powinni przegrać wojny z Lechitami. Są to dzielni, silni wojownicy, którzy swoją liczbą i mocą imponują Lechitom, a zwłaszcza ich królowi, który nie może pochwalić się takimi fizycznymi atrybutami. Chór złożony z Dwunastu Harfiarzy sugeruje, że Wenedowie zawsze byli naznaczeni nieszczęśliwym fatum, od którego nie ma ucieczki.
W ten sposób i Lilla staje się ofiarą przeznaczenia. Jest ona pokojowo nastawioną do życia dziewczyną, która robi wszystko, żeby ocalić najbliższych od lechickiej niewoli. Jej walka nie ma sensu, ponieważ nie da się oszukać przeznaczenia, przepowiedzianego przez Rozę.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.