Jankiel to jeden z bohaterów epopei Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. Należy do najbardziej pozytywnych wizerunków Żydów w polskiej literaturze. Mickiewicz stworzył więc obraz tolerancyjnej Litwy, w której wyznawcy różnych religii żyją w harmonii.
Bohater był Żydem w podeszłym wieku. W okolicy słynął z poczciwości. Jankiel dzierżawił dwie karczmy, należące do sędziego Soplicy. Okoliczna ludność gromadziła się w nich w niedzielę, gdy Żyd organizował zabawę z tańcami. Jankiel rzeczywiście doskonale znał się na muzyce. Słynął z niesamowitej zdolności gry na cymbałach. Unikał publicznych koncertów, ze względu na podeszły wiek. Obiecał jednak Zosi, że zagra na jej weselu. Nie potrafił więc odmówić zagrania na cymbałach z okazji jej zaręczyn. Jankiel zagrał słynny koncert, który ilustrował historię Rzeczpospolitej. Nie zabrakło w nim melodii oddającej radosną atmosferę Konstytucji 3 maja, ale też niepokojącej muzyki symbolizującej konfederację targowicką.
Mickiewicz nie sięgnął więc po stereotypowy i dosyć negatywny wizerunek Żyda. Tę mniejszość zazwyczaj kojarzono z chciwością i brakiem chęci do asymilacji z polską ludnością. Jankiel był całkowitym przeciwieństwem tych cech, dlatego cieszył się poważaniem w swoim środowisku. Bardzo prawdopodobne, że inspiracją była dla niego prawdziwa postać. Być może, Mickiewicz wzorował się częściowo na rabinie Jakubie Natanie, który słynął ze swojego przywiązania do Polski.
Jankiel był wielkim patriotą. Doskonale zasymilował się więc z okoliczną ludnością. Angażował się w jej życie np. uczestnicząc w naradzie szlachty zaściankowej. Starał się uspokoić Dobrzyńskich, podburzanych przez Klucznika. Nie brakowało mu więc rozwagi. Jankiel bezbłędnie mówił też po polsku i znał patriotyczne pieśni. Angażował się nawet w działalność konspiracyjną, współpracując z księdzem Robakiem. Po bitwie zniknął, aby ponownie pojawić się z oddziałami polskiego wojska.
Jankiel jest postacią pozytywną. Na jego przykładzie, Mickiewicz ukazał, że nie należy uprzedzać się do kogoś wyłącznie ze względu na pochodzenie. Okazuje się, że Żyd może bardziej troszczyć się o losy Rzeczypospolitej niż Polacy.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.