W powieści Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie” pojawiają się różne techniki narracyjne. Utwór składa się z wprowadzenia oraz trzech części. Każda z nich ukazuje poszczególny etap życia Cezarego Baryki, dlatego koncentrują się na innych wątkach. Autor dostosował sposób narracji do doświadczeń głównego bohatera.
Wprowadzenie do powieści („Rodowód”) jest utrzymane w ironicznym, swobodnym stylu. Narrator przedstawia losy rodziny Baryków, które doprowadziły do przyjścia na świat Czarka. Przypomina gawędziarza, który przekazuje zasłyszane gdzieś historie. Z czasem narracja staje się jednak coraz bardziej konkretna, pojawia się realizm historyczny. Narrator przedstawia fakty, koncentrując się na najważniejszych z perspektywy dalszego życia Cezarego. Jest trzecioosobowy i wszechwiedzący. Zna uczucia bohaterów i potrafi spojrzeć na świat ich oczami. Przez większość powieści postrzega rzeczywistość z perspektywy Cezarego. W „Rodowodzie” zagłębia się też w uczucia jego rodziców.
Część pierwsza („Szklane domy”) skupia się na doświadczeniach Cezarego, związanych z rewolucją bolszewicką. O wydarzeniach wciąż opowiada trzecioosobowy narrator, ale nie jest on obiektywny. Przedstawia rzeczywistość oczami Baryki, dlatego pojawia się mowa pozornie zależna. Narracja jest trzecioosobowa, ale świat zostaje opisany z perspektywy Cezarego. Monolog wewnętrzny bohatera zostaje przejęty przez narratora, jednak jednocześnie pozostaje bezpośredni. Istotną rolę w drugiej części powieści odgrywa psychika Baryki, czytelnik może lepiej poznać jego poglądy i motywy działania. Narracja opiera się na kontraście, między naiwnym idealizmem Cezarego oraz racjonalnymi poglądami jego matki. Bohaterowie rozmawiają na istotne dla nich tematy. Narrator nie jest do końca bezstronny, ale ostateczna ocena należy do czytelnika.
Druga część powieści została zatytułowana „Nawłoć”. Narrator ponownie przedstawia świat z perspektywy Cezarego. Bohaterowie drugoplanowi odgrywają istotną rolę w jego życiu, ale na pierwszym planie znajdują się uczucia i przemyślenia Baryki. Czytelnik może poczuć się, jakby sam przybył do Nawłoci jako gość. Cezary odwiedza kolejne miejsca i poznaje mieszkańców dworu. Przyzwyczaja się do panujących tam obyczajów. Przebywa też w folwarku w Chłodku, gdzie z bliska przygląda się życiu ubogich komorników.
Narrator pozostaje trzecioosobowy i wszechwiedzący. Porządkuje wydarzenia i informacje na temat bohaterów drugoplanowych, wyjaśnia dlaczego znaleźli się w Nawłoci. Uczucia i doświadczenia Baryki są tak istotne, ponieważ „Przedwiośnie” jest m. in. powieścią o dojrzewaniu. Narracja jest żywa i urozmaicona, co ukazuje dynamiczne zmiany, zachodzące w psychice głównego bohatera. Jego przeżycia wewnętrzne wzbogacają opisy przyrody oraz liczne dialogi. Narrator wypowiada się głównie w lekkim, żartobliwym tonie, ponieważ opowiada o beztroskim życiu Wielosławskich. Styl zmienia się na poważny w opisach śmierci Karoliny oraz biedy, w której żyją chłopi.
Trzecia część powieści („Wiatr od wschodu”) znacznie różni się od poprzednich. Uczucia i doświadczenia Cezarego przestają znajdować się na pierwszym planie. Najważniejszą rolę odgrywają koncepcje naprawy Polski. Narrator wypowiada się więc w bardziej rzeczowym, reporterskim tonie. Bohaterowie są oceniani głównie ze względu na swoje poglądy polityczne. Pojawiają się żywe dyskusje, Baryka rozmawia z Szymonem Gajowcem i Antonim Lulkiem. Narrator zestawia ze sobą różne wizje nowej Polski, niejednokrotnie wykluczające się. Cezary jest traktowany na równi z pozostałymi bohaterami. Narrator staje się bardziej obiektywny, chociaż w niektórych scenach ukazuje rzeczywistość z perspektywy Baryki, np. podczas obserwacji życia warszawskiej biedoty. Żeromski daje czytelnikowi możliwość samodzielnej interpretacji wydarzeń. Podobnie jest z niejasnym zakończeniem utworu.
Narrator odgrywa w powieści znaczącą rolę. Skupia uwagę czytelnika na kwestiach, które autor uważa za najważniejsze w danym momencie. Początkowo priorytetem są uczucia Baryki, a w ostatniej części - sytuacja w odrodzonej ojczyźnie. Dzięki zróżnicowanej narracji, Żeromski porusza wiele wątków, które łączy ze sobą postać Cezarego Baryki.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.