Podczas przybycia do puszczy nad Niemnem, Jan i Cecylia byli młodym małżeństwem. Para nie wyjawiła swojego nazwiska oraz miejsca pochodzenia. Sposób mówienia i ubiór sugerowały jednak, że byli Polakami.
Małżonkowie znacznie różnili się wyglądem. Jan był rosłym mężczyzną o ogorzałej twarzy, z pewnością pochodził z rodziny chłopskiej. Nie obawiał się ciężkiej pracy, podjął się zadania stworzenia osady w puszczy. Przez lata karczował las, rąbał i ciosał drewno, sam wybudował pierwszą skromną chatę dla siebie i żony. Cechował się także odwagą, bronił zagrody przed żyjącymi w puszczy wilkami, turami, niedźwiedziami i dzikami. Mimo trudnej sytuacji, spowodowanej ucieczką z rodzinnych stron, Jan swoją ciężką pracą zapewnił godne życie i dobrą przyszłość żonie i dwunastce dzieci.
Cecylia była piękną kobietą o jasnych włosach i delikatnej, bladej cerze. Jej wygląd i sposób zachowania sugerowały, że pochodzi z zamożnej, szlacheckiej rodziny. Świadczyła o tym również umiejętność śpiewu i gry na harfie, którą umilała mężowi wieczory. Mimo wychowania w bogatym domu, Cecylia nie obawiała się ciężkiej pracy. Nie była szlachcianką, która dba wyłącznie o urodę i dobra materialne. Zdecydowała się na małżeństwo z wywodzącym się z ludu Janem, z czasem jej cera ogorzała od słońca, a sylwetka stała się mocna przez ciężką pracę. Cecylia zbierała leśne owoce, doiła bawolicę, gotowała, cerowała odzież i zajmowała się dziećmi. Kobieta była oddaną matką, która wychowała sześć córek i sześciu synów. Cechowała ją łagodność, potrafiła nawet oswoić płochą sarnę.
Małżonkowie wychowywali się w całkowicie innych środowiskach, ale stworzyli szczęśliwą, uzupełniającą się parę. Jan i Cecylia mogą służyć jako wzorce osobowe męża i żony. „Legenda o Janie i Cecylii” była przekazywana z pokolenia na pokolenie, aby podtrzymać pamięć o założycielach rodu i oddawać im hołd. Protoplaści stali się również symbolem wartości, których powinni przestrzegać wszyscy członkowie rodziny Bohatyrowicz.
Historia Jana i Cecylii jest połączeniem ideałów romantycznych i pozytywistycznych. Para musiała opuścić rodzinne strony z powodu małżeństwa, które łamało ówczesne normy społeczne. Miłość prostego chłopa i panny z wysokiego rodu nie była akceptowana i wiązała się z surową karą. Bohaterowie kierowali się więc sercem, porzucając wygodne, spokojne życie, aby być razem. Było to duże poświęcenie szczególnie dla Cecylii, która mogła żyć w luksusie, a zamiast tego wybrała ciężką pracę u boku męża. Legenda niesie również przesłanie typowe dla epoki pozytywizmu.
Historia rodu Bohatyrowiczów jest pochwałą pracy. Małżeństwo osiągnęło wszystko, dzięki własnemu wysiłkowi. Ciężka praca zapewniła im dostatek, szacunek lokalnej społeczności, a nawet nagrodę od samego króla. Jan i Cecylia otrzymali nazwisko nawiązujące do bohaterstwa, ze względu na włożony w stworzenie osady wysiłek. Okazało się więc, że bohaterska postawa to nie tylko walka zbrojna, ale też codzienna, żmudna praca.
W utworze pojawia się również postać historyczna - król Zygmunt August. Był to ostatni męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów, który objął polski tron w 1530 roku. W legendzie zostaje przedstawiony jako młody mężczyzna, który niedawno został królem. Zaintrygowany opowieściami lokalnej ludności, postanowił zobaczyć na własne oczy osadę Jana i Cecylii. Zostaje ukazany jako sprawiedliwy władca, który potrafi okazać szacunek swoim poddanym i docenić ich wysiłek, włożony w rozwój królestwa. Mimo niskiego pochodzenia Jana, król nadał parze tytuł szlachecki, herb oraz nazwisko, ukazujące jak bardzo ceni ich postawę.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.