Stanisław Grochowiak, fot: autor nieznany, via Wikimedia Commons
Utwór Stanisława Grochowiaka „Kanon” został wydany w 1965 roku, jako część tomiku o tym samym tytule. Jest to wiersz autotematyczny, autor przedstawia własną koncepcję poety i poezji.
Spis treści
Wiersz składa się z trzech pięciowersowych strof. Poeta nie zastosował rymów. Liczba sylab w obrębie wersu nie jest stała.
Utwór należy do liryki pośredniej, podmiot liryczny przedstawia własną definicję poezji oraz wyraża poglądy na temat roli poety w społeczeństwie.
Warstwa stylistyczna wiersza jest bardzo rozbudowana. Pojawiają się epitety („krzak płonący”, „drżącym kręgosłupem”), metafory („kiedy śnieg jest oddechem - krzewy stoją czarne a jeśli sadzą - to oprósza dłonie”, „głową poezji krzak płonący w nocy”, „w kolanach dziewcząt rysują się słoje”, „ojcem poezji - jej bogiem - jej drwalem ten chory człowiek z drżącym kręgosłupem”), powtórzenia („jest śnieg albo sadza kiedy śnieg jest oddechem”, „jej bogiem - jej drwalem”) oraz porównania („z twarzą tak sztywną jakby bicz ją przeciął lub cień mknącego na obłokach diabła”). Obecne są personifikacje, poezja nabiera cech ludzkich („oddechem poezji jest śnieg albo sadza”, „głową poezji krzak płonący w nocy”). Poeta zastosował także przerzutnie.
Osoba mówiąca zastanawia się, czym jest poezja. Próbuje również zdefiniować jej rolę w życiu poety. Poezja ma niezwykłą moc i potrafi naprawdę wiele. Podmiot liryczny prawdopodobnie również jest artystą, dlatego dostrzega ogromne możliwości sztuki. Poezja jest różnorodna, za pomocą słów można oddać każdą wizję autora. W utworze zostaje upersonifikowana. Czasem oddechem poezji jest śnieg, którego biały kolor przywodzi na myśl czystość i niewinność.
W twórczości Grochowiaka barwy zawsze odgrywały bardzo ważną rolę, poeta często korzystał z ich symboliki. Czasem poezja jest wspaniała, przedstawia wyidealizowaną wizję świata. Innym razem jednak, jej oddech zmienia się w sadzę. Czarna barwa to znak żałoby i śmierci. Niektóre utwory opisują trudne, bolesne sytuacje. Nie mają dostarczać czytelnikowi rozrywki, ale skłaniać go do refleksji. Taka poezja jest trudniejsza w odbiorze, ale bliższa zwykłemu człowiekowi, ponieważ przedstawia prawdę na temat świata. Rzeczywistość nigdy nie będzie pozbawiona ciemnych stron.
Nikt nie stworzył gotowej recepty, tłumaczącej w jaki sposób należy pisać wiersze. Każdy artysta musi odnaleźć własną drogę. Może wpasować się w tytułowy kanon lub całkowicie go odrzucić. W drugiej strofie, podmiot liryczny wprowadza czytelnika w baśniowy, magiczny świat. Poezja może przedstawiać prawdziwe życie lub wręcz przeciwnie, przenosić odbiorców do innej rzeczywistości. Wybór należy wyłącznie do autora. Może opisywać cuda, jednorożce i zwierzęta, mówiące ludzkim głosem albo codzienne problemy, doskonale znane jego czytelnikom i jemu samemu.
Postaci poety została poświęcona ostatnia strofa. Jest to zwyczajny człowiek, który na pierwszy rzut oka nie różni się niczym od innych. Prawdopodobnie dożył już podeszłego wieku, choruje, kręgosłup boli go od pochylania się nad kartką. Jego twarz jest sztywna, przekazanie swoich myśli za pomocą słów wymaga skupienia. Może przypominać cień, wszyscy znają jego wiersze, podczas gdy twórca schodzi na dalszy plan. Poezja jest niezwykła, ale jej autor to zwyczajny człowiek, którego wyróżnia jedynie talent, niewidoczny na pierwszy rzut oka.
Poeta jest jednocześnie ojcem, bogiem i drwalem poezji. Pełni rolę ojca, ponieważ wszystkie utwory pochodzą od niego, przypominają jego dzieci, które wydaje na świat. Można go nazwać również bogiem, bo sprawuje całkowitą kontrolę nad światem, opisywanym w swoich wierszach. Określa się go też jako drwala, każdą wizję należy w pocie czoła przelać na papier, dobrać odpowiednie słowa i formę. Podmiot liryczny przedstawia różnorodność poezji. Wiersze potrafią budzić rozmaite emocje, doprowadzać do śmiechu lub płaczu. Poeta jest zwyczajnym człowiekiem, który musi dostosować się do reguł, panujących na świecie, w którym żyje. Gdy jednak zaczyna pisać, sprawuje całkowitą władzę nad tworzoną przez siebie rzeczywistością.
Aktualizacja: 2024-06-27 22:12:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.