Stanisław Grochowiak, fot: autor nieznany, via Wikimedia Commons
Utwór Stanisława Grochowiaka „Ślepcy” pochodzi z rękopisów, stworzonych przez autora w latach 1973 - 1976. Jak wskazuje tytuł, poeta inspirował się obrazem Pietera Bruegla Starszego, znanego jako „Ślepcy”, „Przypowieść o ślepcach” lub „Ślepcy prowadzący ślepców”.
Spis treści
Autor posłużył się formą wiersza wolnego. Utwór składa się z dwóch strof o różnej liczbie wersów. Pierwsza zwrotka jest siedmiowersowa, a druga - pięciowersowa. Liczba sylab w obrębie wersu nie jest stała. Nie pojawiają się rymy.
Wiersz należy do liryki podmiotu zbiorowego, poeta wypowiada się w imieniu przedstawionych na obrazie Bruegla ślepców. Zastosowano więc czasowniki w pierwszej osobie liczby mnogiej i odpowiednie zaimki („szliśmy”, „nas pies przywiódł”, „my się nie leniem”, „z nas wstanie trwoga”).
Warstwa stylistyczna utworu jest dosyć rozbudowana. Pojawiają się epitety oraz ożywienia („spłoszona woda”). Zastosowano też metafory („nad nią grozą obłok się zwełni”, „bez kładki nadziei”, „z nas wstanie trwoga”) i porównania („jako nas pies przywiódł skomleniem”). Obecne są też anafory, trzy wersy rozpoczynają się od słowa „bez”.
Obraz Pietera Bruegla Starszego przedstawia pięciu niewidomych mężczyzn, którzy są prowadzeni przez, również niewidomego, przewodnika. Postać wiodąca piechurów wpada do rowu, ciągnąc za sobą pozostałych, nieświadomych niebezpieczeństwa mężczyzn. Obraz prawdopodobnie został namalowany w oparciu o przypowieść o ślepcach z Nowego Testamentu. Miała przestrzegać przed słuchaniem zaślepionych przywódców, ponieważ oni zawsze doprowadzą swoich wyznawców do upadku. Grochowiak przedstawił swoją wizję, będącą owocem inspiracji Brueglem. Ślepota nie musi odnosić się wyłącznie do niepełnosprawności, ale też nieświadomości i wyuczonej bezradności.
W utworze panuje atmosfera niepokoju, nad wzburzoną wodą, kłębią się chmury. Dla ślepców nie istnieją jednak niebo ani ziemia, ponieważ ich nie widzą. Nie ma także nadziei, niewidomi nigdy nie odzyskają wzroku. Są prowadzeni przez przewodnika, który również nie widzi, gdzie zmierza. Zostaje porównany do skomlenia psa, ślepcy podążą za każdym bodźcem, ponieważ są zależni od innych. Ich przewodnik jednak w końcu upada, a niewidomi muszą samodzielnie stawić czoła dalszej wędrówce. Wywołuje to strach, nie mogą już zrzucić odpowiedzialności na kogoś innego, ale zacząć działać, mimo swojej niepełnosprawności.
Tytułowi ślepcy mogą stanowić metaforę ludzi nieświadomych i biernych. Często łatwiej jest podążać za jakimkolwiek liderem, niż samodzielnie podejmować decyzje. Ludzie mają tendencję do unikania odpowiedzialności i bezkrytycznego przyjmowania słów liderów, którzy mają większą siłę przebicia, ale niekoniecznie wyróżniają się wiedzą. Utwór ukazuje, jakie są konsekwencje słuchania nieodpowiednich przywódców. Ich upadek ciągnie za sobą wszystkich wyznawców, niezdolnych do posiadania własnej opinii. Bezkrytyczne podążanie za zaślepionym liderem zawsze kończy się źle. W pewnym momencie, człowiek zostaje sam ze swoim strachem i niepewnością.
Aktualizacja: 2024-06-27 22:12:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.