„Do młodych” to utwór Adama Asnyka wydany w 1880 roku. Jest wyjątkowy ze względu na czasy, w których powstał. Pozytywiści mniejszą wagę przykładali do liryki, koncentrowali się głównie na prozie. Utwory „Do młodych” i „Daremne żale” to wiersze programowe swojej epoki. Wiersz jest nazywany manifestem pozytywistycznym, ponieważ wyznacza całemu pokoleniu kierunek działania i opisuje idee postępu, rozwoju i racjonalnego poznania naukowego. Tytuł utworu jasno wyznacza jego adresata - młodzież, która kieruje się nowymi wartościami, ma inny światopogląd niż ich poprzednicy.
Wiersz „Do młodych” to oda. Jest to gatunek wierszowany, stroficzny, zastosowano w nim silną rytmizację. Składa się z pięciu strof, które mają analogiczną budowę. Pierwszy wers zawiera zawsze jedenaście sylab, drugi - dziesięć, trzeci i czwarty - po jedenaście, a ostatni - siedem. Oda jest gatunkiem stosowanym w utworach o poważnej, podniosłej tematyce, dotyczących koncepcji, idei, w manifestach pokoleniowych. W całym utworze zastosowano rymy żeńskie i męskie w układzie abaab.
Utwór jest przykładem liryki apelu, nagromadzenie czasowników w drugiej osobie liczby mnogiej („szukajcie”, „otrząśniecie”, „nieście”, „depczcie”) wskazuje na kierowanie swoich słów do większej grupy osób (liryka bezpośredniego zwrotu do adresata zbiorowego). Wiersz można zakwalifikować do liryki pośredniej, ponieważ podmiot liryczny nie ujawnia swojej obecności w utworze.
Wiersz ma formę mowy, jest ekspresyjny, ale też pełni funkcję impresyjną, ma wywierać wpływ na odbiorcę. Charakterystyczne dla przemówień jest stosowanie anafor (powtarzanie czasownika „szukajcie” na początku wersu), paralelizm składniowy (zdania współrzędnie złożone) i oddziaływanie na adresata, w sposób dydaktyczny, emocjonalny i estetyczny.
Warstwa stylistyczna utworu jest bogata. Zastosowano liczne epitety („jasnego płomienia”, „nieodkrytych dróg”, „barwnych mitów”, „święty ogień”, „miłość ludzka”). Przemyślenia podmiotu lirycznego mają charakter przenośny, stąd liczne metafory („szukajcie prawdy jasnego płomienia”, „otrząśniecie kwiaty barwnych mitów”, „rozproszycie legendowy mrok”, „mgłę urojeń zedrzecie z błękitów”, „z całą tęczą idealnych snów”). Wiersz jest napisany ekspresyjnym, emocjonalnym językiem, dlatego zastosowano wykrzyknienia („Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg!”, „I większym staje się Bóg!”, „Przyszłości podnoście gmach!”, „W ciemnościach pogasną znów!”). Manifest ma motywować młode pokolenie do działania, podmiot liryczny nawiązuje bezpośredni kontakt z odbiorcą przez apostrofę („o zdobywcy młodzi”).
Wiersz rozpoczyna się apostrofą do młodego pokolenia. Osoba mówiąca nakazuje im poszukiwanie własnej drogi, tworzenie nowych koncepcji. Nie powinni ślepo naśladować dawnych idei, kierować się światopoglądem poprzednich pokoleń. Najwyższą wartością jest Bóg. Tworzenie i postęp są pochwałą boskiej potęgi, rozwijają świat który jest jego dziełem. Wierni nie powinni więc tylko prosić o potrzebne łaski, ale przede wszystkim dziękować stwórcy.
Podmiot liryczny stawia się na pozycji mentora, przewodnika młodych pozytywistów. Namawia ich do umiarkowanego buntu. Nie twierdzi, że powinni całkowicie odrzucić ideały epoki romantyzmu, ich przodkom należy się szacunek. Każde kolejne pokolenie ma prawo do zmian, świat pędzi do przodu, a razem z nim ludzie. Rozwój nie sprowadza się jednak do niszczenia dawnych wartości, ale tworzenia lepszej przyszłości. Młodzi powinni zachwycać się nowym światem, traktować swoje życie jako etap w rozwoju społeczeństwa, który da potomnym jeszcze większe możliwości.
Każda epoka niesie za sobą nowe wyzwania, dlatego trzeba poszerzać wiedzę, kierować się nowymi koncepcjami i wartościami. Podmiot liryczny zwraca się do młodych słowami „przyszłości podnoście gmach”, porównując tworzenie nowego świata do wznoszenia wielopiętrowego budynku. Młodzież ma pełnić funkcję budowniczych, ciężko pracujących dla dobra ludzi, którzy w przyszłości będą korzystać z ich dorobku. Powstawanie lepszej rzeczywistości nie oznacza jednak krytyki osiągnięć poprzedniego pokolenia. Podmiot liryczny każe młodym „nie deptać przeszłości ołtarzy”.
Czołową wartością wyznawaną przez romantyków była miłość, podstawa patriotyzmu, który jest ideą ponadczasową, aktualną dla młodych pozytywistów. Utwór nawiązuje do sytuacji, która zapanowała w kraju po upadku powstania styczniowego. To wydarzenie przewartościowało myślenie Polaków, zmniejszyło poparcie dla heroicznej walki, niemającej szansy na powodzenie. Pozytywiści nie popierali oddawania życia za ojczyznę, za największą wartość uznawali życie dla ojczystego kraju, a nie bohaterską śmierć.
Świat poprzedniej epoki powoli popada w zapomnienie, ale młodzi wciąż powinni czerpać z niego inspirację, uczyć się doświadczeniem przodków. Dla nich jednak największą wartością ma być mądrość, rozumiana przez zdrowy rozsądek, naukowe poznanie. W utworze pojawia się refleksja na temat przemijania, które jest nieuchronną koleją rzeczy. Pokolenie pozytywistów również nie będzie wieczne, kiedyś podzieli los romantyków i stanie się przeszłością.
Utwór nawiązuje do filozofii Augusta Comte'a. Myśliciel postulował poszukiwanie własnej drogi przez badania naukowe i ciągłe poszerzanie swojej wiedzy. Człowiek powinien myśleć racjonalnie i dokonywać przemyślanych wyborów. Podmiot liryczny wierzy w postęp dziejowy i rozwój intelektualny człowieka. Utwór ma zakończyć konflikt pokoleniowy, młodzi mają prawo poszukiwać własnej drogi, ale też oddawać należny szacunek dokonaniom romantyków.
Adam Asnyk był pozytywistą, ale w jego twórczości pojawiały się też elementy romantyczne. W epoce pozytywizmu, gdzie dominowały powieści tendencyjne, poeta zdecydował się na wykorzystanie gatunku charakterystycznego dla romantyzmu - ody. Utwór tematycznie nawiązuje do „Ody do młodości” Adama Mickiewicza. W wierszu pojawiają się liczne metafory i nadające ekspresji wykrzyknienia. Kontrastuje to z realistycznym charakterem utworów pozytywistycznych. Utwór „Do młodych” ma też cechy epoki, w której powstał. Nie pochwala idei bezgranicznego buntu młodego pokolenia i nawiązuje do teorii ewolucji, przez wyrażenie poglądów na temat nieustannego postępu.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.
Dobra praca. wszexzie pisza o tym tekscie ale nie na temat. a ty strzal w 10. pokazany zostalo starcie pokolen literackich. niektore z fragmenty pomoga mi w pracy maturalnej...
hmmmm mam tu mały dylemat, czy ta trzecia strofa jest faktycznie do starego pokolenia?nie dalej do młodego?ja osobiście też miałam wrażenie że byćmoże to jest to pokolenie romantyków,ale biorąc pod uwagę cały utwór to jest to skierowane w całosci do pokolenia młodego,niekoniecznie pozytywistycznego-jak wskazuje na to ostatni wers.więc?
Pisząc o tym wierszu powinniśmy zawrzeć: A.Ocena romantycznego dorobku: 1. oderwanie od rzeczywistości 2. mitotwórczy charakter 3. epoka odchodząca w przeszłość 4. ponadczasowe ideały B. Proponowana postawa: 1. szacunek dla trwałych wartości romantyzmu 2.zerwanie z zapatrzeniem w przeszłość na rzecz przyszłości 3. kult wiedzy i postępu 4.idea uczenia sie na błędach poprzednich pokoleń 5. zrozumienie niezmiennych praw rozwoju cywilizacji, przemijania
co do drugiej zwrotki bym sie nie zgodzila.chodzi tutaj o to ze asnyk apeluje o wyrzucenie ze swiadomosci istnienie swiata metafizycznego i gdy to juz uczynimy to mimo to nie zabraknie na swiecie chwil,rzeczy wywołujacych w nas zachwyt.