Jan Brzechwa, fot: Archiwum Fotograficzne Władysława Miernickiego, Narodowe Archiwum Cyfrowe
Wiersz Jana Brzechwy „Na wyspach Bergamutach” należy do najpopularniejszych polskich utworów dla dzieci. Został wydany w 1945 roku i opowiada o fikcyjnym archipelagu Bergamuty, gdzie wszystko jest możliwe.
Spis treści
Utwór ma budowę regularną, składa się z ośmiu dwuwersowych strof. Został napisany siedmiozgłoskowcem. Poeta zastosował rymy parzyste.
Wiersz należy do liryki pośredniej, podmiot liryczny nie ujawnia swojej obecności. Opowiada o cudownych zjawiskach, które mają miejsce na tytułowych wyspach Bergamutach. Siedem pierwszych strof stanowi opis wysp, a ostatnia zwrotka zawiera puentę. Utwór jest skierowany do dzieci, dlatego został napisany prostym językiem.
Warstwa stylistyczna wiersza nie jest rozbudowana. Pojawiają się epitety („złote jajka”, „gronostajowych czapkach”, „wieloryb stary”, „pomidorowym sosie”, „szklanej góry”). Zastosowano także personifikacje, zwierzęta upodobniają się do zwierząt („wieloryb stary, co nosi okulary”, „uczone są łososie w pomidorowym sosie”).
Podmiot liryczny przedstawia czytelnikowi obraz Bergamutów, niezwykłych wysp, które znacznie różnią się od innych miejsc na świecie. W utworze pojawiają się nawiązania do znanych bajek oraz wizje stworzone przez poetę.
Osoba mówiąca słyszała, że na wyspach podobno mieszka kot w butach. Obowiązują tam także całkiem inne prawa fizyki, mrówka jest w stanie nieść osła na plecach. Podobno na Bergamutach żyje cudowna kura, która znosi złote jajka. Kraina jest na pewno rajem dla ludzi chcących się wzbogacić.
Na wyspach rosną inne rośliny, dąb rodzi jabłka, które dodatkowo posiadają gronostajowe czapki. Stary wieloryb, gdy wynurza się z wody, okazuje się mieć okulary. Na wyspach Bergamutach, nawet zwierzęta się uczą. Łososie zdobywają wiedzę, kąpiąc się w pomidorowym sosie. Na wyspach znajduje się też, znana z baśni, szklana góra, na której szczycie tresuje się szczury. Podmiot liryczny słyszał, że jest tam nawet słoń, który ma dwie trąby.
Cudowna kraina ma tylko jedną wadę - nie istnieje. Bergamutów nie można znaleźć na żadnej mapie, są wyłącznie wytworem wyobraźni. Utwór ukazuje najmłodszym czytelnikom znaczenie fikcji literackiej, poezja nie musi opisywać prawdy, często skłania do puszczenia wodzy fantazji, słowa autora można interpretować w dowolny sposób.
Wiersz obnaża także jak często ludzie mijają się z prawdą. Podmiot liryczny nigdy nie odwiedził Bergamutów, nie widział na własne oczy wszystkich dziwnych zjawisk, które mają tam miejsce. Swoją wiedzę czerpie z plotek, słyszał od kogoś, co dzieje się na wyspach. Możliwe, że rozmówca wykorzystał jego naiwność, aby przedstawić mu nieprawdziwe informacje.
Utwór można określić jako utopię. Wyspy Bergamuty symbolizują coś wspaniałego idealnego, ale jednocześnie nieosiągalnego w realnym życiu. Wiersz ukazuje dzieciom, że należy filtrować usłyszane informacje i nie wierzyć naiwnie w cudze słowa. Podmiot liryczny opisuje dokładnie wyspy Bergamuty, aby na końcu wiersza ujawnić, że wcale nie istnieją.
Aktualizacja: 2024-06-26 09:09:47.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.