Bajka Ignacego Krasickiego „Przyjaciele” opowiada o losach młodego zajączka, który posiadał wielu przyjaciół. Ich lojalność została jednak poddana próbie, gdy pojawiło się niebezpieczeństwo.
Utwór należy do bajek narracyjnych, których forma jest zbliżona do noweli. Bajka posiada krótką, łatwą do przyswojenia fabułę. Utwór Krasickiego jest bajką typu ezopowego, jej bohaterami są zwierzęta, posiadające cechy ludzkie. Posługując się maskami zwierzęcymi, poeta przedstawił przywary i nieodpowiednie postawy, typowe dla człowieka.
Bajka nie została podzielona na strofy, składa się z trzydziestu ośmiu wersów. Liczba sylab w obrębie wersu nie jest stała i wynosi od czterech do trzynastu. Pojawiają się rymy parzyste, które nadają utworowi jednostajny rytm. W bajce wypowiada się wszechwiedzący, trzecioosobowy narrator. Jego słowa zostały wzbogacone o elementy dialogu, poeta cytuje wypowiedzi bohaterów. Należą do nich zajączek oraz jego przyjaciele: koń, wół, kozioł, owca i cielę.
Bajka została napisana prostym językiem, warstwa stylistyczna utworu również nie jest rozbudowana. Pojawiają się epitety („trzask wielki”, „wełniasta owca”, „serdecznych przyjaciół”). W wypowiedziach bohaterów obecne są też wykrzyknienia („Weź mnie na grzbiet i unieś!”, „Ratuj, przyjacielu!”, „Żal mi cię, niebożę!”). Ważną rolę odgrywa również interpunkcja, pojawiają się wielokropki, oddające dramatyzm sytuacji i sprawiające wrażenie zawieszenia głosu przez narratora i bohaterów.
Głównym bohaterem bajki jest młody zajączek, bardzo lubiany na łące, którą zamieszkuje. Pewnego dnia usłyszał dźwięki nadchodzącego polowania oraz zobaczył psy i myśliwych. Zajączek był przekonany, że przyjaciele pomogą mu ocalić życie. Napotkany koń nie zrobił jednak nic, żeby uratować zająca, za to zapewnił go, że inni przyjdą z pomocą. Następnie zajączek spotkał woła, który nie miał czasu, ponieważ spieszył się na spotkanie i kazał mu skryć się w trawie. Pomocy odmówił również kozioł, wymawiając się twardym grzbietem. Owca pozornie chciała uratować zająca, ale była przekonana, że ją również rozszarpią psy. W akcie desperacji, zajączek zwrócił się do cielęcia. To jednak odmówiło, ponieważ uznało, że to starsi powinni pomóc. Bajka nie ma więc szczęśliwego zakończenia. Zajączek nie zdołał ocalić swojego życia i został zagryziony przez myśliwskie psy.
Morał bajki wyraża znane powiedzenie „prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie”. Zajączkowi wydawało się, że wszyscy mieszkańcy łąki są mu bardzo bliscy. Okazało się jednak, że oni nie dbali o jego życie, przez bierność skazali zwierzę na śmierć. Zajączek był lubiany ze względu na swoje zalety, ale nikt nie żywił do niego głębszych uczuć.
Tytuł bajki okazuje się więc ironiczny. Trudno nazwać przyjacielem kogoś, kto odwraca się w momencie trudności i niebezpieczeństw. Nie sztuką jest być obok drugiego człowieka, gdy nie wymaga to żadnych poświęceń. Trudniej pozostać przyjacielem w chwilach kryzysowych. Zając przedwcześnie stracił życie przez obojętność zwierząt, które podobno bardzo go lubiły. Ich bezpieczeństwo i wygoda okazały się jednak ważniejsze niż pomoc słabszemu koledze.
Nie można jednoznacznie oceniać wszystkich przyjaciół zajączka. Być może owca lub cielę rzeczywiście były zbyt powolne lub słabe, żeby go uratować na swoim grzbiecie. Trudno jednak wytłumaczyć postawę konia, wołu i kozła. Pod byle pretekstem, odesłali przerażonego zająca do kogoś innego, chociaż myśliwi wciąż się zbliżali.
Łatwo przełożyć tę sytuację na świat ludzi. Bardzo często osoby potężne, posiadające wiele możliwości, nie zwracają uwagi na cierpienie słabszych, ponieważ ich problemy są dla nich niezrozumiałe i odległe. Brak empatii powoduje, że nie podejmują żadnego działania, chociaż mogłyby wiele zmienić. Osobom słabszym łatwiej jest się zjednoczyć, ale często nie wystarcza im siły, aby coś zmienić. Bajka „Przyjaciele” ma jednocześnie skłonić do bardziej empatycznej postawy oraz ostrzec, że nie każda przyjaźń jest szczera.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.