„Jaszczur” to powieść autorstwa Honoriusza Balzaka, która z czasem stała się częścią jego cyklu zatytułowanego „Komedia ludzka”. W dziele opisuje on losy młodego człowieka, Rafaela de Valentina, który stracił wszystkie pieniądze i pragnie popełnić samobójstwo. Jednak jego życie odmienia się po wstąpieniu do antykwariatu i otrzymaniu tam magicznego jaszczura, skóry, która spełnia wszelkie życzenia swojego właściciela, jednak za cenę skrócenia mu życia.
Rafael de Valentin to dwudziestopięcioletni młodzieniec, który pochodzi z niegdyś znaczącej, ale obecnie zrujnowanej rodziny. Od najmłodszych lat czuł na sobie presję związaną z wychowaniem przez ojca i przestrzeganiem jego surowych zasad. Ojciec życzył sobie między innymi, by jego syn studiował prawo. De Valentin stara się za wszelką cenę spełnić te oczekiwania, jednak jego rodzina popada w ruinę. Po stracie rodziców Rafael udaje się do Paryża, gdzie próbuje zrobić karierę związaną z pisaniem. Rafael to bowiem człowiek utalentowany pod tym względem, zatem próbował zarobić na życie. Gdy został sam, zaszył się na trzy lata w niewielkim hoteliku i planował w tym czasie stworzyć dzieła, które miały mu przynieść upragnioną sławę. Cierpiał też w wyniku samotności, uważał bowiem, że kobiety nim gardzą i nie widzą w nim dla siebie partnera.
Rafael to zatem człowiek ambitny, jednak nie jest wystarczająco obeznany ze światem, by sobie w nim dobrze radzić. Gdy kończą mu się pieniądze, próbuje zmienić swoje położenie poprzez wizytę w kasynie, jednak traci tam resztkę majątku. Wszystko to doprowadza go do rozpaczy, zatem planuje popełnić samobójstwo, przed czym ratuje go otrzymanie jaszczura, który spełnia jego życzenia.
Rafael jest też osobą bardzo prostą i dość powierzchowną. Jego pragnienia i ambicje ograniczają się do chęci zyskania bogactwa i życia w luksusie, co też realizuje dzięki magicznej skórze. W czasie pobytu w hoteliku zakochuje się ze wzajemnością w nastoletniej Paulinie, jednak nie ma zamiaru się z nią wiązać. Rafael nieustannie fantazjuje bowiem o romansie z kobietą z wyższych sfer, a Paulina wywodzi się z niskiego stanu. Młodzieńca zamiast tego niezwykle fascynuje bogata i piękna Fedora. Kobieta jest też materialistką, co jednak nie przeszkadza Rafaelowi. Mężczyzna nie umie bowiem kochać w nędzy, przekłada zatem majątek nad charakter i inne cechy swojej wybranki. Paulina staje się dla niego ważna, dopiero gdy wraca jej zaginiony ojciec i zostaje ona kobietą bogatą.
Rafael nie umie panować nad swoimi pragnieniami, przez co jaszczur nieustannie się kurczy. Dopiero pod koniec życia mężczyzna uświadamia sobie, że ceni je bardziej niż wszelkie bogactwa i romanse. Mądrość ta przychodzi jednak do niego zbyt późno. Wcześniej Rafael jest beztroski i poszukuje w życiu przyjemności.
Rafael nie jest postacią szczególnie pogłębioną czy posiadającą cechy, które go w jakiś sposób wyróżniają. Można zatem rzec, że to bohater typu everyman, który posłużył autorowi powieści do ukazania pewnych uniwersalnych refleksji dotyczących ludzkiej natury. Rafael to zatem człowiek prosty, a jego postępowanie znakomicie pokazuje, co dzieje się z człowiekiem, który nieoczekiwanie zyskał wiele mocy, władzy oraz zasobów.
Aktualizacja: 2025-09-25 22:30:13.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.