„Antek” to nowela autorstwa Bolesława Prusa, po raz pierwszy wydana w 1880 roku. Utwór opowiada historię urodzonego w chłopskiej rodzinie w drugiej połowie XIX wieku. Poza tytułowym bohaterem, w dziele pojawiają się postaci, które dopełniają obrazu społeczeństwa powodowanego mechanizmami obecnymi nawet we współczesnym świecie.
Spis treści
Tytułowy bohater noweli to chłopiec o niezwykłej ciekawości świata, dorastający w ubogiej rodzinie zamieszkałej we wsi nad Wisłą. Już od najmłodszych lat przejawiał zainteresowanie mechaniką, fascynując się szczególnie wiatrakami, które stały się dla niego inspiracją do rzeźbienia w drewnie, a także później motywacją do starań w warsztacie kowalskim. Mimo trudnych doświadczeń, takich jak śmierć ojca i siostry Rozalii, Antek wyróżnia się wytrwałością, ponieważ nie daje się zniechęcić otoczeniu postrzegającemu jego zainteresowania jako marnowanie czasu. Jest także bardzo kreatywny - tworzył modele wiatraków, płoty, drabiny, studnie, miniaturowe chaty, a także bardziej artystyczne rzeczy, takie jak figurki. Wszystko to nadawało się do sprzedaży w rodzinnej wiosce, jednak nie stanowiło tak stabilnego dochodu jak prace, do których zmuszali go dorośli. Jego talent nie znajduje zrozumienia u matki oczekującej wkładu finansowego do rodzinnego gospodarstwa.
Antek jest ambitny, ale ograniczony przez biedę i brak edukacji. W szkole, do której trafia na krótki czas (z powodu braku funduszy), wszelkie przejawy jego indywidualizmu i zaangażowania są karane w bardzo brutalny sposób. Nie zniechęca go to do dalszej pogoni za marzeniami, jednak skutecznie utrudnia samorealizację. Antek wyrasta na przystojnego młodego człowieka, za którym oglądają się kobiety. Jego wczesne lata można oceniać jednak jako rozczarowujące – chłopiec nie ma szans realizować się ani w szkole, ani podczas terminacji u kowala, a także doświadcza niespełnionej miłości do wójtowej. Prawdopodobnie to właśnie przez dotychczasowe niepowodzenia, a także strach przed opinią publiczną, nie jest w stanie wyrazić swego uczucia do niej. Jego los symbolizuje trudności, z jakimi jeszcze w drugiej połowie XIX wieku zmagały się dzieci ze środowiska wiejskiego. Postać Antka reprezentuje również dzisiejszych młodych ludzi, którzy z powodu pragmatyzmu i presji środowiska, nie mogą w pełni realizować swojego potencjału.
Wdowa po zmarłym ojcu głównego bohatera, samotnie wychowuje dzieci. Jest kobietą twardą i pracowitą, lecz nie potrafi zrozumieć marzeń syna. Myśląc w tradycyjny sposób, egzekwuje na dziecku posłuszeństwo karaniem go za opuszczenie stanowiska gospodarskiego, aby patrzeć na wiatraki. Uważa, że edukacja czy rozwój rzemieślniczy są nieodpowiednie dla chłopskiego dziecka, jej działania determinuje zapewne również strach o Antka, który mógłby sobie nie poradzić w świecie, w którym rodzina funkcjonuje. Mimo surowego podejścia, matka troszczy się o rodzinę, choć jej decyzje, takie jak zaufanie znachorce, prowadzą do tragicznych konsekwencji, takich jak śmierć Rozalii.
Młodsza siostra Antka. Jej tragiczna śmierć poprzez spalenie żywcem w piecu, spowodowana niewłaściwym leczeniem przez znachorkę, była wstrząsem dla Antka i pozostawiła trwały ślad w jego pamięci. Rozalia symbolizuje bezradność tak dzieci, jak i rodziców, w obliczu ludowych przesądów i braku wiedzy medycznej na terenach wsi II połowy XIX wieku.
Młoda i piękna kobieta, która przyciąga uwagę Antka swoją urodą i serdecznym zachowaniem. Jest jednak niedostępna emocjonalnie dla chłopaka, co wzbudza w nim tęsknotę i poczucie niespełnienia, dla którego jest ona pierwszym poważnym zauroczeniem. Wójtowa stanowi obiekt niespełnionej miłości i ideał, który wydaje się dla Antka niemożliwy do osiągnięcia. Nigdy nie dowiaduje się o jego uczuciu.
Pracodawca Antka, który w teorii ma uczyć go rzemiosła, jednak większość czasu spędza na piciu alkoholu w wiejskim szynku. Kowal postrzega chłopca bardziej jako pomocnika niż ucznia, wysługując się nim i innymi terminatorami na każdym kroku. Jego sukcesy w pracy traktuje z mieszanymi uczuciami, obawiając się konkurencji. Gdy Antek pod jego nieobecność przyjmuje klienta, zostaje odesłany przez kowala do najprostszych zadań gospodarskich, jakie przynoszą mu tylko przykrość i frustrację. Postać kowala odnosi się do postawy wielu dorosłych, dla których codzienne obowiązki nie stanowią pasji, lecz przykrą powinność.
Sąsiad i przyjaciel rodziny. Za młodu trenował flisactwo. To on sugeruje, by chłopiec poszukał pracy poza domem, widząc, że jego talent i aspiracje nie znajdują odpowiedniego miejsca w wiosce. Zaszczepia w chłopcu myśl, że może w mieście będzie mógł znaleźć miejsce dla siebie, na przykład w produkcji młotków. Gdy chłopiec odchodzi, Andrzej modli się za powodzenie jego wyprawy.
Rodzaj bohatera zbiorowego. Mieszkańcy wsi są przedstawieni jako ludzie prości, żyjący według tradycyjnych zasad, często niezdolni do docenienia pasji i talentu Antka i sceptycznie podchodzący do wszelkich innowacji. Są obojętni wobec tragedii, takich jak śmierć Rozalii, traktując je jako część cyklu życia. Społeczność ta symbolizuje ograniczenia, jakie niesie ze sobą życie w biednej wsi.
Aktualizacja: 2025-02-28 17:49:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.