Bolesław Prus to jeden z najbardziej znanych autorów okresu pozytywizmu. W 1897 roku na łamach jednego z ówczesnych czasopism zaczęła się ukazywać jego powieść historyczna zatytułowana „Faraon”. Akcja tego dzieła rozgrywa się w starożytnym Egipcie, w czasach, które są dla autora odległe zarówno w sensie historycznym, jak i geograficznym. Głównym bohaterem powieści jest młody faraon Ramzes XIII, który obejmuje tron po swoim ojcu i stara się zrealizować ambitne reformy, w tym ograniczenie wpływów kapłanów. W powieści autor przedstawia także konflikt między młodym władcą a arcykapłanem Herhorem, który staje się jego głównym wrogiem. Choć akcja toczy się w starożytnym Egipcie, Prus wykorzystuje ten czas i miejsce, by poruszyć kwestie, które miały duże znaczenie w jego własnej epoce. Tematy takie jak walka o władzę, manipulacje polityczne czy nierówności społeczne są obecne zarówno w czasach faraonów, jak i w Polsce XIX wieku, w której żył autor. Dzięki temu „Faraon” jest powieścią o charakterze ponadczasowym.
„Faraon” jest przede wszystkim powieścią historyczną, co jest widoczne dzięki osadzeniu akcji w starożytnym Egipcie. Jednak w dziele Prusa nie brak również innych elementów, które czynią tę powieść bardziej złożoną. Autor, będąc pozytywistą, stawia na realizm, który jest jednym z najważniejszych prądów literackich jego epoki. Prus nie ogranicza się jedynie do przekazania wydarzeń historycznych. Realizm w jego twórczości polega na starannym przedstawieniu rzeczywistości, nie tylko w wymiarze politycznym czy społecznym, ale także w aspekcie codziennego życia, psychologii bohaterów czy architektury. Mimo że „Faraon” jest powieścią historyczną, jej realizm pozwala czytelnikowi poczuć się jakby był świadkiem wydarzeń, które miały miejsce w starożytnym Egipcie, a przez to nawiązuje do głównych zasad pozytywizmu, takich jak obiektywizm, naukowe podejście do przedstawiania rzeczywistości i dbałość o szczegóły.
Wpływ realizmu na dzieło Prusa można wyróżnić w czterech podstawowych aspektach, z których każdy stanowi istotny element budowy powieści. Pierwszym z nich są opisy przyrody, które w „Faraonie” są szczegółowe i pozbawione elementów wyidealizowanych. Prus nie ukazuje przyrody w sposób malowniczy, lecz funkcjonalny i realny, jako tło dla wydarzeń fabularnych. Szczególne miejsce w opisach przyrody zajmuje Nil, który ma ogromne znaczenie w gospodarce Egipcjan. Rzeka ta staje się punktem, wokół którego toczy się życie codzienne społeczeństwa. Opis jej znaczenia, pracy przy niej, a także jej związków z hierarchią społeczną Egiptu pozwala czytelnikowi na lepsze zrozumienie kontekstu, w jakim rozgrywają się wydarzenia powieści.
Kolejnym aspektem realizmu w powieści Prusa są opisy budowli, które stanowią tło dla wydarzeń rozgrywających się na kartach powieści. Autor nie koncentruje się na estetycznych walorach architektury, lecz przedstawia ją w sposób rzeczowy i dokładny, tak jakby czytelnik miał przed sobą techniczne rysunki budynków, świątyń czy piramid. Tego rodzaju opisy umożliwiają realistyczne wyobrażenie sobie starożytnego Egiptu i w pełni oddają jego monumentalność. Budowle, takie jak piramidy czy świątynie, odgrywają istotną rolę w życiu społecznym i religijnym Egipcjan, dlatego ich szczegółowe przedstawienie przez Prusa wzmacnia autentyczność obrazu starożytnego państwa. Takie realistyczne podejście do architektury nadaje powieści cechy reporterskie, dzięki czemu czytelnik może poczuć się jakby rzeczywiście znajdował się w tamtym czasie i miejscu.
Opis wnętrz w powieści Prusa, choć mniej szczegółowy niż opisy budowli zewnętrznych, również wpisuje się w realizm przedstawienia. Autor nie stara się oddać atmosfery wnętrz w sposób wyidealizowany czy ozdobny, lecz raczej skupia się na tym, by pokazać ich funkcjonalność i związki z akcją powieści. Prus charakteryzuje jedynie te miejsca mające bezpośredni związek z fabułą, nie poświęcając zbyt dużo uwagi na detale, które mogłyby rozpraszać uwagę czytelnika. Tego rodzaju podejście ma na celu utrzymanie głównego fokusu na postaciach i wydarzeniach, a nie na ozdobnych opisach tła. Dzięki temu wnętrza są przedstawione w sposób praktyczny, co współgra z pozytywistycznym stylem narracji, kładącym nacisk na rzeczowość i funkcjonalność.
Ostatnim, ale niezwykle istotnym aspektem realizmu w „Faraonie” są postacie. Prus poświęca im szczególną uwagę, zarówno w kontekście ich psychiki, jak i wyglądu zewnętrznego. Bohaterowie powieści są przedstawieni w sposób realistyczny, z uwzględnieniem ich wewnętrznych przeżyć, motywacji, a także ich codziennych działań. Prus dokładnie opisuje stroje bohaterów, co pomaga w tworzeniu wrażenia autentyczności postaci i ich miejsc w społeczeństwie. Opis ubiorów, wyglądu czy gestów bohaterów ma na celu nie tylko odtworzenie historycznych realiów, ale także ukazanie ich wewnętrznych stanów emocjonalnych i psychologicznych, co czyni je wiarygodnymi i zrozumiałymi dla czytelnika. Autor nie tylko skupia się na ich zewnętrznych cechach, ale także przedstawia ich reakcje na wydarzenia, ich decyzje i wątpliwości, co dodaje postaciom głębi.
Bolesław Prus w „Faraonie” stawia na realizm, który jest realizowany w surowym, reporterskim stylu. Dąży do przedstawienia rzeczywistości w sposób jak najbardziej obiektywny i szczegółowy, ale zawsze z myślą o tym, by informacje te miały swoją funkcję w narracji. Prus nie dąży do tworzenia pięknych, malowniczych obrazów, a raczej do oddania rzeczywistości w jej najbardziej surowej i rzeczywistej formie. Dzięki temu czytelnik może łatwo wyobrazić sobie przedstawiany świat, zarówno w jego wymiarze materialnym, jak i duchowym, co sprawia, że powieść staje się bardziej przystępna i zrozumiała, zwłaszcza w kontekście historycznym.
Aktualizacja: 2024-12-20 16:21:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.