Leopold Staff, fot: autor nieznany, źródło: Wybór Poezyi Leopolda Staffa, polona.pl
Leopold Staff to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury XX wieku. Już za życia nazywano go pomnikiem polskiej poezji, wiążąc go z klasycyzmem, Młodą Polską oraz Skamandrem. Do jego wczesnych utworów należy Pokój wsi, opublikowany w tomiku Ptakom niebieskim w 1905 roku.
Spis treści
Wiersz składa się z czterech strof, dwie pierwsze są czterowersowe, a trzecia i czwarta – trzywersowe. Liczba zgłosek w wersie nie jest stała. W dwóch pierwszych strofach pojawiają się rymy okalające, w dwóch ostatnich – parzyste.
Utwór należy do liryki pośredniej, podmiot liryczny nie ujawnia swojej obecności, ale opisuje tytułową wieś. Nie wiemy, kim jest, ale z pewnością zna wiejskie życie i umie docenić jego urok.
W wierszu obecne są liczne środki stylistyczne. Pojawiają się liczne anafory (I żmudna młóćba, zimy zasobnej znachorka,/I woły, jarzma, pługi i brony, i orka). Utwór w dużej mierze opiera się na wyliczeniach (wieś dobra, wóz, konie i grabie, I woły, jarzma, pługi i brony, i orka). Poeta zastosował również porównania (pogoda piękna jak niedziela), personifikacje (Wiatrak, co w modłach wznosi swe ramiona rabie), przerzutnie (I ten zmierzch rozczulony, gdy wozy w spichrz zwożą/Ziarno), epitety (wieś dobra, późne lato babie, chusta ruska) oraz metaforę (żmudna młóćba, zimy zasobnej znachorka, wozy w spichrz zwożą ziarno, a ludzie w serca swe spokojność bożą).
Wiersz opisuje piękny i spokojny, wiejski krajobraz, który emanuje sielankową atmosferą i błogostanem. Wieś, nazywana dobrą, jawi się jako miejsce, gdzie nikomu nie dzieje się krzywda, a ludzie mogą cieszyć się urokami natury. Wiejskie budynki, narzędzia oraz zwierzęta pomagające w pracy na roli, idealnie wpisują się w idylliczny klimat tej wsi. Podmiot liryczny dostrzega codzienną pracę mieszkańców, na przykład żmudną młoćbę oraz użycie wołów, jarzm, pługów i bron do orki. Jednak, zamiast skupiać się na trudzie rolników, uwaga kierowana jest na piękno otaczającego krajobrazu i spokój panujący we wsi. Nawet zmierzch wydaje się być poruszony widokiem ziarna zwożonego przez wozy, co dodatkowo podkreśla harmonijność życia w tej wsi. To natura wyznacza rytm codziennego życia, a nie sztuczne normy narzucone przez społeczeństwo.
Każdy element przyrody oraz ludzkiej pracy zdaje się idealnie do siebie pasować, tworząc sielankową całość. Wieś zostaje przedstawiona niemalże jako Arkadia, raj na ziemi, gdzie nawet narzędzia stworzone do pracy wydają się chwalić obfite zbiory. Symboliczna rola wiatraka, który wznosi modły, ukazuje pobożność mieszkańców wsi, co podkreśla duchowy aspekt ich życia. Prace wiejskie, takie jak zwożenie zboża, są przyrównywane do zwożenia Boga w ludzkie serca. Zboże, z którego powstaje chleb, jest tu uważane za dar od Boga, co bezpośrednio nawiązuje do Ostatniej Wieczerzy i symbolicznego łamania chleba wśród apostołów. Chleb jako pokarm ma głębokie znaczenie religijne i duchowe, co dodatkowo podkreśla harmonię między pracą a wiarą w tej społeczności. Kulminacją pracy rolników stanowią zbiory, owoc wszystkich wysiłków. W wierszu pojawiają się także postaci kojarzone ze społecznością wiejską, takie jak chłop, dziewka odziana w chustę oraz znachorka. Każda z tych postaci dodaje autentyczności i głębi opisywanej wiejskiej scenerii, podkreślając jedność i harmonię panującą na wsi.
Wiersz przedstawia wieś w sposób, który doskonale wpisuje się w młodopolską wizję polskiej wsi, cechującą się niezwykłą sielankowością, pięknem i brakiem jakichkolwiek wad. W literaturze tego okresu wieś była idealizowana, a wszelkie problemy, takie jak ubóstwo, ciężka praca od świtu do zmierzchu czy brak dostępu do placówek medycznych i edukacyjnych, były celowo pomijane. W epoce Młodej Polski istniało zjawisko zwane chłopomanią. Była to fascynacja prostymi ludźmi, ich folklorem i obyczajami. Poeci i pisarze tego okresu częściej opisywali wyobrażenia wsi niż rzeczywiste warunki życia tam panujące. Dla wielu z nich wieś była ucieczką od zgiełku miasta i szarej rzeczywistości. Ludzie z wyższych sfer, zmęczeni miejskim życiem, marzyli o odrobinie wolności, sielankowości, romantyzmu i bliskości z dziką, piękną naturą. W literaturze Młodej Polski wieś była opisywana jako miejsce pełne spokoju, harmonii i tradycji. Wyidealizowane obrazy wsi mogły wzbudzać w czytelnikach pragnienie zamieszkania na wsi, budowania tam swoich posiadłości i obcowania z naturą. Był to jednak obraz całkowicie zakrzywiony, nieukazujący rzeczywistych trudności życia wiejskiego. Tak dzieje się również w wierszu Pokój wsi, gdzie poeta skupia się na jasnych stronach życia mieszkańców wsi.
Wieś była dla wielu poetów inspiracją oraz synonimem sielankowego życia w zgodzie z naturą. Te wizje były w dużej mierze wyidealizowane, ale przedstawiają również rzeczywiste zalety prowincji: spokój, ciszę, funkcjonowanie zgodnie z odwiecznym cyklem natury. Te dobre strony są przekonująco opisane w wierszu Pokój wsi.
Aktualizacja: 2024-06-27 21:45:19.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.