Asiunia Joanny Papizińskiej to powieść opowiadająca losy małej dziewczynki, która została wplątana w wielkie tryby brutalne historii. Na własnej skórze doświadczyła okropieństw, jakie niosła ze sobą II wojna światowa, w czasie której się urodziła i dorastała. Jej historia miała szczęśliwy finał, lecz przykra jest świadomość, ile rzeczywistych dzieci musiało cierpieć w ten sposób.
Powieść Joanny Papuzińskiej jest świadectwem tego, jak czas wojny postrzegany jest przez dziecko, dla którego najważniejsza jest obecność bliskich i które nie rozumie walk, wielkich sporów politycznych, wygnań i ciągłego strachu o życie. Tytułowa Asiunia jest rówieśniczką II wojny światowej i pod sam jej koniec doświadcza całego jej terroru i szaleństwa. Zostaje rozdzielona z rodzicami i rodzeństwem.
Asiunia rozpoczyna wędrówkę po kolejnych domach zastępczych, aż wreszcie udaje jej się dotrzeć do domu babci na wsi, gdzie docierają również jej starsi bracia. Cała rodzina musi ukrywać się w piwnicy, by przetrwać pobliskie bombardowania i ciągłe naloty. Pewnego dnia zostają wyrzuceni z domu przez Niemców i skazani na wygnanie, jednak udaje im się ujść z pochodu i ukryć się w piwnicy zaprzyjaźnionej sąsiadki babci. Tam przeczekują przejście frontu, a następnie wracają do zdewastowanego domku letniskowego, gdzie próbują przetrwać zimę, co jest karkołomnym zadaniem. W końcu przedostają się do Stoczka, gdzie ciocia Ola prowadzi schronisko dla sierot wojennych których jest już tam ponad setka. Tam rodzinę zastaje nie tylko długo wyczekiwany koniec II wojny światowej, lecz również spotkanie z ojcem.
Akcja powieści rozgrywa się w czasie II wojny światowej, w Warszawie. Tam właśnie mieszka tytułowa bohaterka utworu, pięcioletnia Asiunia oraz jej rodzice i rodzeństwo. Życie rodziny przepełnione jest ostrożnością i staraniami, by nie wychylać się przed szereg i nie ściągnąć na siebie w ten sposób jakiegoś nieszczęścia, jakich wiele czyhało na każdym kroku w tym niespokojnym okresie. Rodzice bardzo troszczą się o bezpieczeństwo swoich dzieci, starszy brat natomiast uczy siostrzyczkę, że najważniejsze to zawsze pamiętać swój adres zamieszkania.
Niestety środki ostrożności idą na marne i w końcu nawet te spokojną rodzinę dosięga niesprawiedliwość i groza wojenna. Rodzice Asiuniu zostają aresztowani i oddzieleni od swoich dzieci, z których każde również zostaje odseparowane od reszty. Zrozpaczona i przerażona Asiunia trafia do dziwnego domu, który zajmowany jest przez trzy starsze damy, a także dziewczynkę, Elkę, z którą bohaterka wchodzi w bliższą znajomość.
Rozpoczyna się dla dziewczynki okres, kiedy trafia do kolejnych domów, spośród których żadnego nie może uznać za swój. Trafia na przykład do kobiety, którą zaczyna lubić, do cioci Oli, którą nazywa Tygrysem i która dobrze opiekuje się pięciolatką. Spełnia wszystkie jej zachcianki i organizuje nową odzież, gdy przychodzi lato. Potem jednak dziewczynce udaje się trafić do własnej babci, gdzie ku swojej wielkiej radości spotyka swoich starszych braci. Bracią chcą bardzo powrócić do Warszawy, ponieważ są zdeterminowani, by wziąć udział w naciągającym powstaniu warszawskim.
Domek letniskowy babci Asiuni stoi w miejscu, w którym często słychać ostrzał i naloty, przed którymi domownicy kryją się w piwnicy domku. Pewnego razu kryją się tam ponownie, lecz nie ma pośród nich babci ani jednego z braci dziewczynki - Marka. Ci pojawiają się dopiero po chwili, jak się okazało przynieśli ze sobą żywność, kluski, ponieważ nie chcieli, by te się zmarnowały lub uległy zniszczeniu.
Niemcy zaraz potem biorą teren w swoje posiadanie i wyganiają mieszkańców z ich domów, a także formują z nich wielki pochód wygnanych. To samo spotyka również niestety rodzinę Asiuni. Korzysta ona jednak z chwili nieuwagi strażników i ukrywa się w pobliskim rowie. Tak udaje jej si uniknąć wygnania.
Babcia wraz z wnuczętami przeczekuje niebezpieczny czas walk Rosjan z Niemcami w piwnicy domu zaprzyjaźnionej kobiety. Gdy tylko się uspokaja, rodzina wraca do własnego domu. Ten jednak okazuje się, że został zniszczony w czasie walk. Jego ruiny pobudzają jednak wyobraźnię pięcioletniej Asiuni, który wyobraża sobie, że zniszczony dom jest tak naprawdę wielkim leśnym stworem. Rodzina musi poradzić sobie, ponieważ oczekują na ojca dzieci.
Tak nadchodzi zima, którą cała rodzina przeczekuje w resztkach zburzonego domu, który ledwie dał się doprowadzić do stanu jakiejkolwiek używalności. Brakuje jednak opału, jedzenia i ciepłych ubrań, a każdy dzień jest wielką walką o przetrwanie właściwie pod każdym względem. Rodzinie pomaga ciocia Ola, które pewnego razu przynosi im niewielką ilość pożywienia.
Bieda i niedostatek dogryza rodzinie coraz bardziej, bracia zaczynają chorować przez brak ciepłych ubrań i ciągłą wymęczającą pracę. Rodzina dostaje się do transportu i jedzie do Stoczka, gdzie ma ich oczekiwać ciocia Ola. Okazuje się, że tam kobieta prowadzi przytułek dla wojennych sierot, który liczy ponad setkę dzieci. Tam rodzina doczekuje końca wony, a Asiunia i jej braci w końcu na powrót spotykają się ze swoim ukochanym tatą.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.