Martwe dusze Mikołaja Gogola to dzieło, które pomimo swojej niewielkiej objętości, porusza w treści wiele problemów, które aktualne są do dzisiaj pomimo dwustu już lat, które upłynęły od publikacji rosyjskiego pisarza.
Martwe dusze to przede wszystkim opowieść o upadku moralnym społeczeństwa rosyjskiego w połowie XIX wieku. Upadek ten jednak nie był spowodowany wyborem (przynajmniej nie do końca świadomym i nie w każdym przypadku), lecz sytuacją życiową i społeczną. Panowała bieda, bogactwa gromadziła władza, miasta i prowincje rosyjskie były zaniedbane, nie działało prawo, kulały instytucje państwowe. Odbijało się to wszystko na zwykłych ludziach, którzy chcieli po prostu godnie żyć i jak zwykle w takich warunkach godności szukali na skróty. Popularne były drobne i większe oszustwa, omijanie procedur państwowych, a w końcu po prostu życie nieuczciwe, bez względu na robienie krzywdy drugiemu człowiekowi. Gogol wydaje się więc pytać, kto w takiej sytuacji jest bardziej winny - człowiek,który popełnia zło czy sytuacja, która wepchnęła go w tak desperacką sytuację? Odpowiedź na to pytanie należy do czytelnika.
Mikołaj Gogol w Martwych duszach wskazuje jednak na inny, nieco bardziej zindywidualizowany problem. Istnieją bowiem jednostki, które są zdemoralizowane niezależnie od warunków, w których się wychowują. Paweł Iwanowicz Cziczikow od zawsze żył kłamstwem, oszustwem i przestępstwem. Nie szanował innych ludzi, był egoistą, którego interesował jedynie własny zysk i własny dobrobyt. Manipulował ludźmi, by osiągnąć własny cel, potrafił się posługiwać bardzo dużą gamą środków do oszukiwania. Sprawiał bardzo dobre wrażenie, tym bardziej więc jego perfidia byłą zauważalna pod koniec, gdy na jaw wyszły jego prawdziwe zamiary. Nawet wykształcenie wyższe uzyskał Cziczikow nieuczciwie.
Mikołaj Gogol pokazuje nam, że owszem, taka patologiczna i toksyczna jednostka potrafi bardzo długo żyć i funkcjonować w społeczeństwie niezauważona, ale koniec końców zawsze będzie zmuszona do uciekania w popłochu i nigdy nie będzie jej dane spokojne życie uczciwego człowieka.
Martwe dusze Mikołaja Gogola to utwór o uczciwości. Wobec innych, wobec społeczeństwa, wobec sąsiadów, ale przede wszystkim wobec samego siebie, ponieważ to najważniejszy rodzaj uczciwości. Bez niego nie uda się nam być uczciwym wobec nikogo innego na świecie. Nieuczciwe życie zawsze jest nieszczęśliwe.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.