Motyw teatru w teatrze w Hamlecie

Autorem opracowania jest: Grzegorz Paczkowski.

William Szekspir w swoim dramacie, pt. Hamlet zastosował wiele nowatorskich chwytów stylistycznych i inscenizacyjnych. Miały one wpływ na odbiór historii, która wydawała się przez to jeszcze bardziej autentyczna, a odbiorca mógł jeszcze dogłębniej utożsamić się z bohaterami. Jednym z takich zabiegów było przedstawienie "teatru w teatrze", czyli wprowadzenia przedstawienia teatralnego do historii przedstawionej w sztuce. 

Hamlet, będąc już po spotkaniu z duchem ojca i obiecawszy mu już zemstę, miał jednak wątpliwości co do tego, czy to na pewno Klaudiusz jest winny śmierci poprzedniego króla. Kiedy książę dowiedział się, że na dwór przybyć ma wędrowna trupa teatralna, postanowił wykorzystać ją do podstępu. Chciał sprawdzić czy Klaudiusz zareaguje na prowokację. Jako że teatr miał posłużyć rozweseleniu księcia, poinstruował aktorów co do tego, jaką sztukę i w jaki sposób mają odegrać. Za jego radą aktorzy odegrali sztukę łudząco przypominającą prawdziwe wydarzenia, jakie miały miejsce na duńskim dworze przed bardzo niedługim czasem. Zgodnie z przewidywaniami Hamleta, Klaudiusz zareagował gniewnie i wyszedł z sali nie mogąc znieść sztuki, co dla księcia było potwierdzeniem tego, że rzeczywiście ma on na sumieniu śmierć jego ojca. 

Szekspir zastosował tutaj bardzo ciekawy zabieg. W sztuce teatralnej, którą sam tworzył, umieścił inną sztukę teatralną, co sprawiało wrażenie, że oto aktorzy grający w Hamlecie również stają się widzami, a przez to równają się z widzami zasiadającymi na prawdziwej publiczności teatru. Wrażenie więc niejako równało widza i aktora, dzięki czemu cała historia mogła być odbierana dużo głębiej i dużo intensywniej, niż było to możliwe do tej pory. 

Tym zabiegiem Szekspir zwrócił uwagę na jeszcze jedną rzecz, mianowicie na to, jak za pomocą sztuki i emocji, które ona w nas i w innych ludziach wywołuje, jesteśmy w stanie dowiedzieć się więcej o świecie. Hamlet dzięki odpowiednio spreparowanym widowisku upewnił się, że jego stryj jest mordercą jego ojca. Nie musiał się uciekać do podsłuchów czy np. przekupywania świadków, a na pewno nie do przemocy. Autor uświadamia nam więc jak ogromną siłę posiada nie tylko teatr, lecz w ogóle sztuka w naszym życiu. 

Zastosowanie przez Williama Szekspira motywu "teatru w teatrze" było posunięciem nie tylko nowatorskim i przez to zaskakującym formalnie, lecz także genialnym ze względu na wewnętrzną budowę dzieła. Zabieg ten bowiem wnosi wiele nie tylko do warstwy formalnej, lecz także ma niebagatelne znaczenie dla treści. Świadczy również o niewiarygodnej kulturze i przebiegłości tytułowego bohatera dramatu, który rzeczywiście przechytrzył Klaudiusza, który już sam w sobie uchodził za człowieka bardzo chytrego i sprytnego. Scena, w której na duńskim dworze odgrywany jest sztuczny spektakl jest momentem przełomowym dla księcia Hamleta, po której zapadają w jego duszy decyzje ostateczne i po której nie ma już powrotu do poprzedniego życia pełnego ładu, spokoju i harmonii. 


Przeczytaj także: Hamlet jako dramat szekspirowski - główne cechy

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.