Hamlet - motywy literackie

Autorem listy motywów literackich jest: Grzegorz Paczkowski.

Hamlet Williama Szekspira to jeden z najważniejszych dramatów literatury światowej. Kilkaset lat po swojej premierze pozostaje nadal w czołówce najczęściej wystawianych i reintrepretowanych dzieł, a jego bohaterowie stali się obiektami zainteresowań nie tylko innych artystów i twórców, lecz także naukowców różnych dziedzin. Dzieje się tak, ponieważ w Hamlecie spotkać można mnóstwo motywów, które odsłaniają mroczną prawdę o naturze ludzkiej, o tych jej stronach, które nosimy w sobie, ale o których wolimy nie mówić i nie pamiętać. 

  • Motyw zbrodni
  • Motyw zemsty
  • Motyw szaleństwa
  • Motyw wyboru tragicznego
  • Motyw miłości
  • Motyw władzy
  • Motyw zbrodni

    Zbrodnia jest właściwie zalążkiem całej fabuły Hamleta. Król Danii zostaje bowiem zamordowany przez swojego brata, Klaudiusza, ponieważ ten pragnie zasiąść na tronie. Pojmuje również za żonę, małżonkę brata, Gertrudę. Zbrodnia ta nie pozostaje jednak bez echa i pociąga za sobą krwawe konsekwencje. Hamlet, który dowiaduje się o morderstwie Klaudiusza, zaczyna tracić zmysły i podporządkowuje swoje życie zemście. Jednak jego cel pociąga za sobą mnóstwo przypadkowych ofiar, Poloniusza, Leartesa, Ofelię czy samą Gertrudę. Daje to czytelnikowi do zrozumienia, że zbrodnia jest zła nie tylko sama w sobie, lecz także dlatego że wyzwala w ludziach zło, które może doprowadzić do kolejnych zbrodni. 

    Motyw zemsty

    Zemsta jest głównym motorem działania Hamleta. Godzi się na nią, gdy duch jego ojca objaśnia mu, jak został zamordowany. Zemsta przesłania Hamletowi cały świat, książę wszystkie swoje siły podporządkowuje temu jednemu celowi. Nie jest w stanie dłużej funkcjonować w sposób normalny. Staje się szalony, zaczyna pogardzać kobietami, alienuje się i ulega galopadzie krwawych myśli, które diametralnie zmieniają jego naturę. 

    Motyw szaleństwa

    Do końca nie można stwierdzić na ile szaleństwo Hamleta było realne, a na ile stanowiło jego świadomy zabieg, który miał zmylić jego wrogów i umożliwić mu dokonanie zemsty. Hamlet był człowiekiem bardzo inteligentnym i bardzo wyczulonym na zachowanie innych ludzi, niewykluczone więc, że jego stopniowe popadanie w obłęd było z początku pozą, ułatwiającą mu odnalezienie się w nowych okolicznościach, która jednak potem przejmuje nad jego przemęczonym umysłem kontrolę. 

    Motyw wyboru tragicznego

    Hamlet zostaje postawiony w sytuacji, z której każde wyjście wiąże się z czyimś nieszczęściem. Gdyby zaniechał zemsty musiałby żyć, codziennie kłaniając się mordercy swojego ojca, czym niejako legitymizowałby jego zbrodnię. Postanowił jednak dokonać zemsty, co wiązało się ze śmiercią i nieszczęściem bardzo wielu osób. Można powiedzieć, że życie Hamleta zostało przerwane i unicestwione już w momencie, w którym dowiedział się on od ducha swojego ojca o winie Klaudiusza i Gertrudy. Gdyby nie to wydarzenie, jego życie mogłoby potoczyć się zupełnie inaczej, ale byłoby to życie w kłamstwie. 

    Motyw miłości

    Niewiele jest w Hamlecie szczerej miłości. Właściwie tylko wrażliwa Ofelia wydaje się żywić rzeczywistą miłość wobec Hamleta, jednak ta zostaje zduszona pod naciskiem próśb ojca i brata. Nawet miłość pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny ustępuje tutaj politycznym rozgrywkom i nieuczciwemu rozłożeniu sił. 

    Motyw władzy

    Cała akcja dramatu Szekspira rozgrywa się w środowisku najwyższych sfer państwa duńskiego. Środowisku przepojonym wręcz władzą, którą jednak wielu rozumie jako zestaw przywilejów, a nie jako odpowiedzialną misję. Klaudiusz był w stanie wręcz zamordować nikczemnie własnego brata, by tylko zająć jego miejsce na tronie Danii. Polityka i jej konsekwencje mają również wpływ na niespokojną sytuację pomiędzy Danią a Norwegią. Wszystkie te przestrzenie świadczą o tym, że władza jest dla wielu ludzi wartością samą w sobie, do której dążą bez względu na bezpieczeństwo, zdrowie czy nawet życie, nawet najbliższych członków swoich własnych rodzin. Władza urasta tutaj do rangi groźnego narkotyku, którego gdy się już raz zażyło, nie jest się w stanie od niego oderwać i wciąż pragnie się go więcej, aż jest się w stanie dla niego zrobić absolutnie wszystko. 


    Przeczytaj także: Opisz zachowanie Hamleta po zabiciu Poloniusza. Jakie cechy ujawnia jego reakcja?

    Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.