Mikołaj Doświadczyński to tytułowy bohater powieści „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, której autorem jest Ignacy Krasicki. Utwór, datowany przez autora na 26 lutego 1775 roku, został opublikowany 15 marca 1776 roku przez wydawnictwo Michała Grölla. Główny bohater przejawia wiele cech typowych dla XVIII-wiecznej szlachty.
Spis treści
Mikołaj pochodził z rodu szlacheckiego o długiej tradycji. Jego rodzinny majątek, w jakim się wychował, znajdował się w Szuminie. Ojciec Mikołaja zajmował różne stanowiska od skarbnika, po stolnika. Był prostym, życzliwym człowiekiem, który jednak miał słabość do alkoholu, przez co roztrwonił znaczną ilość pieniędzy. Matka Mikołaja, wychowana na wsi, była osobą prostą i autentyczną, ceniącą sobie szczerość ponad światowe konwenanse. Chłopiec wychował się głównie pod opieką kobiet, które snuły różne opowieści, rozbudzając wyobraźnię Mikołaja. W wieku siedmiu lat opuścił rodzinny dom i trafił do szkoły publicznej, choć nie przepadał za nauką. Uczył się mimo wszystko do szesnastego roku życia, kiedy to dotarła do niego wieść o śmierci ojca.
Mikołaj jest typowym przedstawicielem XVIII-wiecznej szlachty, szczególnie w młodości. Jego osobowość, kształtowana przez czasy i środowisko, w jakim żył, odzwierciedla wiele cech typowych dla ówczesnych szlachciców. Jako młody szlachcic przejawia skłonności do zabawy, hazardu i beztroskiego życia, co jest zgodne z ówczesnymi obyczajami. Zamiłowanie do alkoholu oraz słabość do kobiet są częścią jego życia towarzyskiego. Choć był zdolny, lenistwo uniemożliwia mu osiąganie dobrych wyników w szkole.
Mikołaj zakochuje się w Juliannie, wychowanicy swojej matki. Julianna jest uboga, co skłania matkę Mikołaja do odesłania jej, aby syn o niej zapomniał. To rozstanie zostawia trwały ślad w sercu Mikołaja, który później przeżywa nieudane romanse i bezskutecznie poszukuje żony. Dopiero po wielu latach spotyka Juliannę, która zdążyła już wyjść za mąż i owdowieć. Ich ponowne spotkanie prowadzi do ślubu i szczęśliwego wspólnego życia, co pokazuje, że prawdziwe uczucia Mikołaja przetrwały próbę czasu.
Po śmierci rodziców Mikołaj przejmuje odpowiedzialność za rodzinny majątek. Początkowo nie był przygotowany do zarządzania majątkiem, ale wiedział, że to jego przeznaczenie. Mimo możliwości ustatkowania się, marzył o zagranicznych podróżach. Mikołaj był zdeterminowany, choć jego wyjazd kilka razy był przekładany, w końcu wyjechał za granicę. Jako bohater dynamiczny, jego drogę obserwujemy od dzieciństwa, przez młodość, po dojrzałość. Po śmierci rodziców uzyskał upragnioną wolność, co wzbudziło w nim mieszane uczucia: żal i radość z odzyskanej swobody.
Mikołaj był naiwny i łatwowierny. Został oszukany przez guwernera i rzekomą baronową, co ukazuje jego brak doświadczenia w radzeniu sobie z ludźmi. W Paryżu uwierzył hrabiemu i wziął na siebie jego długi, co również pokazuje, jak inni wykorzystywali jego dobre intencje.
Pobyt na wyspie Nipu jest przełomowym momentem w życiu Mikołaja. Po katastrofie morskiej zafascynowany zasadami i stylem życia Nipuan, przez wiele miesięcy uczył się ich kultury, adaptując się do obcych norm i wartości. Poznał utopijny świat Nipuan, gdzie ludzie żyli w pokoju i harmonii. To doświadczenie sprawiło, że Mikołaj stał się idealista, nie bojąc się wychwalać nipuańskich ideałów.
Po powrocie do Polski Mikołaj próbował wprowadzić nipuańskie wartości, ale szybko dostrzegł, że realiów politycznych i społecznych Polski są znacznie bardziej skomplikowane niż utopijne społeczeństwo Nipu. Jego prostoduszność i szlachetność, choć cenione, okazały się niewystarczające w świecie manipulacji i nieuczciwości. Mikołaj odkrył, że idealistyczne marzenia nie zawsze znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości, co było dla niego gorzką lekcją. Postanowił prowadzić spokojne życie w rodzinnym Szuminie, z dala od salonów i władzy.
Mikołaj spisał swój pamiętnik w dojrzałym wieku, gdy miał wnuków. Jest interesującym, wielowymiarowym bohaterem, który, mimo swoich wad, staje się ciekawszy i bardziej realny.
Aktualizacja: 2024-09-13 23:20:43.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.