Stanisław Baliński, fot: Kurier Codzienny, Narodowe Archiwum Cyfrowe
Stanisław Baliński był polskim poetą, który po wyjeździe na emigrację po wybuchu II wojny światowej już nie zdecydował się na powrót do kraju. Mimo mieszkania za granicą, w jego życiu i twórczości obecne pozostały wartości patriotyczne. Przykładem takiej postawy jest wiersz „Polska Podziemna”.
Spis treści
Wiersz charakteryzuje się regularną budową i składa się z czterech strof, z których każda ma sześć wersów. Został napisany w metrum dwunastozgłoskowym, z rymami parzystymi. Utwór reprezentuje lirykę bezpośrednią, gdzie podmiot liryczny wyraźnie zaznacza swoją obecność i manifestuje swoje oddanie ojczyźnie. Wypowiedzi są w pierwszej osobie liczby pojedynczej (np. „moją ojczyzną”, „moim powietrzem”, „nie będę szczęśliwy”). Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, patriota, być może sam poeta.
Wiersz zawiera również wiele środków stylistycznych. Można w nim znaleźć epitety (takie jak „mgle cudnej”, „nurt nieśmiertelny”). Autor wykorzystuje anafory, zaczynając pierwszą i ostatnią strofę wersami: „Moją ojczyzną jest Polska Podziemna, Walcząca w mroku, samotna i ciemna”. Rytm wiersza jest również budowany przez inne anafory, takie jak „Moim powietrzem jest wicher bez nieba, Moim pokarmem jest krew w garści chleba”. Ponadto, w utworze pojawiają się metafory („moim światłem, co płonie z daleka, jest nasze prawo i prawo człowieka”, „mogę uciekać przed zmagań żałobą”, „mi serce pchnięto do podziemi”, „nurt nieśmiertelny, co we krwi się sączy”). Podmiot liryczny zwraca się też bezpośrednio do swoich rodaków, co widoczne jest w apostrofie („O bracia moi”). Wiersz zawiera również powtórzenia, jak w przypadku frazy „nasze prawo i prawo człowieka”.
Polskie Państwo Podziemne (PPP) to tajna struktura państwowa, która funkcjonowała w Polsce podczas II wojny światowej pod zwierzchnictwem Rządu RP na uchodźstwie. Był to system władz państwowych, które działały w imieniu Rzeczypospolitej, podczas gdy Polska była okupowana przez III Rzeszę i ZSRR. PPP działało od 27 września 1939 roku do 1 lipca 1945 roku. Pojęcie „Polskie Państwo Podziemne” zostało po raz pierwszy użyte na łamach „Biuletynu Informacyjnego” w okupowanym kraju 13 stycznia 1944 roku. W wierszu Polska Podziemna symbolizuje nadzieję i wytrwałość w walce, mimo trudnych okoliczności.
Utwór jest napisany w duchu patriotycznym i koncentruje się na ruchu oporu oraz lojalności wobec ojczyzny. Powstał w Londynie w 1944 roku i stał się symbolem sprzeciwu wobec fałszowania rzeczywistości wojennej. Wiersz przyjmuje formę manifestu, który wyraża silne oddanie Polsce Podziemnej, walczącej w ukryciu, samotnie i w ciemności.
Podmiot liryczny, silnie związany z ojczyzną, opisuje swoje oddanie Polsce, nawet w czasie okupacji i dramatycznych wydarzeń. Choć zdaje sobie sprawę z trudności zwycięstwa, nie traci wiary w wygraną i odzyskanie wolności. Przyznaje jednak, że „wbrew rozumom musimy zwyciężyć”, wiedząc, że okupant jest silniejszy, ale mimo to nie można porzucić nadziei ani pogodzić się z życiem pod okupacją.
Dalej podmiot liryczny przestrzega czytelnika przed ucieczką od ojczyzny, zaznaczając, że taka decyzja pozostawi trwałe piętno na sumieniu i sprawi, że życie stanie się pozbawione wartości. Podkreśla, że walka z niewolą może być trudna, ale bez niej nie ma prawdziwego szczęścia. Unikanie bólu żałoby jest daremne, ponieważ nie da się uciec od samego siebie. Te słowa nabierają szczególnego znaczenia, zważywszy że Baliński sam przebywał na emigracji. Mimo fizycznej nieobecności w Polsce, aktywnie działał w Rządzie RP na uchodźstwie. Opuściwszy kraj, nie zapomniał o tym, co się w nim dzieje.
W tekście wyraźnie nawołuje do aktywnego zaangażowania w walkę o wolność, przekonując, że warto podjąć trud, aby osiągnąć ostateczny cel – wyzwolenie ojczyzny. Podmiot liryczny otwarcie zachęca do działania, podkreślając, że wolność jest w zasięgu ręki, jeśli tylko zdecydujemy się na czynny opór. Podziwia działalność Polski Podziemnej, ponieważ wierzy, że rezygnacja z nadziei i popadnięcie w bierność niczego nie zmienią.
Apelując do czytelników i towarzyszy walki, podmiot liryczny radzi, by nie poddawać się pesymistycznym narracjom o Polsce skazanej na klęskę. Zachęca do słuchania serca wiernego ojczyźnie, bo to w nim znajduje się siła potrzebna do odzyskania niepodległości. Niezależnie od miejsca, w którym się znajdujemy, wszyscy Polacy są złączeni nierozerwalną więzią. W obliczu dramatycznych wydarzeń powinniśmy kierować się nie rozumem, lecz sercem.
Podmiot liryczny nie zraża się przewagą wroga pod względem siły militarnej. Jest pewien, że należy wierzyć w zwycięstwo, niezależnie od opinii zagranicznych czy bieżącej sytuacji. II wojna światowa pozostawiła głęboki ślad na wszystkich, którzy jej doświadczyli. Jak pokazują losy Balińskiego, nawet emigracja nie zwalnia z odpowiedzialności za losy Polski. Utwór jest wyrazem niegasnącej nadziei, bez względu na okoliczności i prognozy dotyczące szans na wygraną.
Aktualizacja: 2024-08-27 12:18:20.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.