Stanisław Baliński był polskim poetą, który po wyjeździe na emigrację po wybuchu II wojny światowej już nie zdecydował się na powrót do kraju. Mimo mieszkania za granicą, w jego życiu i twórczości obecne pozostały wartości patriotyczne. Przykładem takiej postawy jest wiersz Polska Podziemna.
Wiersz ma regularną budowę, składa się z czterech sześciowersowych strof. Został napisany dwunastozgłoskowcem, pojawiają się rymy parzyste.
Utwór należy do liryki bezpośredniej, podmiot liryczny ujawnia swoją obecność, manifestując oddanie wobec ojczyzny. Wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej (moją ojczyzną, moim powietrzem, nie będę szczęśliwy). Jest to mężczyzna, patriota, być może sam poeta.
W wierszu obecne są też liczne środki stylistyczne. Pojawiają się między innymi epitety (mgle cudnej, nurt nieśmiertelny). Poeta zastosował również anafory, pierwszą i ostatnią strofę rozpoczynają wersy: Moją ojczyzną jest Polska Podziemna, Walcząca w mroku, samotna i ciemna. Wiersz nabiera rytmu również dzięki innymi anaforom (Moim powietrzem jest wicher bez nieba, Moim pokarmem jest krew w garści chleba). Oprócz tego pojawiają się metafory (moim światłem, co płonie z daleka, jest nasze prawo i prawo człowieka, mogę uciekać przed zmagań żałobą, mi serce pchnięto do podziemi, nurt nieśmiertelny, co we krwi się sączy). Podmiot liryczny zwraca się również do swoich rodaków, pojawia się apostrofa (O bracia moi). W wierszu znajdziemy też powtórzenia (nasze prawo i prawo człowieka).
Polskie Państwo Podziemne (PPP) to tajne struktury państwowe Polski, istniejące w czasie II wojny światowej pod kierownictwem Rządu RP na uchodźstwie. Był to system władz państwowych, działających w imieniu Rzeczypospolitej, podczas okupacji terytorium Polski przez III Rzeszę i ZSRR. PPP funkcjonowało od 27 września 1939 roku do 1 lipca 1945 roku. Termin Polskie Państwo Podziemne po raz pierwszy pojawił się w okupowanym kraju na łamach Biuletynu Informacyjnego 13 stycznia 1944 roku. W utworze Polska Podziemna jest symbolem nadziei i walki, mimo niesprzyjających okoliczności.
Wiersz został napisany w duchu patriotycznym oraz dotyczy ruchu oporu i oddania ojczyźnie. Utwór powstał w Londynie w 1944 roku i stał się symbolem walki z zakłamywaniem wojennej rzeczywistości. Utwór ma formę manifestu, przedstawiającego silne przywiązanie do Polski Podziemnej walczącej w mroku, w samotności i ciemności.
Osoba mówiąca jest silnie związana z ojczyzną, nawet podczas okupacji, gdy w Polsce mają miejsce tak dramatyczne wydarzenia. Zdaje sobie sprawę, że niełatwo będzie wygrać, ale nie traci wiary w zwycięstwo i przywrócenie wolności. Sam zauważa jednak, że: wbrew rozumom musimy zwyciężyć. Wie, że okupant ma przewagę, ale mimo wszystko nie można porzucić nadziei i pogodzić się z życiem w okupowanej ojczyźnie.
W dalszej części tekstu podmiot ostrzega czytelnika przed ucieczką od ojczyzny, zaznaczając, że taka decyzja zostawi piętno na sumieniu. Życie po takim wyborze stanie się pozbawione wartości. Autor akcentuje, że bunt przeciwko zniewoleniu może być trudny, ale bez niego nie ma prawdziwego szczęścia. Unika ucieczki przed bólem żałoby, ponieważ nie da się uciec przed samym sobą. Te słowa mają jeszcze większe znaczenie, jeśli weźmiemy pod uwagę, że Baliński przebywał na emigracji. Mimo izolacji od ojczyzny angażował się w działanie Rządu RP na uchodźstwie. Opuszczenie Polski nie sprawiło, że zapomniał o tym, co dzieje się w kraju. W tekście znajdziemy wyraźne nawoływanie do czynnego zaangażowania w walkę o wolność. Podmiot przekonuje, że należy podjąć wysiłek, by osiągnąć najważniejszy cel: wyzwolenie ojczyzny. Otwarcie propaguje postawę aktywną, podkreślając, że wolność jest osiągalna, jeśli tylko zdecydujemy się na działanie. Podziwia działalność Polski Podziemnej, ponieważ jeśli stracimy nadzieję i pogrążymy się w bierności, nic się nie zmieni.
W apelu do czytelnika i towarzyszy walki podmiot liryczny sugeruje, aby nie ulegać narzuconej narracji o Polsce skazanej na porażkę. Zachęca do słuchania serca oddanego ojczyźnie, ponieważ to właśnie w nim można znaleźć siłę potrzebną do odzyskania niepodległości. Niezależnie od tego, gdzie jesteśmy, wszyscy Polacy są połączeni trwałą więzią. W obliczu tak dramatycznych wydarzeń nie powinniśmy kierować się rozumem, ale sercem. Osoba mówiąca nie zwraca uwagi na to, czy wróg ma przewagę pod względem wojsk i broni. Jest przekonana, że trzeba wierzyć w zwycięstwo, niezależnie od tego, co mówi się za granicą oraz jaka jest aktualna sytuacja.
II wojna światowa odcisnęła wielkie piętno na wszystkich, którzy jej doświadczyli. Jak pokazują losy Balińskiego, nawet emigracja nie zwalnia z troski o losy Polski. Utwór jest wyrazem zachowania nadziei, niezależnie od tego, jakie są okoliczności i co mówi się o szansach na wygraną.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.