Kłamstwo to coś, co powszechnie uważane jest za czyn zły, zabroniony i grzeszny. Oszukiwanie innych jest bardzo źle przyjmowane w większości kultur na całym świecie i najczęściej spotyka się ono z jakąś formą kary. Gdy ktoś kłamie, to jest uznawany za niegodnego zaufania i osobę, której raczej należy się wystrzegać. Jednak można się też spotkać z rozważaniami, czy każde kłamstwo na pewno jest grzechem i powinno być potępione. Życie stawia bowiem ludzi w różnych sytuacjach i nie zawsze powiedzenie prawdy jest możliwe. Rozważania na ten temat można znaleźć w wielu dziełach literackich, na przykład takich jak „Pinokio”, którego autorem jest Carlo Collodi, „Kamizelka” Bolesława Prusa czy „Kłamczucha” Małgorzaty Musierowicz. Można także sięgnąć do własnych, życiowych doświadczeń.
„Pinokio” to powieść dla dzieci, której bohaterem jest drewniany, ożywiony pajacyk. Początkowo jest on bardzo niegrzeczny, nikogo nie słucha i kieruje się wyłącznie tym, co jemu się podoba. Pajacyk zatem często ucieka się do kłamstwa, sądząc, że jest to właściwe wyjście z wielu sytuacji. Ma on jednak z tym pewien problem. Pinokio nie mógł ukryć swoich kłamstw, ponieważ za każdym razem, gdy mówił nieprawdę, to jego nos wydłużał się o kolejne centymetry. Wszyscy wokół wiedzieli zatem, że pajacyk kłamie. Najczęściej robił to, by ukryć jakieś swoje przewinienie i uniknąć konsekwencji niewłaściwych czynów.
Kłamstwa Pinokia były zatem grzechem i jego skłonność do nich wpisywała się w nieprzyjemny charakter pajacyka, nad którym musiał pracować. Rosnący nos z kolei symbolizował to, że przed prawdą tak naprawdę nie da się uciec i mimo wielu starań zawsze wyjdzie na jaw. W ten sposób Pinokio był na swój sposób piętnowany jako kłamca i nie mógł z powodzeniem używać go do ukrywania swoich win czy problemów. Historia Pinokia zatem dobitnie pokazuje, że nie warto korzystać z kłamstwa i nadużywać zaufania bliskich osób, tak jak robił to pajacyk.
W powieści Małgorzaty Musierowicz pod tytułem „Kłamczucha” główna bohaterka, czyli Aniela Kowalik, używa kłamstwa do kształtowania otaczającej jej rzeczywistości oraz do osiągania swoich celów. Ma ona piętnaście lat i mieszka w Łebie, gdy zakochuje się w pochodzącym z Poznania Pawle.
Aniela wbrew okolicznościom przeprowadza się do stolicy Wielkopolski, gdzie zamieszkuje u Mamerta i Tosi Kowalik, rodziny swojego ojca. Aby zdobyć u nich miejsce, okłamuje ich na temat tego, jak żyje jej się z ojcem, przekonuje też wszystkich, że jej wyjazd jest podyktowany chęcią nauki w liceum poligraficznym. Zatrudnia się też w domu Pawła jako pomoc domowa, podając tam fałszywą tożsamość.
Aniela kłamie swobodnie, opowiadając ludziom rzeczy, jakie pragną oni usłyszeć, by osiągnąć konkretne cele i zrealizować swoje plany. Jej intryga ostatecznie wychodzi na jaw i Aniela jest osądzona przez swoich bliskich. Dają jej oni drugą szansę, ale w tej powieści kłamstwo jest uznawane za coś niewłaściwego, z czego nie należy korzystać.
W literaturze pojawiają się też przykłady pozytywnego wykorzystania kłamstwa, takie jak na przykład „Kamizelka” Bolesława Prusa. Jej bohaterowie to małżeństwo, w którym mąż ciężko choruje i z tego powodu chudnie. Jego żona nie chciała go tym martwić, zatem zwężała kamizelkę, udając, że wciąż jest ona w tym samym rozmiarze, podczas gdy mężczyzna także skracał sprzączkę, ponieważ nie chciał martwić żony swoim stanem. oboje oszukiwali się wzajemnie, pragnąc oszczędzić sobie bólu i tak dbali o siebie, aż do momentu, w którym mężczyzna zmarł na gruźlicę. Kłamstwo tutaj było wykorzystywane w celu uchronienia ukochanej osoby przed cierpieniem i trudno nazwać je w tym kontekście grzechem.
W prawdziwym życiu również zdarzają się podobne sytuacje, gdy ludzie przy pomocy kłamstwa chronią się nawzajem w trudnych sytuacjach. Na przykład rodzice okłamują dziecko, gdy jego krewni ciężko chorują, ponieważ nie chcą go martwić lub ktoś nie mówi całej prawdy rodzinie czy bliskim, ponieważ wie, że martwiliby się oni czymś, na co nie mają wpływu. W takich sytuacjach kłamstwo bywa wykorzystywane w szlachetnych celach i nie stoją za nim złe intencje.
Aktualizacja: 2023-12-12 13:25:52.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.