Pinokio – motywy literackie

Autorka listy motywów literackich: Marta Grandke. Redakcja: Aleksandra Sędłakowska.

„Pinokio” wło­skie­go au­to­ra Carlo Collodiego to jed­na z naj­bar­dziej zna­nych na świe­cie po­wie­ści dla dzie­ci. Opo­wia­da ona o nie­zwy­kłych lo­sach drew­nia­ne­go pa­ja­cy­ka, któ­ry pra­gnął być praw­dzi­wym chłop­cem. Pi­no­kio po­zna­je świat wo­kół sie­bie i uczy się, że war­to być do­brą oso­bą, za­miast spra­wiać kło­po­ty swo­im naj­bliż­szym. W związ­ku z tym w po­wie­ści po­ja­wia­ją się róż­ne zna­ne mo­ty­wy li­te­rac­kie.

Spis treści

Motyw wychowania

Pi­no­kio zo­sta­je wy­stru­ga­ny przez Dżepetta i po­ja­wia się na świe­cie, nie wie­dząc o nim nic, tak jak każ­de inne dziec­ko. Jego stwór­ca to jed­no­cze­śnie jego opiekun. Pa­ja­cyk ma po­cząt­ko­wo nie­przy­jem­ne uspo­so­bie­nie i od chwi­li swo­je­go po­wsta­nia sprowadza na swojego opiekuna mnóstwo kłopotów, mię­dzy in­ny­mi przy­czy­nia­jąc się do aresz­to­wa­nia Dże­pet­ta. Pi­no­kio do­pie­ro z cza­sem musi zro­zu­mieć, że życie nie polega jedynie na takich przyjemnościach jak spanie, jedzenie i zabawa. Wie­le osób pró­bu­je wy­cho­wać pa­ja­cy­ka i po­ka­zać mu, że jego za­cho­wa­nie jest czę­sto nie­wła­ści­we. Do ta­kich bo­ha­te­rów na­le­żą na przy­kład Dże­pet­to, Ga­da­ją­cy Świerszcz oraz do­bra wróż­ka. Wy­cho­wa­nie krnąbr­ne­go Pi­no­kia jest trud­ne, ale osta­tecz­nie uda­je się to i pa­ja­cyk za­czy­na za­cho­wy­wać się od­po­wied­nio.

Motyw przemiany wewnętrznej i zewnętrznej

Pinokio to bo­ha­ter dynamiczny, zmie­nia się pod wpły­wem roz­ma­itych prze­żyć i przy­gód. Po­cząt­ko­wo jest bar­dzo niegrzeczny i egoistyczny, sku­pia się na so­bie i na swo­ich po­trze­bach, igno­ru­jąc przy tym in­nych. Jed­ną z pierw­szych rze­czy, ja­kie do­ko­nu­je, jest do­pro­wa­dze­nie do aresz­to­wa­nia Dże­pet­ta. Pi­no­kio lekceważy dobre rady innych i nieustannie wpada w kolejne tarapaty, a wte­dy wzy­wa roz­pacz­li­wie swo­je­go ojca, by ten mu po­mógł. Z cza­sem jed­nak licz­ne pro­ble­my i do­świad­cze­nia spra­wia­ją, że Pinokio dojrzewa, staje się lepszym, odpowiedzialnym i pracowitym chłopcem. Na­gro­dą za prze­mia­nę we­wnętrz­ną jest fizyczne przeobrażenie - pa­ja­cyk sta­je się praw­dzi­wym chłop­cem.

Motyw rodziny

Bar­dzo waż­nym mo­ty­wem w po­wie­ści o Pi­no­kiu jest tak­że ro­dzi­na. Nie jest ona tra­dy­cyj­na, po­nie­waż skła­da się z Dżepetta, drewnianego pajacyka i wróżki o niebieskich włosach. To z ko­lei po­ka­zu­je, że każ­dy czło­wiek może się stać ro­dzi­ną i za­słu­gu­je na mi­łość i sza­cu­nek. Od swo­ich bli­skich Pi­no­kio na­uczył się wie­lu rze­czy, bezinteresownie wybaczali mu oni i pomagali mu, mimo iż nie był z nimi spo­krew­nio­ny w tra­dy­cyj­nym tego sło­wa zna­cze­niu. Po­wieść po­ka­zu­je za­tem, jak ogrom­ną rolę od­gry­wa­ją bli­scy w ży­ciu każ­dej oso­by.

Motyw przygody

Pi­no­kio opuszcza swój dom i prze­ży­wa wie­le nie­zwy­kłych sy­tu­acji, w po­wie­ści po­ja­wia się za­tem mo­tyw przy­go­dy. Pa­ja­cyk trafia do teatru marionetek, spotyka dwóch rzezimieszków, czy­li lisa i kota, pra­wie umie­ra i zostaje uratowany przez dobrą wróżkę, udaje się do Krainy Zabawek, gdzie zmie­nio­no go w osła czy wresz­cie trafia do brzucha wielkiej ryby i ratuje stamtąd Dżepetta. Pi­no­kio prze­ży­wa za­tem bar­dzo wie­le przy­gód, któ­re kształ­tu­ją jego cha­rak­ter i osta­tecz­nie do­pro­wa­dza­ją do tego, że sta­je się on praw­dzi­wym chłop­cem.

Motyw pracy

Pi­no­kio ucieka od jakichkolwiek obowiązków. Pa­ja­cyk nie chce się pod­jąć na­uki lub pra­cy, za­miast tego woli ba­wić się, spać i jeść. Nie od­czu­wa po­trze­by za­dba­nia o swo­ją przy­szłość, po­przez zdo­by­cie kon­kret­ne­go rze­mio­sła czy fa­chu. Z cza­sem Pi­no­kio za­czy­na ro­zu­mieć, że pra­ca jest bar­dzo waż­na, a uni­ka­nie jej to wstyd. Za­bie­ra się za­tem do niej, wyplatając koszyki, po­nie­waż chciał w ten spo­sób za­trosz­czyć się o Dże­pet­ta. Pra­ca na­uczy­ła go samodzielności i odpowiedzialności za sie­bie i in­nych w swo­im oto­cze­niu.

Motyw nauczki

Pi­no­kio przez bar­dzo dłu­gi czas za­cho­wu­je się w spo­sób god­ny po­tę­pie­nia, co koń­czy się przy­kry­mi dla nie­go kon­se­kwen­cja­mi. Naj­le­piej wi­dać to na przy­kła­dzie jego podróży z Knotem do Krainy Zabawek. By się tam udać, Pinokio porzuca swoich bliskich. Przez kil­ka mie­się­cy świet­nie się bawi i nic nie robi, ale w koń­cu do­się­ga go kara. Pinokio, a także Knot, zamieniając się w osły i zostają sprzedani do ciężkiej pracy. To po­ka­zu­je, że każde niewłaściwe zachowanie pewnego dnia spotka się ze stosowną nauczką.


Prze­czy­taj tak­że: Czy kłamstwo zawsze jest grzechem? Rozważ odwołując się do lektury i osobistych przeżyć

Ak­tu­ali­za­cja: 2024-09-19 00:09:15.

Sta­ra­my się by na­sze opra­co­wa­nia były wol­ne od błę­dów, te jed­nak się zda­rza­ją. Je­śli wi­dzisz błąd w tek­ście, zgłoś go nam wraz z lin­kiem lub wy­ślij ma­ila: kon­takt@po­ezja.org. Bar­dzo dzię­ku­je­my.