Maria Konopnicka to pisarka, która często kojarzona jest przede wszystkim ze swoimi dziełami stworzonymi dla najmłodszych czytelników. Sięgała ona jednak też po o wiele poważniejsze tematy, takie jak na przykład narastający w społeczeństwie antysemityzm i rozgrywające się pogromy, w których cierpieli ludzie narodowości żydowskiej. Przeczytać o tym można w jej noweli zatytułowanej „Mendel Gdański”.
Konopnicka napisała nowelę „Mendel Gdański” w roku 1890. W tym okresie coraz bardziej upadała idea asymilacji osób pochodzenia żydowskiego w społeczeństwie polskim i coraz mniejsza część społeczeństwa widziała w nich takich samych jak oni Polaków, którzy różnili się od nich tylko wyznaniem. Społeczeństwu coraz trudniej przychodziło integrowanie się pod wieloma względami, co miało swoje odzwierciedlenie w coraz bardziej antysemickich nastrojach. Oprócz tego powszechne stawały się też różne negatywne i fałszywe stereotypy na temat Żydów, na przykład dotyczące ich chciwości. Narastała zatem złość i wrogość, która mogła przerodzić się w pogrom.
Tematykę antysemityzmu podnosiła między innymi Eliza Orzeszkowa. Odczuwała ona społeczną odpowiedzialność i potrzebę czynu. W związku z tym zwróciła się do Marii Konopnickiej z prośbą o napisanie utworu, który poruszałby to zagadnienie. Orzeszkowa pozostawiła Konopnickiej wolną rękę jeśli chodzi o formę tekstu, jednak pragnęła, by poruszał on kwestie związane z narastającym w społeczeństwie antysemityzmem. Konopnicka zatem w maju roku 1890 opublikowała takie dzieło na łamach czasopisma „Przegląd Literacki”.
„Mendel Gdański” to zatem dzieło, które powstało w związku z apelem Elizy Orzeszkowej, która dostrzegała, że problem antysemityzmu coraz bardziej dręczy społeczeństwo. Postawa pełna niechęci i wrogości w stosunku do mniejszości żydowskiej była zdecydowanie sprzeczna z ideałami pozytywistów, którzy promowali raczej asymilację i wspólną pracę na rzecz kraju.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.