Jednym z najważniejszych dla powojennej Polski dramatów scenicznych jest „Tango” Sławomira Mrożka. Opowieść o świecie, gdzie w wyniku buntu inteligencji zniesione zostają wszelkie tradycyjne wartości i próbującym się w nim odnaleźć młodym Arturze, zaliczana jest do nurtu dramatu współczesnego. Co jednak klasyfikuje „Tango” jako taką formę? Przede wszystkim tematyka, bohater i didaskalia.
Tematyką Tanga jest przedstawienie przyszłości współczesnego, postmodernistycznego świata i zagrożenia totalitaryzmem, jakie wypływa w nim z pozbawienia wszelkich wartości. Dom rodziny Stomilów jest alegorią rzeczywistości po rewolucji obyczajowej, gdzie wszelkie normy moralne oraz formy zostały obalone przez inteligencję. Byt jego mieszkańców jest w istocie pozbawioną sensu degrengoladą, w którą wkrada się brutalny prostak - Edek. Mrożek demaskuje tym samym mit wszelkiej awangardy i wolności twórczej, która miałaby wyzwolić nieskończony potencjał ludzki. Edek ostatecznie zabije głównego bohatera, przejmując dyktatorką władzę w domu. Stanowi to przykład totalitarnego przewrotu na czele z tyranem, który wprowadza własny porządek na ruinach świata odrzucającego wszelkie normy.
Dramat Sławomira Mrożka oublikowany został w 1964 roku i stanowił groteskowy komentarz do sytuacji w Polsce i na świecie. Nękana przez komunizm ojczyzna nie mogła przeciwstawić się czerwonej dyktaturze, a jej zdegenerowana inteligencja pozostawała bezsilna wobec powolnej erozji społecznej. Można też spojrzeć wcześniej w XX wiek i dopatrzeć się podobieństw do historii powstawania samych wielkich totalitaryzmów - faszyzmu i komunizmu. Tym samym „Tango” wpisuje się swoją tematyką w nurt dramatu współczesnego.
Artur, główny bohater utworu, jest również typowy dla tego rodzaju dramatu. To człowiek nieodnajdujący się w zastanej rzeczywistości, kontrowersyjny buntownik, który zarazem ściera się z bezsensownością własnego buntu. Pod pewnymi względami przypomina dawnych, romantycznych bohaterów. Mrożek stosuje tu wyżej wspomnianą groteskę, ponieważ Artur pragnie wprowadzić porządek w chaotyczny świat swoich rodziców. Należą oni do pokolenia rewolucjonistów obyczajowych, którzy obalili wszelkie formy i wyzwolili się spod „mieszczańskiej” moralności. Takie podejście charakteryzuje zazwyczaj młodzież, tymczasem w „Tangu” zostaje to odwrócone. Bunt Artura jest więc kierowany ku degrengoladzie życia codziennego jego rodziny i przyjmuje formę bycia schludnym, porządnym, utrzymującym formę. To komiczne przedstawienie świata w krzywym zwierciadle warto zanotować, ponieważ wpisuje „Tango” do nurtu dramatu awangardowego.
Ostatecznie Artur dochodzi jednak do wniosku, że próba odbudowania starego porządku rzeczy jest bezsensowna, ponieważ stare formy straciły już swoją wymowę. Jedynym wyjściem okazuje się władza, ponieważ stanowi syntezę porządku i wolności w osobie tyrana. Śmierć Artura jest jego porażką w obliczu brutalności świata. Takie koniec również ma umocowanie we współczesnym dramacie.
Istotnym elementem klasyfikującym Tango jako dramat o formie współczesnej są też rozbudowane didaskalia. Opis domu rodziny Stomilów rozpoczynający dzieło jest niezwykle szczegółowy, to samo tyczy się kreacji kostiumów. Z didaskaliów dowiadujemy się nawet o umiejscowieniu ścian w pokoju, gdzie rozgrywa się akcja całego dramatu. Sposób ujęcia tych wszystkich szczegółów sam w sobie posiada pewne elementy komizmu, szczególnie jeżeli idzie o opisy bohaterów. Wprowadza to odbiorcę w świat „Tanga”, pozwalając go odebrać dokładnie z intencjami autora.
Należy zauważyć, że dramat Sławomira Mrożka jest nie tylko formą współczesną, ale nosi przy tym wiele ech dramatu awangardowego. Na pierwsze miejsce wysuwa się tutaj wspomniana już wcześniej groteska. Pomieszanie wysokiej formy języka rodziny Stomilów i prymitywnego żargonu Edka również wpasowuje się w stylistykę awangardową. Odrealniona, surrealistyczna rzeczywistość domu Eleonory i Stomila najmocniej jednak łączy „Tango” z tą formą sztuki scenicznej.
Możemy więc śmiało powiedzieć, że utwór Sławomira Mrożka to dramat współczesny w formie awangardowej.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.