Katedra Jacka Dukaja to opowiadanie sci-fi, które dotyka problematyki zetknięcia się wiary i nauki. Podejmowana problematyka obejmuje kilka motywów literackich, które możemy wyróżnić w tekście. Są to:
W opowiadaniu Jacka Dukaja katedra, a właściwie Katedra to tajemniczy budynek, stworzony przy pomocy żywokrystu wokół grobu Izmira Predú. Budynek ma cechy organiczne, rozrasta się i pulsuje w bardzo powolnym tempie. Wyrósł z nasion zasadzonych przez Stefana Ugerzo - wuja Kottera Ugerzo, który chciał w ten sposób podziękować za uzdrowienie bratanka. Nikt nie wie, dlaczego Katedra się tak zachowuje ani czym dokładnie jest. Z motywem katedry wiążą się tutaj również motywy dance macabre, obecne w jej wnętrzu.
Motyw religii napędza częściowo fabułę opowiadania. Ksiądz Pierre Lavone przybywa do Katedry, aby zbadać domniemane cuda, które dzieją się za wstawiennictwem Izmira Predú. Dukaj ukazuje problem religii w świecie przyszłości, transhumanizmu i technologii mogących zmieniać budowę molekularną materii. Padają tu pytanie o miejsca na wiarę w takim świecie, rolę Boga oraz przekonania człowieka o wyznaczonym przez Stwórcę przeznaczeniu.
Izmir Predú był członkiem załogi rozbitego okrętu kosmicznego Sagitarius, który dobrowolne skazał się na śmierć, aby zwiększyć szansę towarzyszy na ratunek. Jego grób znajdował się na planetoidzie w roju Izmiraidów. Po trzech dniach modlitw na nim zostaje uzdrowiony śmiertelnie chory Kotter Urgezo. Od tego czasu Predú zostaje uznany przez ludzi za świętego. Misją księdza Lavone jest to udowodnić. Zachowanie domniemanego świętego nosi również znamiona rycerskości, poprzez swoje dobrowolne poświęcenie.
Nauka w opowiadaniu Katedra daje człowiekowi ogromne możliwości. Skolonizował on inne planety i przemierza kosmos. Potrafi manipulować materią przy pomocy ziaren żywokrystu, powodując budowę całych domów niczym żywych organizmów. Istnieje również sztuczna inteligencja oraz mózgowcy - żyjąca wewnątrz macicy nosicielki świadoma, inteligentna kula tkanki neuronowej. Dopełnia ona SI, ponieważ potrafi przekroczyć sterylne algorytmy maszyny swoim chaotycznym, ludzkim sposobem myślenia. Niemniej nawet nauka nie może odpowiedzieć na wszystkie pytania i pozostaje wobec Katedry równie bezsilna, co wiara.
Kosmos jest przedstawiony jako ogromny, tajemniczy i niezgłębiony. Główny bohater wspomina o tym, jak kosmiczni podróżnicy tracą czasami zmysły pod wpływem jego nieogarniętej pustki. Sam doświadcza tego zaraz po przylocie na planetoidę Róg, kiedy spogląda w gwiazdy. Kosmos uświadamia ludzkości jej małość oraz to, że są tajemnice, które przerastają nasz młody gatunek.
Naukowcy odkrywają na Izmiraidach substancję zwaną Czarną Watą. Nie rozumieją jej pochodzenia ani właściwości. Coś jednak trzyma rój planetoid razem oraz wpłynęło na program żywokrystu, tworząc Katedrę. Prawdopodobnie planetoidy są pozostałością obcej, zupełnie niezrozumiałej dla ludzkości cywilizacji.
Śmierć obecna jest w motywie dance macabre, ale również losie Izmira Predú oraz samego narratora. Przybiera różne kształty, zawsze jest jednak przerażającym doświadczeniem. Szczególnie dobrze widać to na przykładzie księdza Lavone.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.