Katedra Jacka Dukaja to opowiadanie science-fiction z 2000 roku, które początkowo pojawiło się w zbiorze opowiadań W kraju niewiernych. Zdobyło ono ogromną popularność, między innymi dzięki krótkometrażowemu filmowi animowanemu, inspirowanemu treścią opowiadania. Akcja rozgrywa się na powierzchni Rogu - fikcyjnej planetoidy z roju nazwanego Izmiraidami. Przybywający na nią ksiądz ma zbadać prawdziwość doniesień o cudownych uzdrowieniach, dziejących się za sprawą grobu Izmira Predú - mężczyzny, który poświęcił życie dla uratowania załogi kosmicznego holownika Sagitarius. Za sprawą działań bogatego wuja jednego z uzdrowionych wokół mogiły powstała tajemnicza, żywa Katedra.
Pierre Lavone jest katolickim księdzem, który dokonuje z ramienia Kościoła zbadania sprawy rzekomych uzdrowień za wstawiennictwem Izmira Predú - człowieka przez wielu świeckich uznanego za świętego. Podczas katastrowy kosmicznego holownika Sagitarius, Predú wyszedł na powierzchnię planetoidy Róg i rozhermetyzował kombinezon. Dzięki jego poświęceniu reszta załogi miała tyle tlenu, by doczekać misji ratunkowej. Z czasem mężczyznę zaczęto uważać w kręgach świeckich wyznawców za świętego i pielgrzymowano na jego grób.
Na grobie dochodzi do rzekomego cudu, w którym uzdrowiony zostaje Kotter Ugerzo - bratanek bogatego Stefana Ugerzo. Jako akt wdzięczności, bogacz zasiewa wokół mogiły żywokryst, z którego wyrosła tytułowa Katedra. Planetoida, na której stoi jest częścią tajemniczego roju, nazwanego od imienia rzekomego świętego Izmiraidami. Prawdopodobnie są one pozostałością po obcej cywilizacji, a ich sekret wypaczył działanie nanotechnologii żywokrystu Katedry. Teraz planetoidy kierują się ku pustce kosmicznej. Od raportu Labone zależy, czy Kościół Katolicki zdecyduje się użyć środków, aby ratować grób domniemanego świętego. Tajemnicze uzdrowienia to jednak niejedyne sekrety Katedry.
Problematyką opowiadania Jacka Dukaja jest wiara w świecie zaawansowanych technologii. Religijne dogmaty o duszy i Bogu ścierają się tutaj z wiedzą pozwalająca praktycznie na kształtowanie materii. Dukaj nie przedstawia jednak konfliktu ludzi nauki i ludzi wiary, a pokazuje koegzystencje obu tych prawd.
Kolejnym ważnym zagadnieniem, które łączy się z poprzednim, jest marność człowieka wobec ogromu kosmosu. Wielkość i wiążąca się z nią tajemnica Wszechświata jest dla naszego gatunku nie do ogarnięcia w jakikolwiek sposób. Tytułowa Katedra może być wynikiem wejścia w kontakt ze starożytną cywilizacją, nikt nie może jednak natury znalezionych śladów Obcych. Dukaj podejmuje również ten wątek, ukazując jak dalece odległe mogą być inne myślące gatunki, kiedy już na nie natrafimy. Możemy nawet nie rozumieć ich intencji albo nie poznać, kiedy przybędą.
Całość Katedry wydaje się rodzajem pytania zadanego o miejsce człowieka w świecie - jego duchowych, technologicznych i czysto jednostkowych osiągnięć wobec straszliwej pustki kosmosu. Przypomina to nieco innego twórcę zafascynowanego gwiazdami, H.P. Lovecrafta. On jednak ostrzegał swojego czytelnika przed nienazwaną grozą Wszechświata. Dukaj pragnie raczej przypomnieć nam o tym, że są tajemnice przerastające nas na każdej możliwej płaszczyźnie egzystencji. Pytanie o istnienie Boga jest tylko jedną z nich.
Aktualizacja: 2023-01-23 20:19:31.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.