Aleksander hrabia Fredro uważany jest za najwybitniejszego polskiego komediopisarza. Tworzący w epoce romantyzmu poeta szczególnie mocno wsławił się swoją Zemstą - opowieścią o konflikcie dwóch sarmatów żyjących w jednym zamku, z miłością w tle. Musimy jednak pamiętać, że od premiery tego dzieła minęło prawie dwa wieki. To bardzo dużo, szczególnie w kontekście ludzkich gustów. Czy więc Zemsta może zostać polecona dla współczesnego odbiorcy jako dzieło godne poznania? Wszystko wskazuje na to, że jak najbardziej tak. Na potwierdzenie tej myśli znajdzie się dwa stosowne argumenty, które zostaną poniżej przytoczone.
Po pierwsze i chyba najważniejsze, Zemsta jest godna do polecenia ze względu na swoją wagę dla polskiej literatury. Fredro uznawany jest za największego komediopisarza w naszym narodzie, a wyżej omawiane dzieło to najbardziej znany tekst autora. Tym samym miał on wielki wpływ na naszą narodową literaturę, inspirując jej późniejsze dzieła tego gatunku. Za dowód zakorzenienia Zemsty w polskiej świadomości można uznać, chociażby fakt posiadanie nie tylko jednej, ale aż kilku filmowych adaptacji. Ponadto nie bez kozery wybrano ją jako lekturę szkolną, uznając za wartościową reprezentantkę gatunku komediowego. Można wręcz powiedzieć, że doskonale oddaje charakter naszego humoru narodowego.
Kolejnym argumentem za poleceniem dzieła Fredry jest jego artyzm. Zemsta doskonale oddaje wszystkie formy humoru, łącząc je w niezwykle zgrabny sposób. Mamy tu więc jego wersję sytuacyjną, z której najbardziej utkwiło w pamięci ogółu dyktowanie listu przez Cześnika i testament Papkina. Nieodzownym elementem Zemsty jest też humor postaci, gdzie bryluje wcześniej wspomniany "lew Północy". Jego dobrze skrojony charakter: pasibrzuch o skłonnościach mitomana i ogromnych pokładach tchórzostwa praktycznie co raz tworzy sytuacje wywołujące salwy śmiechu. Na końcu zaś warto wspomnieć o humorze językowym, widocznych, chociażby na przykładzie imion bohaterów.
Fredro wszystkich tych elementów używa do skomponowania bardzo zgrabnej, prostej fabuły. Nie ma tam żadnych zwrotów akcji pokroju Moliera, gdzie w Świętoszku dobre zakończenie wychodzi z zewnętrznej interwencji. Wszystko jest tutaj elementem fabuły - ślub Klary i Wacława to istotnie mocny zwrot akcji, ale nie ma znamion deus ex machina. Ponadto do budowy akcji autor używa elementów narodowych, wyśmiewając przy tym pewne nasze przywary. Jest to więc humor dobrze skrojony, zarazem niezwykle przaśny.
To, co kogo śmieszy, to bardzo delikatna kwestia. Mamy wszak zwolenników czarnego humoru, wielbicieli anegdot z życia wziętych i kanapowych koneserów dowcipu pod tytułem "chłop się za babę przebrał". Dlatego komedię dobrze jest oceniać po warsztacie i zamyśle jej twórcy. Ten zaś w wypadku Zemsty jest bardzo dobrze dopracowany. Ponadto zawiera ważne dla rozwoju polskiej kultury elementy. Tym samym Zemstę można śmiało polecić jako komedię, szczególnie rodzimemu odbiorcy. Osoba z zagranicy nie zrozumie bowiem do końca tego, co dzieje się na scenie - ten przywilej mają jedynie Polacy. Zawsze warto więc zapoznać się z dobrym przykładem polskiej twórczości tego gatunku, robiąc sobie nieco odpoczynku od typowej, martyrologicznej literatury.
Aktualizacja: 2023-01-19 21:44:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.